Bireysel emeklilik, memur zammı, kademeli doğal gazı da içeren torba yasa TBMM'de kabul edildi
Bireysel emeklilikte değişiklik, memur ve emekliye zam oranı, doğal gazda kademeli tarife, kamu müteahhitlerine kıyakları da içeren torba yasa, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
TBMM | Fotoğraf: Besti Karalar / DHA
AKP'li 78 milletvekilinin imzası ile Meclise sunulan ve ilgili komisyondan geçen, "Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapan Kanun Teklifi", TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.
18 maddeden oluşan kanun, memur ve emeklilere zam oranından doğal gazda kademeli faturalandırmaya, Bireysel Emeklillik Sistemindeki yeni orandan kamu müteahhitlerine kıyağa kadar pek çok konu içeriyor. Kabul edilerek yasalaşan kanun teklifindeki uygulamalar Cumhurbaşkanınca onaylanıp Resmi Gazetede yayımlanmaları ile yürürlüğe girecek.
MERKEZ BANKASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
Yasayla, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nda değişiklik yapılıyor. Buna göre, banka nezdindeki yabancı ülke merkez bankalarına ait para, alacak, mal, hak ve varlıklar haczedilemeyecek, üzerlerine ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz konulamayacak.
Vergi kanunları uyarınca iadesi talep edilen vergilere ilişkin açılan davalarda, dava konusu tutarın yüzde 50'si oranında teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek.
BES'TE DEVLET KATKISI YÜZDE 30'A ÇIKIYOR
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nda yapılan değişiklikle, BES'te belirli bir süre bulunmuş katılımcılara, kısmen ödeme alma imkanı sağlanıyor. Kurumca belirlenen hallerde ve koşullarda katılımcıya sistemden ayrılmadan, devlet katkısı hesabındaki tutarlar hariç hesabındaki birikim tutarının yüzde 50'sine kadar kısmen ödeme yapılabilecek. Bu durumda kısmen yapılan ödeme tutarının yüzde 25'ini aşmamak üzere devlet katkısı hesabındaki tutardan da ödeme gerçekleştirilebilecek.
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nda yapılan değişiklikle halihazırda yüzde 25 olarak belirlenmiş olan devlet katkısı oranı yüzde 30'a yükseltilecek.
Buna göre, işveren tarafından ödenenler hariç Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı katılımcılar ile Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun ilgili maddesi kapsamındaki katılımcılar adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının yüzde 30'una karşılık gelen tutar, şirketler tarafından emeklilik gözetim merkezine iletilen bilgiler esas alınarak devlet katkısı olarak emeklilik gözetim merkezince hesaplanacak. Cumhurbaşkanı, yabancı para cinsinden yapılan katkı payı ödemeleri için bu oranı yüzde 10'a kadar indirmeye yetkili olacak.
Devlet katkısı, bakanlık bütçesine konulan ödenekten katılımcıların ilgili hesaplarına şirketler aracılığıyla aktarılmak üzere emeklilik gözetim merkezine ödenecek. Bir katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamı, ilgili takvim yılına ait hesaplamaya ilişkin dönemin sona erdiği tarihte geçerli brüt asgari ücretin hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamayacak. Anılan sınırı aşan katkı payları için bakanlığın uygun görüşüyle, kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, ilgili katkı payının ödendiği yılı takip eden takvim yıllarında da devlet katkısı hesaplaması ve ödemesi yapılabilecek. Bu ödenekten bütçenin diğer kalemlerine hiçbir şekilde aktarma yapılamayacak. Devlet katkısı, katkı payı ödemelerinden ayrı olarak takip edilecek.
Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu'nda yapılan değişiklikle 45 yaş üstü katılımcılar da talep etmeleri halinde otomatik katılım sistemine dahil edilebilecek.
Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarına yönelik yapılan düzenleme, sistemde yer alan katılımcılara da uygulanacak.
DOĞAL GAZ, BİRAZ DA "KADEMELİ" CEP YAKACAK
Kanuna göre, BOTAŞ tarafından bakanlık görüşleri alınmak kaydıyla bölgesel ve iklimsel koşullar dikkate alınarak il veya bölge bazında kademeli doğal gaz satış fiyatı uygulanabilecek.
