DİSK-AR '2021 yılı Asgari Ücret Gerçeği Raporu'nu yayımladı: Çin'den beter!

DİSK-AR, "Asgari Ücret Gerçeği 2021" raporunu yayımladı. Rapora göre Türkiye’deki asgari ücret Çin'dekinin altında. Asgari ücret 2003 yılından beri 25 Cumhuriyet altınından 7 Cumhuriyet altınına geriledi. Asgari ücrete bile erişemeyen milyonlarca işçi bulunuyor. Kadın işçilerin 4'te 1'i asgari ücret dahi alamıyor!

2021 yılı asgari ücreti aralık ayında belirlenecek. Asgari ücretin hızla ortalama ücrete dönüşmesi ve bu ücretin asgari geçim için oldukça yetersiz kalması nedeniyle asgari ücrete dönük beklentiler yükseliyor. Asgari ücret, tüm çalışanların ve ailelerinin yaşam koşullarını ilgilendiriyor. Pahalılık ve art arda gelen zamlar nedeniyle alım gücü kaybı karşısında asgari ücret oldukça yetersiz kalıyor, insan onuruna yaraşır bir yaşam daha da imkânsız hale geliyor.

TL'nin hızla değer kaybetmesi nedeniyle 2021'de Türkiye, Arnavutluk'tan sonra Avrupa'da en düşük asgari ücretine sahip ikinci ülke haline geldi. Türkiye, Avrupa Birliği'nde en düşük asgari ücrete sahip ülkelerden biri olmasının yanı sıra, asgari ücretle çalışan oranının en yüksek olduğu ülke konumunda bulunuyor.

Ülke hızla asgari ücretliler toplumuna dönüşüyor. Ülke çapında asgari ücretlileşme süreci hızlanıyor. Asgari ücret ile ortalama ücretler arasındaki makas kapanıyor. Milyonlarca işçi yasal hakları olmasına rağmen asgari ücretin altında, hatta yarısının bile altında çalışıyor.

DİSK-AR tarafından hazırlanan rapor özetle şöyle:

3,4 MİLYON İŞÇİYE ASGARİ ÜCRET BİLE VERİLMİYOR

Asgari ücretteki artış oranının diğer emek gelirlerinde yaşanmaması, özel sektörde ve kamuda maaş ile ücret artışlarının en fazla resmi enflasyon oranında artırılması asgari ücreti ortalama ücret haline getiriyor. Türkiye’de diğer emek gelirleri artışının sınırlı kalması asgari ücret ile diğer ücretlerin arasındaki makasın kapanmasına ve asgari ücret civarı ücretle çalışanların oranının artmasına sebep oluyor.

3,4 milyon işçi (bütün ücretli çalışanların yüzde 18’i) asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. 1500 TL’den daha az ücretle çalışan işçi sayısı 1,7 milyon. Asgari ücret ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmek zorunda olan işçilerin sayısı 6,3 milyon (bütün ücretli çalışanların yüzde 33,8’i) civarında.

YAKLAŞIK 10 MİLYON İŞÇİ ASGARİ ÜCRET CİVARINDA MAAŞ ALIYOR

Asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 9,7 milyon. Bütün ücretli çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm ücretli çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) asgari ücretin altı ile asgari ücretin bir buçuk katı arasında bir ücret elde ediyor.

ÖZEL SEKTÖR İŞÇİLERİNİN YAKLAŞIK YÜZDE 70’İ ASGARİ ÜCRETLİ

Özel sektör işçilerinin yüzde 21,8’i asgari ücrete erişemiyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 44 ve asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 69’dur. 8,4 milyonu aşkın özel sektör işçisi, asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor.

KAYIT DIŞI ÇALIŞANLARIN YARISI 1500 TL'DEN DÜŞÜK ÜCRETE MAHKUM EDİLİYOR

Kayıt dışı çalışanlarda 1500 TL’nin altında ücret alanların oranı yüzde 47,7. Asgari ücret ve altında bir ücretle çalışan kayıt dışı işçilerin oranı ise yüzde 82’dir.

KADINLARIN DÖRTTE BİRİ ASGARİ ÜCRET DAHİ ALAMIYOR  

Asgari ücrete erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 18 iken kadınlarda bu oran yüzde 25’i aşıyor. Asgari ücret düzeyinde ve daha düşük ücret alanların oranı genelde yüzde 34 iken kadınlarda yüzde 43’e yükseliyor. Asgari ücret civarında ücret alan çalışan kadınların oranı yüzde 60!

Özel sektörde kadın işçilerin yüzde 27’si asgari ücret altında ücretlerle çalıştırılıyor. Özel sektördeki kadın işçilerin yüzde 13’ü ise 1500 TL’nin de altında ücretle çalışmaya zorlanıyor. Özel sektörde asgari ücretin altı ile asgari ücretin yüzde 20 fazlası arasında çalışmak zorunda kalan kadın işçilerin oranı ise yüzde 80’e çıkıyor.

