RSF: Polonya’da askerler gazetecilere askeri diktatörlük muamelesi yapamaz

Polonya’da 3 foto muhabirinin geçtiğimiz haftalarda askerler tarafından gözaltına alınmasına ve Polonya'nın Belarus sınırı yakınında gazetecilerin engellenmesiyle ilgili diğer birçok vakadan sonra, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Polonya parlamentosunu medya üzerindeki tüm kısıtlamaları kaldırmaya çağırdı.

New York Times'ta çalışan Maciek Nabrdalik, Testigo prodüksiyon ajansından Maciej Moskwa ve European Pressphoto Agency'den (EPA) Çek Fotoğrafçı Martin Divisek; 16 Kasım’da sınırdaki bir askeri üssün fotoğraflarını çekmeye gittikleri sırada askerler tarafından gözaltına alındı. Polonya askerleri tarafından elleri kelepçelenen gazetecilerin kameraları, cep telefonları ve arabaları arandı ve çok büyük hakaretlere maruz kaldılar. Gazeteciler suçlu muamelesi gördü, kaynaklarının gizliliği ihlal edildi ve Polonya polisi gelene kadar keyfi olarak bir buçuk saat gözaltında tutuldular.

Maciek Nabrdalik, RSF'ye verdiği demeçte, “Yetişkin hayatımda ilk kez birinin haklarımı ihlal ettiğine dair güçlü bir his duydum” dedi.

Nabrdalik, Moskwa ve Divisek, tutuklanmadan önce kendilerini askeri üsteki gardiyanlara gazeteci olarak tanıtmışlardı. Belarus hükümetinin yabancı göçmenleri maniple etmesine tepki olarak uygulanan olağanüstü hal kapsamında gazetecilerin erişiminin engellendiği sınır bölgesine girmediler ve bu üssün “yasak” yerler listesinde olmadığından emin oldular.

Ancak savunma bakanlığı gazetecilerin ifadelerini reddetti ve kendilerini kimliklerini açıklamamakla suçladı. Bu suçlama uzun süremedi. Üç gazeteci, bir ses kaydını medyaya ve RSF'ye gönderdiğinde, polis, askerlerin davranışlarına ilişkin bir soruşturma başlattığını duyurdu ve gazetecileri ifade vermeye davet etti.

SINIR POLİSİNİN KARAR YETKİSİ

Son haftalarda artan gazeteci tutuklamaları ile Polonya parlamentosu, RSF'nin keyfi ve orantısız olarak kınadığı medya üzerindeki kısıtlamaları gevşetme olasılığını tartışıyor. Ancak Sejm (alt meclis), sınır yasasında gazetecilerin sınır bölgesinde özgürce çalışma yeteneklerini güvence altına almayan değişiklikleri kabul etti.

Sonuç olarak, değişiklikler 3 Eylül'den bu yana yürürlükte olan olağanüstü hal kapsamındaki sınır bölgesini ziyaret etme konusundaki genel yasağı resmen kaldırsa da, sınır polisi hala gazetecilerin bölgede çalışmasını engelleyebiliyor. Henüz Senato tarafından oylanmayan bu tasarıya göre, sınır polisi keyfi olarak gazetecilerin erişim taleplerinin “haklı” olup olmadığına karar verme yetkisine sahip olacak.

"MEDYAYI HAKLARINI GERİ ALMAYA ÇAĞIRIYORUZ"

RSF'nin Avrupa Birliği ve Balkanlar Masası Başkanı Pavol Szalai, “Senatoyu önerilen sınır yasasını reddetmeye ve medyayı olağanüstü hal öncesinde sahip oldukları tüm hakları geri almaya çağırıyoruz” dedi ve şöyle devam etti: “Polonya devletinin sınır bölgesindeki güvenlik risklerini ele alması meşru olsa da, medyanın polis ve askeri operasyonları ve kamuyu ilgilendiren bir konu olan göçü ele alabilmesi gerekiyor. Yetkililer ayrıca Maciek Nabrdalik, Maciej Moskwa ve Martin Divisek'in şiddet içeren tutuklamalarından ve kaynaklarının gizliliğini ihlal etmekten sorumlu olanları da cezalandırmalıdır. Polonyalı askerler gazetecilere askeri bir diktatörlükmüş gibi davranamaz.”

YA HAPİS YA PARA CEZASI

Polonya makamlarının sınır bölgesinde olağanüstü hal ilan etmek için öne sürdüğü ilk gerekçeler, Rusya ve Belarus’un düzenlediği askeri tatbikatlar ve göçmen kriziydi. Medya ve RSF tarafından keyfi ve orantısız olarak kabul edilen basın özgürlüğüne getirilen kısıtlamalar, gazetecilerin Belarus sınırı boyunca üç kilometrelik bir şeritte çalışmasını yasaklıyor. İhlaller 30 güne kadar hapis veya 5.000 zloti (1.062 Euro) para cezası ile cezalandırılıyor.

Avrupa hükümetlerine göre, Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko, yabancı gazetecileri krizi haber yapmak için sınırın Belarus tarafına gelmeye davet etti. Ancak Polonya'nın ana akım medyası propaganda amaçlı kullanılma korkusuyla Belarus’a gitmeyi reddetti, ancak bu arada gazeteciler Polonya tarafında da hala birçok engelle karşılaşıyor.

PEK ÇOK GAZETECİ GÖZALTINA ALINDI

Geçtiğimiz hafta gözaltına alınan 3 gazetecinin yanı sıra, Balkan Araştırmacı Gazetecilik Ağı'nda görevli iki gazeteci Claudia Ciobanu ve Jaap Arriens, 14 Kasım'da sınır polisi ve askerlerden oluşan bir birlik tarafından taciz edildi. Olağanüstü halin kapsadığı alanın dışında olmasına rağmen, tutuklanma tehdidi altında, yetkililerin faaliyetlerini izlemelerine izin vererek tüm mobil cihazlarının IMEI numaralarını vermeleri istendi.

Pek çok gazeteci yakın zamanda sınır bölgesinde basın özgürlüğüne yönelik kısıtlamaları ihlal ettikleri için adli tacize maruz kaldı. Polonyalı Onet.pl Web Sitesi Muhabiri Bartłomiej Bublewicz ve Kameramanı eylül ayı başlarında suçlandı. Fransız-Alman TV Kanalı Arte ile bir ekip, eylül ayı sonlarında bir hücrede bir gece geçirdi. Kasım ayı başlarında, RT France Muhabirleri David Khalifa ve Jordi Demory, dokuz saat boyunca gözaltında tutuldu.

Polonya, RSF'nin 2021 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke arasında 64. sırada yer alıyor. (MEDYA SERVİSİ)

RSF, 2021 basın özgürlüğü endeksini açıkladı: Türkiye 180 ülke içerisinde 153. sırada

Polonya - Belarus sınırında haber yapılamıyor

Belarus sınırından Polonya'ya geçmeye çalışan 100 mülteci gözaltına alındı

Fotoğraflarla Belarus-Polonya sınırındaki mülteciler

AB'nin mültecilerle savaşı