Benzer bir sistem elektrik tarifelerinde de uygulanmaya başlandı. Belirlenen kademeler (kilovatsaat) pek çok ailenin harcaması gereken enerji düzeyinin çok altında belirlendiğinden yurttaşların cep yakan faturalarla karşı karşıya kalacağı ortaya çıktı. Doğal gaz tarifelerinde de aynı sorunun yaşanmasından korkuluyor.
KAMU MÜTEAHHİTLERİ UNUTULMADI(!)
Kanunla, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na "Ek fiyat farkı ve/veya sözleşmelerin devri" başlıklı madde eklenecek. Türkiye ve dünyada hammadde temininde ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklarla girdi fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar nedeniyle 1 Aralık 2021'den önce Kamu İhale Kanunu'na göre ihalesi yapılan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden veya bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce fesih veya tasfiye edilmeksizin kabulü/geçici kabulü yapılan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin TL üzerinden yapılan sözleşmelerde düzenlemeye gidilecek.
1 Temmuz-31 Aralık 2021'de gerçekleştirilen kısımlar için ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın 1 Temmuz-30 Kasım 2021'de ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeks, 1 Temmuz 2021'den önce ihale edilen işlerde ise haziran 2021'e ait endeks temel endeks olarak kabul edilerek ve sözleşme fiyatları kullanılarak yüklenicinin başvurusu üzerine sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkına ilave olarak ek fiyat farkı verilebilecek.
Bu kapsamdaki sözleşmeler, yüklenicinin başvurusu ve idarenin onayı ile devredilebilecek. Devredilen sözleşmelerde devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar, devir tarihi itibarıyla aranacak olup devirden kaynaklanan kısıtlama ve yaptırımlar uygulanmayacak. Yüklenimi ortak girişim tarafından yürütülen sözleşmelerde ortaklar arasında devir veya hisse devirlerinde ilk ihaledeki yeterlik şartları aranmayacak. Sözleşmeyi devreden yüklenicinin teminatı iade edilecek. Bu kapsamda devredilecek sözleşmelerden damga vergisi alınmayacak.
Düzenleme kapsamında ek fiyat farkı verilebilecek alım türlerini, ürün ve girdileri, ek fiyat farkı verilmesi veya sözleşmenin devri için idareye başvuru süreleri ile devir işlemlerinin tamamlanacağı süre dahil ek fiyat farkı hesaplamalarına ve sözleşmelerin devrine ilişkin esas ve usullerin tespitinde Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Kamu İhale Kanunu'ndan istisna edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinden TL üzerinden yapılan sözleşmeler için idareler tarafından bu maddeye uygun olarak ilgili mevzuatında düzenleme yapılabilecek.
Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ), 1 Aralık 2021'den önce ihale edilen ve maddenin yürürlüğe girdiği tarihte devam eden sözleşmelerle ilgili olarak 1 Temmuz 2021 ile 31 Aralık 2021 arasındaki iş programına göre gerçekleştirilemeyen iş miktarı için süre uzatımı ve fiyat farkı verilmesine yönelik Cumhurbaşkanı tarafından düzenlemeler yapılabilecek.
Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları ve üst birliklerinin taraf olduğu veya bu kuruluş veya birliklerin kaynaklarıyla karşılanan mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ilişkin TL üzerinden yapılan sözleşmelerde, maddeye göre fiyat farkı ödenebilmesine yönelik ilgili kuruluş veya üst birliğin mevzuatında düzenleme yapılabilecek.
ERDOĞAN'A KRİTİK FİNANSAL YETKİLER VERİLDİ
Yasayla Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da değişikliğe gidilecek. Torba yasa ile kamu finansmanı ve borç yönetiminde AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan'a kritik yetkiler verildi.
Finansal istikrara katkı sağlamak ve gerçek kişilerin mevduat ve katılma hesaplarının getirilerini kur artışlarına karşı desteklemek amacıyla bankalar nezdinde 21 Aralık 2021 ve 31 Aralık 2022 arasında açılan TL vadeli mevduat ve katılma hesaplarına aktarılmak üzere Merkez Bankasına nakit kaynak aktarmaya, ihraç etmeye ve ihraç edilecek senet tutarıyla ihraç yapılacak bankaları belirlemeye, özel tertip devlet iç borçlanma senedi ve nakit kaynak aktarımı için Bakanlık bütçesinde mevcut veya yeni açılacak tertiplere ödenek eklemeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak.
