Şili'nin yeni Devlet Başkanı sol blokun adayı Gabriel Boric oldu

Latin Amerika ülkesi Şili’de düzenlenen devlet başkanlığı seçimini kazanan sol blokun adayı 35 yaşındaki Gabriel Boric, ülkede seçilen en genç devlet başkanı oldu. On binlerce Şilili sonuçların açıklanmasının ardından pazar gecesi sokaklara çıkarak kutlama yaptı.

YÜZDE 55,87 İLE SEÇİLDİ

Şili Seçim Servisi (Servel) verilerine göre, sandıkların yüzde 99,9’u açıldı ve “Apruebo Dignidad/Haysiyeti Destekliyorum” isimli ittifakın adayı, eski öğrenci lideri Gabriel Boric yüzde 55,87, Cumhuriyetçi Partinin aşırı sağcı adayı Jose Antonio Kast ise yüzde 44,13 oy aldı.

Boric, Twitter hesabından, “Biz birliğiz. Biz umuduz. Birlikte olduğumuzda daha fazlayız. Devam ediyoruz!” paylaşımını yaptı. Seçimi kaybeden Kast da sosyal medya hesabından Boric’i tebrik ettiğini duyurdu.

Görevi 11 Mart 2022’de devralacak olan 35 yaşındaki Boric, Şili’nin seçilen en genç devlet başkanı unvanına sahip oldu. Ayrıca Şili’de 2012’de oy kullanmanın zorunlu olmaktan çıkarılmasının ardından bu seçimde, yüzde 55,6 ile en yüksek katılım kaydedildi. Boric, ilk turda yüzde 25,8 oy alarak yüzde 27,9 oy kazanan Kast’ın ardından ikinci olmuştu. İlk turda katılım yüzde 47’de kalmıştı.

​​

SOSYAL HAKLAR VE ÖZGÜRLÜK VAADİ

Gabriel Boric, başkent Santiago’da yaptığı ilk konuşmada tüm Şili halkı için çalışma sözü verdi. Devlet başkanlığı görevini herkes için devralacağını vurgulayan Boric, “Ülkemizin son yüz yılda yaşadığı en kötü salgının sosyal, ekonomik ve sağlık alanındaki sonuçlarıyla yüzleşmek zorunda kalacağız. Zor olacak, buna şüphe yok ancak tarihimizden ders alarak kısa ama sağlam adımlarla ilerleyeceğiz.” diye konuştu. Boric, sağlık, emeklilik, eğitim gibi alanlarda yapılacaklara değinerek şunları kaydetti: “Bu noktaya kadar basit birkaç kelimeyle anlatılabilecek bir hükümet projesiyle geldik; kimseyi geride bırakmadan Şili’nin talep ettiği yeniliklerle sorumlu bir şekilde ilerlemek. Bu ekonomik olarak büyümek, bazılarının tüketim malı olarak gördükleri şeyleri sosyal haklara dönüştürmek, daha huzurlu ve güvenli bir hayatı garanti etmek, herkesin, özellikle de kadınların özgürlüklerini derinleştirmek.”

Boric, ülkedeki siyasi kesimlere birlik mesajı vererek “Şili’nin geleceğinin hepimizi aynı tarafta görmeye ihtiyacı var o da halkın tarafı. Hükümetime başlamak için onların desteğinden, fikirlerinden ve tekliflerinden faydalanmayı umuyorum.” şeklinde konuştu.

Devlet Başkanı seçilerek aldığı sorumluluğa dikkati çeken Boric, “Demokrasiye sahip çıkan, onu tehlikeye atmayan, konuştuğundan çok dinleyen, birlik olmanın yollarını arayan, halkın ihtiyaçlarını gözeten, imtiyazlarla mücadele eden ve her gün ailenizin yaşam kalitesi için çalışan bir başkan olacağım” ifadelerini kullandı.

