Yurttaş ekmek alamıyor, esnaf batıyor
Diyarbakır’da halk gelen zamlarla ekmek dahi alamadığını söylerken, fırıncılar artan maliyetler karşısında birer birer kepenk kapatmaya başladı.
Fotoğraf: Fırat Topal/Evrensel
Fırat TOPAL
Diyarbakır
Türk lirası dövizler karşısında anbean erirken zamların ardı arkası kesilmiyor. Diyarbakır’da halkın gündemi başta un ve ekmeğe gelen zamlar. Diyarbakır’da fırıncı, esnaf ve vatandaşlar ile zamları konuştuk. Yurttaşlar ekonomik olarak zor günler geçirdiklerini belirterek bir an önce zamlara karşı önlem alınması gerektiğini söyledi.
"EKMEK ALAMAYACAK DURUMA GELDİK"
Rüstem Alim, hayatlarının zamları takip etmekle geçtiğini ve gittikçe alım gücünün düşerek ciddi ekonomik sıkıntılar yaşadığını söyledi. Alim, “Her gün neye zam geldi diye bakıyoruz. Ekmek alamayacak duruma geldik. Böyle giderse açlıktan öleceğiz. Pazar, çarşıyı hayatımızdan çıkardık daha. Çalıştığımız para faturalara yetmiyor. Bizim dolarla işimiz yoksa bu zamlar niye? Milleti perişan etti bu hükümet, bunlar daha iyi günlerimiz. Çoluk çocuğumuzla perişan olduk, ne yapacağız bilmiyoruz. Bu sorun böyle kriz demekle çözülmez, parası olana kriz yok. Biz ne yapalım, gidip hırsızlık mı yapalım, banka mı soyalım” dedi.
Leyla Tozak, “Artık ekmek de alamıyoruz, evde dolabım boş. Eşim inşaatta çalışıyor, iş yok. Ne iş var ne para. Böyle giderse evde taş kaynatacağız, öyle görünüyor. Bu insanların ekmek dışında başka bir şeye ihtiyacı yok mu? Zaten ne ekmek alabiliyoruz ne hamur yoğurabiliyoruz. Domates alabiliyor muyuz? Elbise alabiliyor muyuz? Hayır. Ne olacak? Onların maaşları sağlam, arabaları altında diye hayat onlara güzel, bu millet ne durumda görmüyorlar, görmezler de” dedi.
FIRINCILAR: MALİYETLER KATLANDI, BATIYORUZ
Fırın işletmecisi olan Ramazan E. gıdaya gelen zamların hayatı durma noktasına getirdiğini ifade ederek kentte ekmek ununun karaborsaya düştüğünü söyledi. R.E, “Günlük 1500-2 bin TL zararımız oluyor. Esnaf kan ağlıyor. Toptancılar stokçuluk yapmaya başlamışlar. Daha önce un isterdik fabrika gönderirdi, sonra parasını verirdik, şimdi önce para gönderiyoruz yoksa un vermiyorlar. Fabrika, yerli buğday yok, ithal buğday alıyoruz o da peşin parayla dolara endeksli alıyoruz diyor” dedi.
Zamlarla birlikte küçülmeye gitmek zorunda kaldıklarını belirten R.E, “Biz un 163 TL iken ekmek 3.5 olsun diye zam istedik Valilik izin vermedi, un 285 TL olunca zam yapmamıza izin verdiler, fakat şimdi yine kurtarmıyor. Normalde ekmek 5 TL olmalı o da zam yerinde durursa. Şimdiden işçi çıkarmaya başladık, çalışan sayımızı 26 kişiden 13 kişiye düşürmeye çalışıyoruz” dedi.
KULLANDIĞIMIZ MALZEMELERİN ZAM HIZINA YETİŞEMİYORUZ
R.E, kentteki birçok fırının satışa çıkarıldığını söyledi: “Ekmek fiyatının artırılması da bu durumu düzeltmez, zam durmadığı müddetçe. Bu gidişat içerisinde birçok fırın kapatmak zorunda kalacak ki kapatanlar var. Diyarbakır’ın en köklü fırınlarındanız, biz direnemiyorsak diğerlerinin hiç şansı yok.”
VATANDAŞ TENEKEDEN, TORBADAN KİLOYA DÜŞTÜ
Gıda Toptancısı Kutbettin Yünce, “Temel ihtiyaç malzemelerin tamamı zamlandı. Bize un vermiyorlar, bulgur vermiyorlar, mercimek vermiyorlar. Bazı esnaflar kapatıyor, çünkü bu şartlarda ayakta kalamıyor. Müşteri veresiye alışveriş yapıyor bizden nakit isteniyor. Böyle olunca iş yürümüyor” dedi.
Bir diğer Gıda Perakendecisi Mehmet Şirin Yavuz, “Vatandaş tepki gösteriyor ama bu kadar esnaf kafasına göre mi fiyat belirliyor. Sadece una değil her şeye zam geldi. Bu sorun üretim olmadan çözülmez ama üretim yok” dedi.
‘FABRİKALARIN UN SATIŞI YAPMAMALARI SÖZ KONUSU DEĞİL’
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, un fabrikası sahipleriyle bir araya gelerek yaptıkları açıklamada un sorununun yaşanmadığını söyledi. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, fabrikalarda un sıkıntısının olmadığını sadece uzun vadeli satışın bu süreçte mümkün olmadığını belirterek tutumun stokçulara karşı bir önlem olarak yapıldığını savundu. Kaya, “Bazı toptancı ve fırıncıların un fiyatlarının yüksek olduğu, uzun vadeli ve yeterli miktarda un temin edemediklerine dair şikayetlerini de yerinde gözlemledik. Un satışı yapmamaları gibi bir durum söz konusu değildir” dedi.
