BMC işçileri: Herkesin beklentisi, zam oranlarının artırılması
Ücretlerinin asgari ücretin altında kaldığını ifade eden BMC işçileri, birçok kalifiye işçinin tazminat alabilmek için çıkışa gönüllü olduğunu söyleyerek, zam talebinin güncellenmesini istiyor.
Fotoğraf: Evrensel
Nuray ÖZTÜRK
İzmir
Türk Metal’in örgütlü olduğu BMC’den önceki gün 60’a yakın mavi ve beyaz yaka çalışan işten çıkarıldı. İşçilerden edindiğimiz bilgiye göre son iki ayda işten çıkarılanların toplam sayısı 300’ü buldu. Atılanların birçoğunun işten çıkış için “gönüllü” ve kalifiye işçi olduğu söyleniyor.
MESS’e bağlı olmayan işyerinde TİS, doğrudan patronla Türk Metal arasında imzalanıyor. Görüşmeler oldukça yavaş ilerliyor. Yüzde 29 zam talep edilen sözleşme görüşmeleri ile ilgili edinilen bilgi, henüz mali konulara geçilmediği yönünde. Konuyla ilgili konuştuğumuz yaklaşık 7 yıldır BMC’de çalışan bir işçi, “Tarihin en iyi zam oranına imza attı genel başkan diye övünüyor temsilciler, asgari ücret için. Bizim ücretler asgari ücretin altına düşmüş. Alım gücü kalmamış, işçiler borç içinde, işten çıkayım da tazminatımla borçları kapatayım diye bakıyor. Ama kimse gelip de zam oranında güncellemeye gideceğiz demiyor. Oysa herkesin beklentisi o yönde” diyerek sendikaya tepki gösteriyor.
"SAAT ÜCRETLERİNE İYİLEŞTİRME ZAM İÇİNDE GÖSTERİLECEK"
Bir diğer işçi ise gerçek enflasyon oranında zam yapılması gerektiğini ve istenen zam oranlarının yükseltilmesini istediklerini ifade ederek, “Asgari ücrette yapılan zam bazı işçilerin saat ücretinin üzerine çıktı. Bu nedenle 20 liranın altında olan tüm saat ücretleri 22.24’e çıkarılıyor. Ama üstünde olanlar değişmedi. Bu iyileştirme 1 Ocak’tan itibaren uygulanacak. BMC’de 1 Şubat maaşı en düşük 5 bin 100 olacak. Ama sözleşme eski ücretler üzerinden yapılıyor. Geçtiğimiz eylül ayında biten sözleşmeye göre saat ücretin ne ise alınan zam onun üzerine eklenecek. Şu an yapılan iyileştirme üzerinden değil. Ama biz biliyoruz ki sanki bunun üzerine yapılmış gibi yansıtacaklar. Ve diyecekler ki yüzde 40-50 zam aldık. Çünkü geçtiğimiz yıllarda da aynısı oldu” diye konuştu.
MESS sürecinin tıkandığını hatırlatarak, MESS ile imzalanacak sözleşme ve zam oranının kendi sözleşmelerini de etkileyeceğini dile getiren işçiler, sendika temsilcilerinin farikada zam oranında güncelleme talebinin olmayacağı yönünde açıklamalar yaptığını söyledi. Tüm işçilerin borç içinde yüzdüğünü aktaran işçiler, “Konuştuğumuz konular peynir, süt, yağa gelen zamlar. Geçinemiyor kimse, MESS’e dair alınan grev kararını biz de destekliyoruz ancak zam talebi de güncellenmeli” dedi.
"5 KURUŞ İNDİRİMİ İNDİRİM DİYE VERİYORLAR"
Doların düşüşü ve iktidarın kur garantili mevduat uygulamasını sorduğumuzda “İçeride en çok tartışılan konulardan biri bu” diye aktarıyorlar. Bir işçi, “AKP bizim paramızı hazineden alıp zaten parası olana verecek olan bu” diye cevap verirken diğer işçi ise “Dolar düştü alım gücü yükselecek, zamlar geri alınacak diyorlar. Oysa birileri büyük rant elde etti o gece. Bakan ağzından kaçırdı bunu” diye tepki gösterdi.