BORIC’E ZAFERİ EKİM 2019 PROTESTOLARI GETİRDİ

Şili’de Ekim 2019’da Santiago metrosunun bilet fiyatlarına karşı gençlik protestolarıyla başlayan süreç, sağcı Sebastian Pinera hükümetinin gençlere yönelik polis şiddetine tepki olarak ülkeye yayılmıştı. Kısa zamanda hükümet politikalarına karşı kitlesel eylemler artmış ve 1973 Pinochet askeri diktatörlüğünün anayasasının değiştirilmesi ve yeni anayasa talebi öne çıkmıştı. Hükümet anayasa referandumu yapmak zorunda kalmış ve sonuçta halk kurucu meclis aracılığıyla yeni bir anayasa kurulması lehine oy vermişti. Bu süreçte oluşan ittifaklar pazar günkü seçimlerin de temelini oluşturdu. Frente Amplio (Geniş Cephe) ve Şili Komünist Partisi’nin oluşturduğu Apruebo Dignidad ittifakının yaptığı ön seçimlerde aday seçilen Gabriel Boric, ilk turda geride kalsa da ikinci turda seçimi kazanmayı başardı.

GABRIEL BORIC KİMDİR?

35 yaşındaki Gabriel Boric, ülkenin güneyindeki Şili Patagonyası bölgesinde bulunan Punta Arenas şehrinde 1986’da doğdu. Şili Üniversitesinde Hukuk Fakültesini bitiren Boric, 2011-2012’deki eğitim sistemine karşı düzenlenen öğrenci protestolarında önemli bir rolü olan öğrenci grubu lideri olarak tanındı. Şili Üniversitesi Öğrenci Federasyonu (FECH) Başkanlığı yapan Boric, 2013’te bağımsız aday olarak girdiği seçimlerde milletvekili seçildi.

​​

HÜKÜMET PROGRAMINDA NELER VAR?

Gabriel Boric ve Apruebo Dignidad ittifakının “Daha İyi Bir Yaşam İçin Değişimler” başlıklı 229 sayfalık hükümet programı eğitim, emeklilik, ekonomi, iş, yerel yönetim, güvenlik, feminizm, sağlık, pandemi, iklim krizi ve çevre, insan hakları, sosyal haklar, konut, çocuklar, yerli halklar, kültür, kırsal ve tarımsal politika ve spor alt başlıklarından oluşuyor.

Programın içeriğinin Şili’nin 80 bölgesinde ve yurt dışında yaşayan Şilililer için 14 bölgede kurulan 603 “Yurttaş Masası”nda yapılan tartışmalar ve sunulan önerilerle oluşturulduğu, sürece 33 bin 728 kişinin katıldığı belirtiliyor. Bu sürede 13 bin 250 öneri sunulduğu, önerilerin çoğunun emeklilik, eğitim, sağlık, ekonomi, insan hakları ve iklim krizi üzerine geldiği vurgulanıyor. Programda 53 maddede “Somut Değişimler” de sıralanıyor. Bunların arasında özel emeklilik sistemine son verilerek emekli maaşlarının ykseltileceği yeni bir sosyal güvenlik ve emeklilik vaadi dikkat çekiyor.

Aynı zamanda “pandemi ve küresel ekonomik krizin iş dünyasına etkileri ile yüzleşmek” amacıyla hükümetin ilk 100 günü içinde bir Sosyal Diyalog Komisyonu toplanması ve bunun aracılığıyla hükümet, patronlar, işçiler, akademi ve sivil toplum arasında yapılacak görüşmelerle ekonominin canlanması için ekonomik plan oluşturulması da bir başka dikkat çeken öneri.

ÇALIŞMA SAATLERİ; ÜCRETLER, TEMEL HAKLARDA İYİLEŞME...

Öne çıkan bazı diğer taahhütler de şöyle: Kadınlara en az 500 bin yeni istihdam, pandeminin eğitime verdiği zararların giderilmesi, asgari ücretin ve genel olarak işçi ücretlerinin yükseltilmesi, işçi haklarının iyileştirilmesi, haftalık çalışma süresinin 40 saate düşürülmesi, zenginlerin daha fazla vergi vermesini sağlayacak bir vergi reformu, evrensel sağlık hakkı, toplumsal cinsiyete yönelik şiddete karşı yasa çıkarılması, kürtaj ve doğum kontrolü hakkı, Kadın ve Cinsiyet Eşitliği Bakanlığının güçlendirilmesi, LGBTİ hakları için ulusal bir plan, çocuklara 14 yaşından itibaren isim değiştirme ve kayıtlı cinsiyet kimliğini belirleme hakkı, çocuğa yönelik şiddete karşı yasal düzenleme, konut fiyatlarının ucuzlatılması, suya erişimin bir insan hakkı olarak tanınması ve bununla ilgili ulusal bir politika hayata geçirilmesi, yenilenebilir enerji politikaları, göçmen politikalarının iyileştirilmesi, ötenazi hakkı, internetin temel bir kamu hizmeti olarak tanımlanması, Kültürler Bakanlığının bütçenin iki katına çıkarılması, küçük ve orta ölçekli tarımın desteklenmesi, ulusal kalkınma bankasının kurulması, çevreyi kirletmeyecek ve ücretsiz bir toplu taşıma, gıda güvenliği ve egemenliği için önlemler alınması. Programda ayrıca, “Tüm yerli halklarla, özerklik haklarının kullanılmasına izin veren, bölgelerin parçalanmasını önleyen ve onaran bir toprak iadesi koşulları üzerinde anlaşmak için çokuluslu bir diyalogu teşvik edeceğiz” de deniyor.

