Reddit ve yarattığı kültürün yansımaları

Enes

Kayseri

Reddit, kendine has topluluğu ile mizahtan bilime, tatlı hayvan videolarından NSFW denilen 18+ içeriklere kadar her alandan içerikleri içerisinde barındıran bir platform. Daha çok kendine has bir topluluğa sahip olan Reddit’in yarattığı kültür, bu platformu incelemeye değer kılıyor. Biz de sırasıyla Reddit’i inceleme sebeplerimizden başlayarak Reddit’in ne olduğuna, nasıl bir platform olduğuna, kitlesine ve nelerin konuşulduğuna kadar inceleyeceğiz.

Reddit diğer sosyal medya platformları kadar yaygın kullanılan bir sosyal medya platformu değil. Üstelik bu durumundan kullanıcıları hiç rahatsız değiller. Kendi kapalı kitlesi içinde Reddit, kullanıcılarına göre internetin “özgürlükçü” platformlarından birisi.

REDDİT NASIL BİR PLATFORM?

Uygulama aynı Telegram kanalları gibi arama yaparak katılabileceğiniz Subreddit’lerden oluşuyor. Buralara katılarak içerisinde bulunan işimize yarar, bizleri eğlendirmeyi, bilgilendirmeyi veya sadece güldürmeyi amaçlayan postlara erişim sağlayabiliriz. Reddit’te de bir beğeni sistemi var. İlk olarak sizin her paylaştığınız gönderiye ve yoruma gelen “up vote” (beğenme) sayısının toplanması ve bu toplamdan “down vote” (beğenmeme) sayılarının çıkartılmasıyla bir sonuç elde ediliyor. Parayla satılan veya belli süre aralıklarında ücretsiz verilen award’un da katkısıyla elde edilen sonuç profil kısmında sergileniyor.

Türkiye’de de gençler içinde mizah ve “dark humor” dediğimiz kara mizah içerikleri asıl kullanım sebebi. Başka yerlerde, kimisi şimdiye kadar kimseye bahsetmediği bir sırrı anonim olarak ifşa ediyor, kimisi hayatında yaşadığı bir çıkmazla alakalı çözümü bu topluluklar içerisinde alıyor. Toksik dediğimiz anlatılanlar üzerine saçma yorumlar yapacak kitle bu tarz insanların samimiyet aradığı yerlerde barınamıyor. Bu durumda daha çok anlaşılma ve toplum tarafından kabul edilme duygularını gidermek için Reddit bir araç oluyor aynı zamanda. İnsanlar Reddit’e hayatlarındaki yalnızlığa bir çözüm olmak ve biraz olsun kendisini anlayan insanlarla sohbet etmek, belki de derdinin sadece kendine ait olmadığına inanmak için geliyorlar.

Reddit diğer yanda birçok oyuncu topluluğunu bir araya getirebilen, aradaki iletişimi sağlayan bir noktada da bulunuyor. Oyunda bulunan açıkların topluluk ile ilk önce paylaşıldığı, insanların ömürlerini adadığı oyunlar ile ilgili bilgilerini paylaştıkları alanlar buralar oluyor. Örneğin Minecraft oynayanlar bilirler, bizlerin yaptığı malzeme farmları olurdu. Hah işte onların geldiği ve üretildiği yerler de tam olarak burası.

REDDIT’İN YARATTIĞI “KALİTESİZ MİZAH”

Bugün Instagram gibi sosyal medya platformlarında gördüğümüz mizah içerikli “meme” postlarının büyük bir çoğunluğu önce Reddit’te paylaşılıp popüler oluyor. “Meme” dediğimiz içerikler en genel tabirle bir fotoğraf üzerine yazılan cümlelerin yarattığı komiklik durumudur. Elbette bu içeriğin kapsama alanı bu tanımla sınırlı değil.

