Nazarbayev, halk hareketini "ülkenin bütünlüğünü yok etmeye çalışmakla" suçladı
Nursultan Nazarbayev, Kazakistan'da işçi eylemleriyle başlayan ve tüm ülkeye yayılarak siyasi iktidarın ve anayasanın değişmesi talepleriyle genişleyen halk hareketini "bölücülükle" suçladı.
Nursultan Nazarbayev | Fotoğraf: kremlin.ru (CC BY 4.0)
Nursultan Nazarbayev, 2 Ocak’ta işçi eylemleriyle başlayan ve tüm ülkeye yayılarak siyasi iktidarın ve anayasanın değişmesi talepleriyle genişleyen protestoları tanıdık argümanlarla suçladı.
Halk hareketini devlet şiddetiyle ve yabancı ülkelerden çağırdığı askerlerle, 200'den fazla vatandaşını öldürerek bastıran Kazakistan'ın kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev, "Bu isyan ve saldırılar, ülkenin bütünlüğü ile devletin temel ilkelerini yok etmek için yapılan bir organizasyondur" sözlerini sarf etti.
Nazarbayev’in video mesajını, Basın Sözcüsü Aydos Ükibay, Twitter hesabından paylaştı.
Nazarbayev, açıklamasında "Yaşanan trajedi hepimiz için ders oldu. Bütün bu saldırı ve cinayetleri kimin organize ettiğini bulmak önemlidir. Yapılan soruşturma bu soruya cevap verecektir" ifadelerini kullandı.
"HİÇBİR YERE GİTMEDİM"
Ülkeyi terk ettiği haberlerini yalanlayan Nazarbayev, "2019’da cumhurbaşkanlığı yetkilerini Kasım Cömert Tokayev’e devrettim ve o zamandan beri emekliyim. Halen emekliyim, Kazakistan’ın başkentindeyim ve hiçbir yere gitmedim" ifadelerini kullandı.
Nazarbayev, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in Güvenlik Konseyi Başkanı olarak iktidarın tam yetkisine sahip olduğunu ve yakında Nur Otan Partisinin Başkanlığına seçileceğini belirterek, “Bu nedenle, elit kesimler arasında herhangi bir kriz ve çatışma yoktur. Bu konudaki söylemler kesinlikle asılsızdır” dedi.
İlerici referomlar yaptıklarını savunan Nazarbayev, "Sadece Orta Asya’da değil bölgede birçok alanda sosyal ve ekonomik kalkınmada büyük sonuçlar elde ettik. Kazakistan, dünya toplumunda tanınan ve yetkili bir devlet haline geldi. Krizi mutlaka atlatacağız ve daha da güçleneceğiz” diye konuştu.
Nazarbayev, ayrıca Tokayev’in başlattığı "yeni reformun" desteklenmesi çağrısı yaptı.
NE OLMUŞTU?
Ülkede halkın siyasi iktidara yönelik tepkisi, 2 Ocak'ta LPG fiyatının ikiye katlanmasıyla sokağa taşmıştı. Janaozen’de petrol işçilerinin inisiyatifiyle başlayan hareket daha sonra genişlemişti. İşçi kolektifleri, ücretlere yüzde 100 zam, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, sendikal özgürlük gibi taleplerle de gösteriler düzenlemişti.
3 Ocak’ta, tüm Mangistau bölgesinde, komşu Atırau bölgesine de yayılan bir genel grev düzenlenmişti.
4 Ocak’ta petrol işçilerinin grevi, Aktobe ve Batı Kazakistan ile Kızılorda bölgelerinin petrol işçileri tarafından da desteklenmişti. Aynı gün Karaganda bölgesinde de maden işçileri grevlere başlamıştı.
Yine 4 Ocak'ta Atırau, Uralsk, Aktyubinsk, Kızılorda, Taraz, Taldikorgan, Turkestan, Çimkent, Ekibastuz’da; Almatı bölgesindeki şehirlerde ve Almatı’da süresiz mitingler başlamıştı.
4-5 Ocak gecesi bütün sokaklar dolmuş, polisle göstericilerin çatışması sonucunda şehir yönetim binası geçici olarak ele geçirilmişti.
5 Ocak'ta Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev OHAL ilan etmişti. Başbakan Askar Mamin başkanlığındaki hükümet istifa etmişti. LPG, benzin ve dizel yakıt ile temel gıda ürünlerinin fiyatlarına 180 günlük devlet düzenlemesi getirilmişti.
Eylemlerle ilgili sert açıklamalar yapan Tokayev, Güvenlik Konseyi Başkanlığına kendisini atayıp protestolara katılanları tehdit etmişti.
Ancak protestolar durmamış, 5 Ocak’ta, daha önce protestoların olmadığı Kuzey ve Doğu Kazakistan’ın bölgesel merkezlerinde, Petropavlovsk, Pavlodar, Ust-Kamenogorsk ve Semipalatinsk’te de kitlesel protesto mitingleri başlamıştı. Aynı zamanda, Aktube, Taldikorgan, Çimkent ve Almatı’daki bölgesel valiliklerin binalarına girmek için girişimlerde bulunulmuştu.
Mangistau bölgesi kentlerinde daha önce askerler halka ateş etmeyi kabul etmezken 5-6 Ocak gecesi özel kuvvetler devreye sokulmuş ve halka ateş açılmıştı. Çok sayıda kişi öldürülmüştü.
Tokayev, protestolar nedeniyle, üyesi oldukları Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) liderlerinden yardım istemiş, Rusya, Ermenistan ve Belarus ülkeye "barış gücü" adı altında asker göndermeye başlamıştı.
Tokayev, 7 Ocak'ta ülkenin tüm bölgelerinde protestoların bastırıldığını duyurmuştu.
HALK NE İSTİYOR?
Halk, görevdeki cumhurbaşkanının ve tüm Nazarbayev yetkililerinin istifasını; 1993 Anayasasının restorasyonunu ve buna bağlı olarak parti, sendika kurma hakkının tanınmasını; siyasi mahkumların serbest bırakılmasını ve baskılara son verilmesini talep ediyor. (DIŞ HABERLER)