Öte yandan Boric bazı yayın organlarında “sosyalist” olarak isimlendirilmesine rağmen hükümet programında sosyalizm hedefi yer almıyor. Program daha çok hak ve koşulların iyileştirilmesine odaklanıyor.

LATİN AMERİKALI LİDERLER, BORİC'İ KUTLADI

Latin Amerika ülkelerinin liderleri, Şili'de devlet başkanlığı seçimini kazanan Gabriel Boric'i tebrik etti.

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Boric'i tebrik ederek "Ülkelerimizi birleştiren kardeşlik bağlarını güçlendirme ve Latin Amerika'daki eşitsizliği sona erdirmek için bölge ile birlikte çalışma sözüne bağlı kalmalıyız" ifadelerini kullandı.

Kolombiya Devlet Başkanı Ivan Duque, sosyal medya hesabından Boric'i tebrik etti ve iki ülke arasındaki kardeşliğe değinerek ülkesiyle Şili arasındaki ilişkileri güçlendirmek istediklerini belirtti.

Peru Devlet Başkanı Pedro Castillo, Twitter hesabından "Zafer için tebrikler sevgili arkadaşım Boric! Elde ettiğin zafer, Şili halkının zaferidir ve özgürlük, barış, adalet ve saygınlıkla yaşamak isteyen Latin Amerika halkları olarak bu zaferi paylaşıyoruz. Uluslarımızın birliği için mücadele etmeyi sürdürelim" paylaşımını yaptı.

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, sosyal medya hesabında, Boric'i tebrik etti ve "Büyük demokrasi günü, yaşa Şili!" ifadelerine yer verdi.

Ekvador Devlet Başkanı Guillermo Lasso da Boric'i seçen Şili halkına selam göndererek yeni devlet başkanına halkının refahı için yönetiminde başarılar diledi.

Uruguay Devlet Başkanı Luis Lacalle Pou, Boric'i tebrik ederek başarılar diledi.

Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce Catacora da Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Şili halkının zaferi olan Boric'in seçim zaferini selamlıyoruz. Latin Amerika demokrasisi birliğe, saygıya ve özellikle halklarımızın iradesine dayanarak güçleniyor" değerlendirmesinde bulundu.

Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard, Twitter hesabındaki paylaşımında, Boric'i tebrik ederek "Şili'den harika bir haber var" ifadesini kullandı.

Kosta Rika Devlet Başkanı Carlos Alvarado Quesada da Boric'i Twitter'dan kutlayarak "Şili'nin seçilmiş başkanını ve kardeş Şili halkının demokratik faaliyetlerini en içten şekilde kutluyorum. Şili halkının mutluluğu için en doğru istikamette gitmenizi temenni ediyorum" ifadesini kullandı.

Küba Devlet Başkanı Miguel Diaz Canel, sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, Boric'in tarihi bir seçim zaferi kazandığına dikkati çekerek "Samimi tebrikler, Gabriel Boric. Her iki halkın ve hükümetler arasındaki ikili ilişkileri ve iş birliğini genişletme kararlılığını destekliyoruz" ifadesine yer verdi. (DIŞ HABERLER)

Ertan Erol

Şili’de kritik dönemeç

Şili’de başkanlık seçimleri: Solun seçime katılımı yükseltmesi gerekiyor

Ertan Erol

Şili’de yeni anayasa süreci