Nitekim Reddit’in en yaygın kullanım biçimlerinden birisi de mizah üretmektir. Sadece güldürmek adına yapılan bu paylaşımlar bazen “kara mizah” adı altında ama onunla da alakası olmayan, yalnızca birilerinin değer olarak gördüğü şeylerle dalga geçmeyi amaçlayan bir kirlilik yaratıyor. Bu durum mizahın yalnızca bu tarz değerlerin, toplum tarafından eleştiri veya espriye açık olmayan konu ve kişilerin aşağılanması üzerinden yürümesi durumunu ortaya çıkartıyor. Elbette bu değerlerin konulduğu konum bunlar üzerinden mizah yapılamayacağı anlamını da taşımamalı. Yeri geldiğinde yüzümüzü güldürebilen bu tarz ince espriler de gereklidir. Bu bahsettiğimiz kitle kendileriyle hiçbir ciddi muhabbet edemeyeceğiniz, konuşulan her şeyden bir mizah üretmeye çalışan ve bunları yerli yersiz yapan insanlardır.

TOPLUMSAL MESELELERE DUYARLILIĞI YOK EDİYOR

Her espri yeri ve zamanına göre insanı güldürebilir ancak bu tarz ayarsız mizah anlayışı büyük bir gençlik yozlaşmasına sebebiyet veriyor. Bu topluluk gittikçe büyümekle birlikte mizahın foseptik çukurunun içerisine yuvarlanmaya devam ediyor. Hepimizin lisesinde farkında olarak ya da olmayarak bu topluluğun temsilciliğini yapan birileri bulunmuştur. Giderek etkisi büyüyen bu kültür, toplumsal olaylara ve ülke gündemine aynı mizahi bakış açısıyla yorumlamaya çalışan gençliği de beraberinde getiriyor. Böylece, yürütülen bireyci politikaların benimsenmesi de kolaylaşıyor. Onlar için bu yaşananlar yalnızca bir mizah aracı ve gülünüp geçilmesi gereken bir şeymiş gibi değerlendiriliyor. Onlar için “aptal” toplumun içindeki bütün değer ve düşünceler de ancak dalga geçilmesi gereken şeyler oluyor. Bu topluluğun bir diğer yozlaşmış özellikleri, bir konu hakkında hiçbir fikri olmamasına rağmen mizahi esprilerin içerisinde rastladığı yorumları gerçekmiş gibi değerlendirilmesine yol açıyor. Bizlerin en çok karşılaştığı “Sosyalist misin, o zaman patates yiyorsun” esprisi de aslında bu kitleyle büyümüş ve birçoklarının ağzında dolaşmaya başlamıştır.

Öte yandan Reddit, başta bahsettiğim üzere içinde her türlü içerikle karşılaşabileceğiniz bir sosyal medya platformudur. Ayarlardan NSFW içeriğinin görülmesine izin verildiği sürece en uç içerikleri dahi görebileceğiniz bir yer. “En radikal çetelerin ve insan katletmeyi marifet gören kanlı oluşumların da yaygın propagandası bulunuyor. İnsanların, özellikle küçük yaşta bireylerin kontrolsüz olarak kullanacağı Reddit, kişide kalıcı psikolojik ve travmatik etkiler yaratabilir.

Reddit de diğer sosyal medya platformları gibi beğenilme ve fark edilme duyguları üzerine oynuyor. Award sisteminde ise bu işlem parayla dönüyor. Aslında bütün bu duyguların ana kaynağı toplum tarafından kabul edilmeme ve bunun için büyük gayretler sarf etmeme durumlarına aranan alternatif aracıdır. En genel tahlilde her türlü içeriği içinde barındıran Reddit de kapitalist yozlaşmadan insanlara geçici çözümler sunarak bunun üzerinden para kazanma derdinde. Aynı Discord, YouTube ve Instagram gibi. Elbette burada Reddit üzerine konuşmamızı sağlayan temel şey bu platformun diğerlerinden farklı bir konumda yer alması ve bu konumun gençliğin hayatın gerçeklerini anlaması, dünyayı yorumlaması, politikanın belirleyiciliğiyle harekete geçmesinin önünde engel teşkil etmesi.