Ödenecek destek tutarını ve hesaplama yöntemini, destekten yararlanacak gerçek kişi kapsamını, hesap türlerini, vadeleri, limitleri, hesapların vadeden önce kapatılması durumunda yapılabilecek kesintiler ile bu kesintilerin Bakanlığa aktarılmasını, bu kapsamda destek olarak aktarılacak kaynağın kullandırılması ile uygulamaya ve denetime ilişkin usul ve esaslar ile nihai hesap açma tarihini öne çekmeye veya 31 Aralık 2023'e kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanması kapsamında Merkez Bankası ve bankalardan gerekli veri ve bilgiyi talep edebilecek. Merkez Bankası veya bankalar, talep edilen veri ve bilgiyi Bakanlığın belirleyeceği şekil ve süreler içerisinde vermekle yükümlü olacak. Veri ve bilginin bu amaç çerçevesinde Bakanlığa verilmesinde diğer kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler uygulanmayacak.
Bu kapsamda Merkez Bankası tarafından aktarılacak desteğin hak sahipliğinin tespitiyle desteğin doğru ve tam hesaplanmasından, TL vadeli mevduat ve katılma hesaplarının açıldığı banka sorumlu olacak. Haksız olarak verildiği tespit edilen destek tutarı, bankaya ödendiği tarihten tahsil edildiği tarihe kadar Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'a göre hesaplanacak gecikme zammıyla birlikte söz konusu kanun hükümlerine göre tahsil edilecek.
Bu düzenleme, 21 Aralık 2021'den itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
MEMURA YÜZDE 2,5'LUK EK ZAM KANUNDA YER ALDI
Torba yasada memura sefalet zammının yüzde 2,5'luk ek kısmı da yer aldı.
Kanunla, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de de değişikliğe gidilecek. Buna göre, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme ile kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerinde 1 Ocak 2022-30 Haziran 2022'deki dönem için uygulanacak olan artış oranı yüzde 5'ten yüzde 7,5'e yükseltilecek ve bu oranın aynı döneme ilişkin enflasyon farkı ödemesinde de dikkate alınması sağlanacak. Böylece söz konusu toplu sözleşmeye göre 2021 yılı ikinci yarısından kaynaklı enflasyon farkı dahil 1 Ocak 2022'den geçerli olmak üzere yüzde 27,9 oranında yapılması gereken zam, yüzde 30,95'e çıkarılacak.
Kamu emekçileri, gerçek enflasyonun yüzde 80'lerin de üzerine çıktığı yoksulluk sınırının 14 binlere yaklaştığı bir dönemde yüzde 2,5'luk ek zammın AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından "müjde" gibi sunulmasına tepki göstermişti. Emekçiler, sefalet zammının açıklandığı süreçte "Sadaka değil hakkımızı istiyoruz!" demişlerdi.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 2500 LİRA
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılan değişiklikle, gelir ve aylık ödemesi yapılanlara 1500 lira olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarı 2500 liraya yükseltilecek. Bu madde, 2022 yılı ocak ayı ödeme döneminden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
KURUMLAR VERGİSİ ORANINDA 1 PUAN İNDİRİM
Çeşit çeşit vergi kalemleri ile elini yurttaşların cebinden çıkarmayan AKP iktidarı, kurumlar vergisinde eksiltmeye gitti. TBMM'de kabul edilen torba yasada kurumlar vergisi oranını yüzde 20'den yüzde 19'a düşüren madde de yer aldı.
Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre, tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonlarının katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kar paylarına kurumlar vergisi istisnası uygulanırken bu istisna diğer fon ve ortaklıklarını kapsamıyor. Yasayla girişim sermayesi dışındaki diğer yatırım fonlarından elde edilen kar paylarına da istisnanın uygulanması sağlanacak.
Girişim sermayesi dışındaki diğer yatırım ortaklıklarından elde edilen kar paylarına ise istisna uygulanmayacak. Söz konusu istisna, portföyünde yabancı para birimi cinsinden varlık ve altın ile diğer kıymetli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonlarından elde edilen iştirak kazançlarına da uygulanmayacak.
Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden ve ihracat yapan kurumların söz konusu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puanlık indirimle yüzde 20 yerine yüzde 19 olarak uygulanacak.
Bu maddeler, 1 Ocak 2022'den, özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerde 2022 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
Genel Kurulda düzenlemenin kabul edilmesinin ardından, varlıklarını TL'ye dönüştüren kurumlara vergi istisnası getiren, Vergi Usul Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmelerine geçildi. (HABER MERKEZİ)
