28 Kasım 2021 23:55

Demir çelik şirketleri büyürken işçilerin ücretleri eriyor

Yaşanan kur krizi, yüksek enflasyon, peş peşe gelen zamlar herkes gibi demir çelik işçilerini de zora sokuyor ve tedirgin ediyor.

Arşiv | Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Turan KARA
İzmir

Demir çelik şirketleri dağ gibi büyürken işçilerin ücretleri ateş görmüş kar gibi eriyor. İşçiler sözleşmeyi beklemeden iyileştirme yapılmasını istiyor. Şu sıralar demir çelik işçileri iki büyük sorunu tartışıyor; ücretlerin erimesinden dolayı ihtiyaçlara yetişememek ve sendikacıların “İyileştirme talep edelim” isteğine direnmesi.

Yaşanan kur krizi, yüksek enflasyon, peş peşe gelen zamlar herkes gibi demir çelik işçilerini de zora sokuyor ve tedirgin ediyor. Demir çelik işçilerinin çoğu ayda 100 saate varan fazla mesai ile çalışarak geçinmeye ve ihtiyaçlarını gidermeye uğraşıyor. Yılın son 3 ayında yüzde 35 vergi dilimine giren işçilerin ücretinde büyük orada kesinti oluyor. İşçiler bugünlerde ne kadar çok çalışırsa çalışsın ciddi kayıp içerisindeyken, şirketler ise hiç olmadığı kadar yüksek büyüme içinde.

Şirketler idari kadro için ücretlerde yüzde 10-15 arasında iyileştirmeler yaptı. İşçiler idari kadroya yapılan iyileştirmelerin kendileri için de yapılmasını isteyerek sendikayı sıkıştırsa da temsilcilerden “Sözleşmeyi beklemek zorundayız” yanıtı geliyor. Ayrıca Türk Metal Sendikası İzmir Şube başkanı başta olmak üzere ne yöneticiler ne de temsilciler işçilerin sesine yanıt vermezken, sendika sadece sabretme önerisinde bulunuyor.

ŞİRKETLER İŞÇİDEN KISIYOR, KAPASİTESİNİ ARTIRIYOR

Pandemi süresince üretimi hiç aksatmadan sürdüren fabrikaların başında demir çelik fabrikaları gelir. Öyle ki Aliağa’daki fabrikaların hepsi de yeni yatırım atakları yapıyor. Hatta yılardır puant duruşunda rölantide olan Ege Çelik bile! Ege Çelik, yıllardır bitmek bilmeyen yeni ocağını bitiriyor ve haddehanesini yeniliyor. Bu Ege Çelik için uzun yıllardan sonra atılım zamanı demek. Çelik iş kolunda işlerin ne kadar iyi olduğunun göstergesi.

Yılbaşından sonra İzmir Demir Çelik, Ege Çelik ve HABAŞ yeni iş ilanları vermek zorunda kalacak. Çünkü HABAŞ dört yıldızdan sonra Cebitaş Demir Çelik fabrikasının işletmesini de kiralamıştı. Bununla yetinmeyen HABAŞ slab haddehanesi ile beraber sac üretimi çeşitliliğini de artıracak. HABAŞ adını Honda fabrikasını satın alarak da duyurmuştu. Ürettiği sacları otomobil üretimi için kaynak olarak kullanacağı söyleniyor.

İzmir Demir Çelik eski yemekhane ve idari binasını yıkıyor. İşçilerin soyunma yerlerini de “Çin Mahallesi” denilen termik santral yapımında çalışan Çinlilerin kaldığı yere taşıdı. Yıkılan yapıların yerine uzun zamandır planladığı çelikhaneyi yapacak ve üretimini artıracak. İDÇ pandemi boyunca OPH bölümü üretimi ile ihya oldu. Hem HABAŞ hem de İzmir Demir Çelik’te pandemide iş cinayetleri yaşanmıştı. Şu sıralar şirket yöneticileri ailelerin açtıkları ceza ve tazminat davalarıyla baş etmeye çalışıyor.

Ege Çelik yönetimi pandemide kronik hastalıklarından dolayı çalıştırılmayan ve devlet desteği verilen işçilerin ikramiyelerini kesmeye yeltenmiş ancak sonradan geri adım atmıştı. Ama yaptığı bu girişim ile HABAŞ patronuna örnek oldu. HABAŞ patronu yaklaşık kısmi çalışmayla çalıştırılmayan ve devlet desteği aldığı 400 işçinin ikramiyesini gasbetti. Türk Metal Başkanı Pevrul Kavlak MESS’ten medet umsa da MESS temsilcileri de Mehmet Başaran’ı razı edemedi. HABAŞ patronu karşısında pes eden Pevrul Kavlak oldu. İşçiler bu duruma söylense de sendikanın çaresizliği ile tepki göstermedi. Sadece işten ayrılan bir işçi ikramiye alacağı için dava açtı ve sonucunu herkes dört gözle bekliyor.