KAYIT DIŞI ÇALIŞAN KADINLARIN YÜZDE 70’İ 1500 TL’NİN ALTINDA ÜCRET ALIYOR  

Kayıt dışı çalışan kadınların yüzde 70’i 1500 TL’nin altında ücret almakta. 918 bin kayıt dışı çalışan kadının 851 bini asgari ücret ve altında bir ücretle çalıştırılmakta.

ASGARİ DEĞİL ORTALAMA ÜCRET

Ücretler asgari ücret düzeyine geriliyor. 2005 yılında aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin 2,2 katı iken, 2019’da asgari ücretin 1,7 katına geriledi.

KADINLARIN ÜCRET ORTALAMASI ASGARİ ÜCRETE DAHA YAKIN  

2005’te kadınların aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin 2 katı düzeyindeyken 2019’da asgari ücretin 1,5 katı düzeyine geriledi. Buna karşılık erkeklerin aylık ortalama ücret ve maaş gelirleri kadınlarınkinden daha yüksek. 2005’te erkeklerin aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin 2,2 katıyken, 2019’da 1,8 kata geriledi.

ASGARİ ÜCRET KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİRE PARALEL ARTSAYDI 2021'DE 5645 TL OLACAKTI

1974’te kişi başına milli gelirin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret, 2021 yılında milli gelirin yüzde 54,5’ine geriledi. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücret 2021 yılında 3577 TL değil, 5645 TL olacaktı.

TÜRKİYE AVRUPA ÜLKELERİ İÇİNDE ASGARİ ÜCRETİN EN DÜŞÜK OLDUĞU ÜLKELER ARASINDA  

2011’de Avrupa’da Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke varken 2021’de bu sayı 1’e düştü. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip tek ülke Arnavutluk.

ASGARİ ÜCRET AÇLIK SINIRININ ALTINDA

Asgari ücret açlık ve yoksulluk sınırının altında. Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezinin Ekim 2021 dönemine ait raporuna göre dört  kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı (açlık sınırı) 2988 TL.

Açlık sınırı üzerinden hanehalkı tüketim harcamaları esas alınarak yapılan hesaplamaya göre ise Ekim 2021 döneminde yoksulluk sınırı 10335 TL. Oysa 2021 yılı için belirlenen asgari ücret net 2826 TL.

ASGARİ ÜCRETLİ YILIN 4 AYI VERGİ VE KESİNTİLER İÇİN ÇALIŞIYOR

Brüt asgari ücretin dolaylı-dolaysız vergi ve kesintileri dikkate alındığında yüzde 33,4’ü (1194,9 TL) vergi ve kesintilere gidiyor. İşçinin eline (Asgari Geçim İndirimi-AGİ dahil) brüt asgari ücretin sadece yüzde 66,6’sı net harcanabilir gelir olarak geçiyor. İşçi 365 günün 122 günü vergi ve kesintiler için çalışıyor.

ASGARİ ÜCRETLİNİN VERGİ YÜKÜ ARTIYOR

Asgari ücretle çalışan işçilerden alınan vergi miktarı ilk vergi dilimi tarifesi düşük tutularak artırıldı. 2002 ve 2003 yıllarında ilk vergi dilimi tarifesi asgari ücretin 15-16 katıydı. AKP iktidarında vergi dilimi tarifeleri asgari ücretten ve enflasyondan daha az artırıldı. Böylece 2021 yılında ilk vergi dilimi asgari ücretin 6,7 katına geriledi.

TÜRKİYE'DEKİ ASGARİ ÜCRET ÇİN'İN GERİSİNDE

2008’de 371 ABD doları olan asgari ücret 2016’da 430 dolara yükseldi. Ancak sonrasında gerilemeye başladı. 2021 yılı ortalama kuruna göre asgari ücret 336 ABD doları iken, Kasım 2021 kurlarına göre 270 dolara düştü. Böylece Türkiye’de asgari ücret Çin asgari ücretinin altında kaldı.

YILLIK ASGARİ ÜCRET 25 CUMHURİYET ALTININDAN 7 ALTINA GERİLEDİ

Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003 yılında asgari ücretin yıllık tutarıyla 25 altın alınabilirken 2021’de yıllık net asgari ücretle sadece 10,4 ve Kasım 2021 fiyatlarına göre ise 7 Cumhuriyet altını alınabilmekte.

Raporun tamamını okumak için buraya tıklayın. (EKONOMİ SERVİSİ)

Asgari ücret nedir?

Asgari ücret gazete manşetlerinde: İktidar medyası "Müjde" diyemedi

İşçiler Türk-İş’e de hükümete de öfkeli

‘Komisyondakiler işçinin 4 katı maaş alıyor’

Asgari ücret ne kadar? Nasıl hesaplanıyor?