Genç bir işçi de “İzmir’de ulaşıma yeni zam geldi. Zamlar geri alınacak diyorlar ama patron örgütleri bu zamlar zaten doların 9-10 bandındayken yapılan zamlardı diye açıklama yapıyor. Sütte 5 kuruş indirimi indirim diye haber yapıyor yandaş basın. Halkı değil AKP’yi kurtarma operasyonuydu, olan yine bize oldu” dedi. İçeride işçilerin bu konudaki tartışmalarını soruyoruz, “AKP’ye oy veren muhafazakar işçinin küçük bir kısmı olumlu bakıyor. Büyük çoğunluk hazinede toplanan vergilerin bir avuç zengine aktarılmasına tepki gösteriyor” diyorlar.
ÇOCUĞUNU OKULA GÖNDEREMEYEN VAR
İşçiler ekonomik sıkışmışlık içindeyken ve işsizlik tehlikesi varken gönüllü çıkışların neden fazla olduğunu sorduğumuzda yaklaşık 6 yıldır BMC’de çalışan bir işçi şu yanıtı verdi: “Asgari ücret açıklandı, bizim ücretler asgari ücretin altına düştü. 16 yıldır BMC’de çalışan bir işçi 4 bin 800 TL aldı geçen ay. Ekonomik buhran içinde işçiler. Mühendise 7 bin TL para veriyor, kimse kabul etmiyor haliyle bu durumu. Herkes tazminatını alıp çıkmak istiyor, çünkü geçinemiyor. Borçlar birikmiş. Kimisi kalifiye işçi olduğu için sanayide daha iyi koşullarda iş bulurum diyor, kimisi esnaf olma hayali kuruyor, kimisinin borcu o kadar çok ki yaşayamaz hale gelmiş, az nefes almak için tazminatına bel bağlamış.”
TAZMİNATLA BORÇ KAPATMA!
İşçi şöyle devam etti: “İşten ayrılmaya gönüllü olan bir arkadaşımızı kalsın diye ikna etmek için çok uğraştık. ‘Çocuk bir şey istiyor ben onu alamıyorum. Yapacak bir şeyim kalmadı’ diye cevap verdi bize. ‘Tazminatı alarak ayrılırsam borçları kapatırım gider bir yerde aynı paraya çalışırım’ diye düşünüyor. Fabrikanın Sakarya’ya yolladığı bir işçinin, yol harcırahına banka el koymuş. Göreve gidebilmek için arkadaşından borç alıp gitti. O da işten ayrılmaya gönüllü oldu. Çıkma, gerekirse birkaç ay 200-300 destek olalım biz dedik. ‘Çocuğu okula gönderemiyorum parasızlıktan. İzin aldık, gitmiyor okula’ deyince biz de bir şey diyemedik” dedi.
"ZAM GERÇEK ENFLASYONUN ALTINDA"
Başka bir işçi de “Gönüllü olmayanlar da var, hatta dava açanlar oldu. Ama bu kadar çok kalifiye insanın işten çıkmaya gönüllü olması yönetimin de hesabında yoktu. Boyahane ustası, kaynak ustası, motoru A’dan Z’ye bilen işçi çıkıyor. Öyle ki Katar’a gönderdikleri, mühendislerin bile çözemediği arızayı çözen işçiler işten çıkmak istiyor. Çünkü ücretler yetersiz, mobbing, baskı arttı. TİS taslağında talep edilen zam oranına bakıyorsun yüzde 29, asgari ücrete yapılan zammın, gerçek enflasyon oranlarının altında kalmış talep edilen. Sendikaya güveni yok kimsenin. Zaten sendika, yüzde 30 küçülme kararı sonrası işverenle anlaşmış, işten çıkışlarda 4. maddenin altına imza atmış. İtiraz da edemez” diye aktardı.
1000 LİRALIK ALIŞVERİŞ ÇEKİ
“Bunlara gönüllü çıkış değil, zorunlu çıkış demek lazım” diyen işçi şöyle devam etti: “Zamlar, yoksulluk, düşük ücretler insanları tazminatı alıp çıkmaya zorluyor. Düşünsenize 4 bin 800’e çalışıyor. Bazılarımız mecburuz çalışmaya ama bu kadar risk alıp niye çalışayım, gider sanayide çalışırım aynı parayı alırım diyen çok. Şimdi kalifiye yetersizliği ortaya çıkacak yeni yılda. Bu sefer de az adamla çok iş kotarmaya çalışacaklar ve baskı yine artacak. Şimdi işten çıkışları engellemek için 1000 lira A101 alışveriş kartı verildi. Biraz sabredin mart ayına kadar dayanın diyorlar.”