‘NE KADAR ÇALIŞIRSAK VERGİ KESİNTİSİ O KADAR BÜYÜYOR’

Gözler belirlenecek asgari ücret miktarında ve toplu sözleşmede. Asgari ücretin 4 bin liranın altında olmaması gerektiğini düşünen, 12 senedir İzmir Demir Çelik fabrikasında çalışan bir işçi bordrosunu göstererek, “Durum ortada, şu kesintiye bakar mısın? 65 saat fazla mesai yapmışım, sosyal hakları eklemişler ve 4 bin 300 lira geçiyor elime. 5 senelik arkadaş benden 300 lira fazla almış bu ay. Ocak ayına kadar böyle gidecek, ne kadar çalışırsak vergi kesintisi o kadar büyüyecek. Adil değil” diyor.

İşçinin bahsettiği adaletsizlik hem kıdemli olmasına rağmen yeni başlayan işçi gibi düşük ücret alması hem de vergi kesintilerinden elinde bir şey kalmaması. Pek çok işçi bu durumdan muzdarip. İşçiler, sendikanın daha aktif olmasını ve bu sorunu dile getirmesini isteseler de Türk Metal işçilerin bu isteğini de diğer pek çok şey gibi yerine getirmiyor.

‘SENDİKA TEKLİFİN HEPSİNİ ALSA BİLE O ORAN ERİDİ’

İDÇ’de çelikhanede çalışan bir işçi, iyi niyetli yaklaşarak sendikanın hesap hatası yapmış olabileceğini söylüyor. İşçi, “Bence sendika da teklif ettiği zam oranı konusunda pişmandır. Teklif ettiğinin hepsini alsa bile o oran eridi gitti. İdari kadroya yüzde 15 iyileştirme yaptılar. Normalde onların zam ayı ocak ayı ama paradaki değer kaybı ve enflasyondan dolayı iyileştirme yaptı şirket. Ama işçiye hiçbir şey yapılmadı, bu da herkes arasında hoşnutsuzluk yaratıyor. Bu durumu müdürlere söylüyoruz, ‘Sendikamız var’ diyor. Sendikacı gördüğümüz falan yok, işe yaramaz temsilcilere söylüyoruz, bize dedikleri şey ‘Müdür yapmış, biz karışamayız, istediğine yapar istediğine yapmaz’ oluyor. O zaman burada sendika neden var? Birisi bunu açıklayabilir mi? Bizim beklentimiz herkese yüzde 15 iyileştirme yapılması ve toplu sözleşme zammının onun üzerine gelmesi. Yoksa asgari ücret 4 bin olacak, çelikhane işçisi 5 bin mi alacak, mantıklı mı?” diye konuştu.

‘SENDİKA NEREDE?’

“Geçen gün temsilcinin biri gelmiş, ‘Yüksek ücret artışı ya da hak istiyorsak birleşmeliyiz’ diyor. Küfür eder gibi geldi açıkçası. İşyerinde olan onlarca hak ihlali var. Ona söyleyince ‘Amirinle, müdürünle hallet’ diyor. ‘İdari kesime iyileştirme yapılmış bir şey yapalım bize de yapılsın’ diyoruz, ‘Şirket istediğine yapar, istediğine yapmaz’ diyor. Sen zaten birleşmişsin birleşeceğin yerle. Sadece sözleşme zamanı geldiğinde mi birleşeceğiz? İş kazalarındaki, çalışma koşullarının kötüleşmesindeki artışa bak, bu sendika nerede?” diyerek tepkisini dile getiren işçi, “Yüksek zam alamazlarsa siz bizim arkamızda durmadınız demenin yolunu açıyorlar” diyor.

‘PEVRUL KAVLAK DEMİR ÇELİK İŞÇİLERİNİ ÖNEMSEMİYOR’

HABAŞ’tan bir işçi, demir çelik işçilerinin Pevrul Kavlak tarafından önemsenmediğini, bunun da İzmir Şubeye yansıdığını belirterek, “Onlar için her şey Bursa’da. Bir sefer iyi bir ders verdiler ya tekrar sorun çıksın istemiyorlar. Aliağa ya da demir çelik işçilerine sıra gelmiyor. ‘Ne de olsa sesleri çıkmıyor hiçbir şeye’ diyordur belki de. Doğrusu HABAŞ’ta da kimsenin sesi çıkmıyor. Çünkü bir yandan müdürler bir yandan sendika işçinin boğazını sıkıyor. Şuradan bıkmış, gitmek isteyen ama içeride birikmişi olduğu için gidemeyen kaç kişi vardır kim bilir. Amirler, müdürler kaba, emeğe de işçiye de saygı göstermez. Sendikacılara bir şey diyorsun arsız arsız sana cevap veriyor” diyor.

Sendikacılarsa genel olarak suçu işçilerin üstüne yıkarak, kendilerinin çabaladığını ama sıra mücadele etmeye geldiğinde hiçbir işçinin katılmadığını ileri sürüyor.