Esenyalı'dan bir esnaf: Dükkana giren kimsenin yüzü gülmüyor

Zahide KİPER
İstanbul

İstanbul Esenyalı’da dört yıldır yaz kış demeden sabaha karşı saat 04.00’te açtığı dükkanında sıcak tandırın karşısında yufka ekmeği yapıyor Meral. TL’nin değer kaybı ve gelen zamlardan etkilenen birçok küçük esnaftan sadece biri. Yufka dükkanında sıcak tandırın başında hızla ekmek pişirmeye çalışırken bir yandan da bizimle sohbet ediyor.

Bir çocuğu olan Meral kızına bakacak kimse bulamadığını evde tek başına bırakmak zorunda kaldığını söylüyor. “Evin penceresinden sürekli dükkana bakıyor” diyor. 2017’de beş kişi ile çalışmaya başladıklarını, şimdi ise iki kişi çalışmak zorunda kaldıklarını anlatıyor. “Öğlen olana kadar 400 tane yufka ve tandır ekmeği yapıyorum. Son bir ayda hem maddi olarak hem de psikolojik olarak çok yoruldum. Gün boyunca birçok insan girip çıkıyor dükkana ama kimsenin yüzü gülmüyor. Dükkanın kirası, zamlı gelen faturalara bir de artan maliyetler eklendi. Yufkacıyı kapatmayı bile düşündüm ama evimize ekmek götürüyoruz. Nasıl geçineceğiz bunu düşünüyorum. Bu mahallede benimle aynı iş yapan başka bir kadın esnaf dükkanını kapatmak zorunda kaldı” diyor.

“Paramızın bir değeri kalmadı” diyor Meral: “Bütün her şey dolara bağlı. Üretim olmadığı için her şeyi ithal ediyoruz, dolar artınca fiyatlar da arttırıyor. Ekmek pişirmek için iki ay boyunca odun bulamadım. Odunun fiyatı iki katına çıkmış durumda.”

‘ZAM YAPARSAM İNSANLAR ALAMIYOR’

Yılbaşında ekmeğe yine zam geleceği söylentilerini sorduğumuzda şunları söylüyor: “Buğday ülkesiyken Rusya’dan buğday ithal ediyoruz. Piyasada un bulmak çok zor. Bir torba un 355 lira. Satıcı, ‘Unun torbası 500 liraya bile çıkabilir’ diyor. O zaman ekmeğe de zam gelir. Maya 100 lirayken 180 lira oldu. Ekmeği sardığın kağıda poşete bile zam geliyor. Düşünüyorum zam yapmazsam nasıl olacak? Zam yapınca da insanlar alamıyor. Şu an ekmek 2.5 lira. İnsanlar 2.5 liraya yufka ekmeği almak yerine daha ucuz olan halk ekmeğe yöneliyor. Ekmek 4 lira olduğunda peki asgari ücretle çalışan bir emekçi ne yapacak? Evine iki ekmek alsa 8 lira ödemesi gerekecek.”

‘DEĞİŞİM İSTİYORSAK MÜCADELE ETMELİYİZ’

Yeni gelen haftanın bir öncekini arattığını, her hafta gelen zamlardan emekçilerin belinin büküldüğünü, markete gittiğinde etiketlerin sürekli değiştiğini söylüyor. Yurttaşların “Geçinemiyoruz” diyerek sokağa çıktığını hatırlattığımızda ise şunları söylüyor: “Bu zamlar karşısında herkes tepkili. 35 yaşındayım, 2000 krizini de gördüm ama insanların bu dönemdeki kadar mutsuz, kararsız olduğunu görmedim. Kiminle konuşsan ne yapacağını bilmiyor. İşsizlik had safhada. Gençler bu ülkeden gitmenin yollarını arıyor. Ben seçimde bir şeylerin değişeceğine çok inanmıyorum. Bu ülkenin başına gelenler halk için bir şey yapmıyor. Kardeşim dört sene önce üniversiteden mezun oldu ama hâlâ ataması yapılmadı. Eğitim sistemi ortada, sınıflar 40 kişilik. Yeni bir sınıf açmaları gerekirken açmıyorlar. Bir esnaf tanıdığım var pandemi süreci gelen zamlar yüzünden iş yapamaz hale geldi dükkanı kapattı. Eşyalarını parça parça satarak eline geçen parayla günü kurtarmaya çalışıyor. Sosyal medyada da “Hedef 2023” diye paylaşım yapmış. Bu durumda olanları görünce birkaç kişinin sokağa çıkmasıyla olmaz diyorum. Bir şeylerin değişmesini istiyorsak krizin yükünü omuzlarımıza yükleyenlere karşı, hayatımızın her alanında karşı çıkmamız gerekiyor. Ancak o zaman birlikte daha güçlü mücadele edebiliriz, birleşip birlikte artık yeter diyebiliriz.”