Sulama kanalları açılmazsa gıdada kriz kapıda

Fırat TOPAL
Diyarbakır

Kurak geçen bir yılın ardından çiftçiyi yine kuraklık bekliyor. Filizlenmesi gereken buğday başağı istenilen düzeyde değil. Kar yağışı da etkili olmazken, önümüzdeki aylarda yağmur yağışı olmazsa gıdada kriz kapıda. Kuraklığın uzun yıllar devam edeceği belirtilirken, şimdiden fahiş şekilde artan gıda fiyatları, önümüzdeki yıl krize yol açacak durumda.

Evrensel’e konuşan Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, sulama kanallarının bir an önce çiftinin hizmetine açılmasıyla Türkiye’nin buğday ihtiyacının yüzde 15-20’sinin karşılanacağını, aksi durumda gıda kriziyle karşı karşıya kalacaklarının uyarısını yaptı.

BUĞDAY BAŞAĞI İSTENİLEN DÜZEYDE DEĞİL

İskenderoğlu, geçtiğimiz yıldan beri kuraklığını devam ettiğini belirterek, kuraklığın etkisiyle Diyarbakır’ın bazı ilçelerinde bu yıl ekili tarım arazilerde filizlenmenin geciktiğini söyledi. Barajlarda su olmaması ve sulama maliyetlerinin yüksek olmasından kaynaklı çiftçinin zor günler geçirdiğini belirten İskenderoğlu, “Su transferi yapılabilir ama bir barajdan diğerine su transfer edilirken bir enerji maliyeti ortaya çıkıyor. Onu da çiftçinin ödemesi mümkün değil. Kuraklıktan dolayı filizlenme gecikti, bazı yerlerde henüz filizlenme de olmamış. Yağış olmadığından dolayı, bitkinin yeşerme zamanı vardır. Ekim ayından aralık ayına kadar ekim yapıldı ama bitkinin filizlenmesi için yeterli düzeyde yağmur yağmadı” dedi.

Dicle Nehri kenarında pompalı sulamayla sorunun kısmen çözülebileceğini söyleyen İskenderoğlu, “Sulama maliyetli bir durum, bir dönüm buğdayın sulama maliyeti 300-500 TL. Sadece derin kuyuda sulama maliyeti bu. Çiftçi ne kazanacak. Yağış olmadığı takdirde ciddi bir gıda kriziyle karşı karşıya kalacağız” diye sordu. 

SULAMA KANALLARI BİR AN ÖNCE AÇILMALI

Sulama kanallarının bir an önce bitmesi gerektiğini söyleyen İskenderoğlu, “Sulanabilen yerlere enerji ve enerji maliyetlerini karşılanması lazım. Bu barajların devreye girmesi lazım. Bu barajlar biterse yaklaşık 3 milyona yakın tarlanın sulama ihtiyacı karşılanır. Bu 3 milyon dönüm Türkiye’nin yüzde 15-20 buğday ihtiyacını karşılamış olur. Silvan Barajının yüzde 70’inin bittiği söylendi, Silvan Barajı acilen bitirilmeli. Tamamen faaliyete geçmeli ve çiftçinin hizmetine sunulmalı” dedi.

ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA KURAKLIK BEKLENİYOR

“Stratejik planlama diyoruz ama suyumuz olmayınca neyin planlamasını yapacağız?​” diye soran İskenderoğlu, “Bir planlama var, kuraklık sadece 1-2 yıllık görünmüyor. 5-8 yıl arasında bir kuraklık görünüyor, biz buna nasıl dayanacağız? Tarım ve sulamaya dönülmeli acilen. Sulama tesisleri bitmeli bir an önce. Su transferi yapılıp Deve Geçidi Barajı doldurulmalı. Bu baraj doldurulup sulama yapıldığında 75 bin dönüm arazi sulanır, 35-40 bin ton buğday demek” dedi.

ÇİFTÇİ’NİN KAZANDIĞI PARA DEDAŞ’A GİDİYOR

Kuraklıkla birlikte artan girdi maliyetlerine dikkat çeken İskenderoğlu, enflasyonun söylenenin çok üstünde olduğunu söyledi. İskenderoğlu, gerekli önlemler alınmadığı takdirde birkaç ay içerisinde ekmeğe yeniden yüksek bir zammın geleceğini dile getirdi. İskenderoğlu, “Yüzde 200 gübre fiyatında artışı var. Bu gübre artışı gıda enflasyonunu tetikliyor. Bu artış karşısında enflasyonun düşmesi mümkün değil. Mazot geçen yıl 6.70 TL idi şu anda 14.05 TL, tarımsal ilaçlar yüzde 250-300 artmış. Tarımsal enerji maliyeti bir dönümde 1000 TL’yi geçmiş durumda. Kuraklık var ama çiftçi enerjiyi kullanmaktan korkuyor. Enerjiyi kullandığında kazandığı paranın tamamını DEDAŞ’a veriyor. 7 ve 8. aylarda 6-7 TL’nin altında ekmek bulamayacağız. Önümüzdeki yıllar için önlem alınmalı. Bu önlemler alınmazsa önümüzdeki kimse bu durumun altından çıkamaz” dedi.

KARLA KURAKLIK SORUNU ÇÖZÜLMÜŞ DEĞİL

Kar yağışının kuraklığa etkisini sorduğumuz İskenderoğlu, “Mart, nisan ve mayıs aylarında yağmurun yağması lazım. Bu yağan karla birlikte barajlara kısmen su katkısı olacağını umuyoruz. Kuraklık etkisini sürdürüyor ama bahar ayında yağacak yağmurla beraber durumumuzu göreceğiz. Var olan kuraklık sorunu çözülmüş değil” diye konuştu.