Türkiye Yayıncılar Birliği: Devlet; destekleri artırmalı, acil ek kaynak yaratmalı

Türkiye Yayıncılar Birliği, kur artışından kaynaklı sektörün yaşadığı krize dair açıklama yaptı. “Kitap Dünyamızın Acil 2022 Çağrısı” başlıklı 17 maddelik açıklamada gerekli önemler alınmazsa kültürel yaşamın çoraklaşma tehdidiyle karşı karşıya olduğu vurgulandı: “Geçtiğimiz yıl kâğıt tedarikinde küresel ölçekte yaşanan sıkıntılara, ülke ekonomisinde döviz kurundan kaynaklı ani yükselişler de eklenince, girdi maliyetleri karşısında kitap üretimi neredeyse durma noktasına geldi.”

Açıklamada ülke yayıncılığının yaşadığı halihazırdaki ekonomik sıkıntıların yanı sıra, kitap satışlarında ve okura ulaşmada yaşanan zorluklardan, kitabın itibarına, korsan yayıncılıkla etkin mücadeleye; e-ticaret sitelerindeki yıkıcı indirimlerden kitabevi teşviklerine, düşünce ve ifade özgürlüğü önündeki engellerden, öğretmenlerin yardımcı kaynak kitap ve edebiyat eseri seçimlerine ve kütüphanelerin koşullarına kadar pek çok acil ihtiyaca dikkat çekildi.

Okuma kültürünün yaygınlaşması önünde her türlü engelin kaldırılması gerektiği belirtilirken, dijital yayıncılığa vergi muafiyeti getirilerek kitaba erişim imkanlarının genişletilmesi ifade edildi. Ayrıca, kamu kuruluşlarının yayıncılık faaliyeti yürüterek yayınevlerinin rakibi olmamaları gerektiği dile getirildi. Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 17 maddelik çağrısı şöyle:

"DEVLET ACİL EK KAYNAK YARATMALI"

• Devlet, birçok sektöre uyguladığı gibi, yayıncılık sektörüne destek ve teşviklerini artırmalı, dövize bağlı olarak aşırı yükselen hammadde ve telif maliyetlerimiz için acil ek kaynak yaratmalıdır.
• Kitap kâğıdı ve hammadde tedarikinde dışa bağımlılıktan kurtulmanın önlemleri alınmalıdır.
• Sektörde ağır kayıplara neden olan basılı ve dijital korsan yayın-dağıtımla mücadelede hızla sonuç alıcı adımlar atılmalı; dijital “pazar yerleri”ndeki korsan kitap satışının önüne geçilmesi için gerekli yasa güncellemesi acilen yapılmalı ve uygulanmalıdır.
• Ülkenin her köşesinde kitabevlerinin açılmasını özendirici teşvikler getirilmeli, kitabevlerine belirli bir süre vergi ve sigorta muafiyeti tanınmalıdır.
• Kitabevlerinin, zincir perakende ve e-ticaret firmalarıyla rekabet edebileceği adil bir ticari ortam hızla düzenlenmeli, e-ticaret firmalarının uyguladığı yıkıcı indirimlere izin verilmemelidir.
• Kütüphanelerimiz yaygınlaştırılmalı, fiziki koşulları, donanımları güçlendirilmeli; sunduğu kitap sayısı, çeşidi ve niteliği artırılmalı; güncel kitaplarla zenginleştirmek için bütçeleri artırılmalıdır.

"SANSÜR UYGULAMALARINDAN VAZGEÇİLMELİ"

• Yazarın yazma, yayıncının yayımlama ve okurun da dilediği kitabı seçme ve okuma özgürlüğü teslim edilmeli; yayımlama özgürlüğünün önündeki engeller derhal kaldırılmalıdır.
• Yayınevlerinin, yazar ya da çevirmenlerin kitapları nedeniyle yargılanmasından; açık ya da örtülü sansür uygulamalarından hemen vazgeçilmeli; Muzır Kurulu’nun tanımı ve işlevi sektörümüzün katkısıyla yeniden belirlenmelidir.
• Öğretmenlerin ihtiyaç duyduğu yardımcı kaynakları ve edebiyat kitaplarını zorunlu tutmadan öğrencilerine önermelerine olanak sağlanmalı; bunun için teşvik edilmelidirler.
• Milli Eğitim Bakanlığı, 5. ve 6. Ulusal Yayın Kongreleri’nde alınmış kararlar gereğince, düzenleyici konumuna geçip yayıncılıktan tamamen çekilmelidir.
• Tüm kamu kuruluşları ve yerel yönetimler, asıl görevi olan kültürel, sanatsal ve bilimsel üretimi destekleyici misyonunu üstlenmeli, yayınevlerinin rakibi olmamalıdır.
• Kitap ve okuma edimi hiçbir nedenle ve hiçbir alanda (eğitim, hukuk vb.) ceza unsuru olmamalı; bu konudaki uygulamaların ceza hukukundan çıkarılması sağlanmalıdır.
• Öğretim programları, eğitim araç gereçleri ve tüm eğitim ortamları okuma kültürünü destekleyecek ve geliştirecek şekilde, çocuğun gelişim evrelerine uygun olarak yeniden düzenlenmelidir.

"VERGİ MUAFİYETİ GETİRİLMELİDİR"

• Basılı kitaplarda olduğu gibi farklı okuma ihtiyaçlarını karşılayan e-kitap, sesli kitap, veritabanları, eğitim portalları ve diğer hibrit çözümlerin üretiminin yaygınlaşması için yüzde 18 KDV kaldırılmalıdır.
• Engelli okurların yararlanması için telif haklarını koruyan, abonelikle işleyen yüksek güvenlikli dijital kitaplıkların kurulması için yapıcı işbirlikleri ve destekler geliştirilmelidir.
• Sosyal medya içerik üreticilerine KDV istisnası ve yüzde 15 gelir vergisi uygulanırken; yazar, çevirmen, editör ve illüstratörlerden yüzde 17 gelir vergisi ve yüzde 18 KDV uygulaması adil değildir ve muafiyet getirilmelidir.
• Küresel iklim kriziyle mücadele ve uyum kapsamında, yayıncılık sektörünün verilerinin toplanması, iklim risklerimizin saptanması ve gerekli dönüşümlerin sağlanarak takibi için acil destekler yaratılmalıdır. (KÜLTÜR SERVİSİ)