KYK borçluları faiz, icra, maaş haczi kıskacında: İş bulsam 7-8 yıl borca çalışacağım

Meltem AKYOL
İstanbul

“Nereye CV bıraktıysam hüsran… Ya deneyimin olması lazım, ya da akraban… 21 bin liralık borcum için haciz geldi. Yapmadığım iş kalmadı. Kimse bana ‘gençler iş beğenmiyor demesin. Üniversiteli artık vazgeçmiş, canının derdine düşmüş.”

“Doktorada üçüncü sınıftayım. 2 yıl sonra işe başlasam ve ayda bin lira bile ödesem 7-8 yıl borç ödemem gerekecek. Borca çalışacağız yani. Ben doktora yapıyorum, borç düşünmemem lazım. Yani gençlerin eğitim için borçlanmaması lazım… Ama öyle olmuyor.”

KYK borçluları onlar. Büyük hayallerle başladıkları üniversiteyi sırtlarında büyük bir borç yüküyle mezun bitirenler… Sayıları da çok. Kredi borçlusu sayısı 6 milyona yaklaştı, 400 bini, aldığı kredi borcunu ödeyemediği için icraya düştü. Kimi hiç iş bulamıyor… Hasbelkader iş bulanların maaşına e-haciz el koyuyor.

GENÇLER KYK BORCU KISKACINDA

Öğrenciler, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı Kredi ve Yurtlar Kurumu’ndan (KYK) öğrenimlerine devam edebilmek için öğrenim kredisi alıyor. Resmi verilere göre üniversitede okurken aldığı öğrenim kredisini ödeyemeyen borçlu sayısı 10 yılda 6 milyona ulaştı. Borcun miktarının ise -farklı rakamlar telaffuz edilse de- 6 milyar dolar olduğu ifade ediliyor. Üstelik borç ödenemedikçe üstüne yıllık gecikme faizi biniyor.

Geri ödemeli KYK kredisi almak zorunda kalan öğrenciler ise mezuniyetlerini borçla yaşıyor. Artan işsizlik ve düşük ücretler nedeniyle KYK öğrenim kredisi alan ve borçlarını ödemekte zorlanan 400 bin öğrenci KYK borcunu ödeyemediği için icralık oldu!

YA TANIDIK YA DENEYİM: BİZDE İKİSİ DE YOK…

Mahmut Gökhan Duran aldığı krediyi ödeyemediği için icralık olanlardan biri. 34 yaşında olan Duran, 2010 yılında Hitit Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümüne başladı Duran. Burs almıştı okula başlarken, krediye döndü. Okul devam ederken inşaatta da çalıştı, barda da, elektrikçide de… Olmayınca okulu bırakıp askere gitti. Dönünce bitirdi okulunu, 2019’da…

Okulu bitirdikten sonra iş başvurusu yapmadığı yer kalmadı. Fabrikalara da CV bıraktı, belediyeye de: “Nereye CV bıraktıysam hüsran… Bir fabrikaya gidiyorsunuz, ‘meslek lisesi değilseniz ilgilenmiyoruz’ diyorlar. Kamu zaten imkansız, dayınız yoksa, birinin yakını değilseniz size kapılar kapalı… Yaşamın her alanında, her koşulunda sürekli engeller çıkıyor karşımıza. Birilerinin akrabalarından sıra gelmiyor ki…”

21 BİN LİRALIK KYK BORCU İÇİN HACİZ GELDİ

Olmadı, olmayınca üniversitedeyken aldığı krediyi ödeyemedi. 21 bin liralık borcu için haciz geldi. Kartında olan paraya da el konuldu. Borcunu ödeyebilmek için ‘her işi’ yaptığını anlatıyor Duran: “Elektrikçiye girdim, su tesisatı işi de yaptım, pastanede de çalıştım, tezgahtarlık da yaptım. Yapmadığım bir bu iş kalmadı, şu anda da bir zincir markette paket elemanı olarak çalışıyorum. Onca yıl üniversite okudum, şu anda elimde poşetler, 3-4 kat çıkıyorum… Karşılığında aldığım asgari ücret… Yemeği yok, prim yok, mesai yok. Yeni başladım daha, çalışma saatleri uzuyor, ama ücrette hiçbir değişiklik yok.”

Bu arada 21 bin lira borcun 16 bin 500 lirası duruyor. Durdukça da faiz işliyor.

KİMSE BANA ‘GENÇLER İŞ BEĞENMİYOR’ DEMESİN…

Bütün bu zorluklarla boğuşurken bir de iktidar ve çevresinden edilen ‘gençler iş beğenmiyor’ sözlerine öfkeli Duran: “Birilerinin hiçbir emek sarf etmeden yaşadığı hayatı görüyoruz, biz o hayatlardan geriye kalan kırıntıları bile göremiyoruz. Biz sıfırın altında hayata tutunmaya çalışıyoruz. Kimse bize ‘iş beğenmiyor’ diyemez. İşte, bulduğumuz iş bunlar işte. Üniversiteli artık vazgeçmiş, canının derdine düşmüş. 34 yaşındayım, evlenmek, aile kurmak bunlar bana o kadar uzak ki… Kendi düzenini bile kuramayan birisi evliliği nasıl düşünebilir ki… Bu borçların silinmesi lazım, yani hayat kurmak için öğrencinin borçlandırılmaması lazım. Şimdi bir de sınav barajı kaldırıldı. Ya mesele o mu, siz mezun olana iş bulamıyorsunuz ki… Ne demek biliyor musunuz, daha fazla öğrencinin borçlanması, geleceğinin ipotek altına alınması demek. Benim gibilere yenilerini ekleyecekler yani…”

FIRSATIM OLSA BİR DAKİKA DURMAM…

Türkiye’de gelecek göremediğini söylüyor Duran: “fırsatım olsa bir dakika durmam yurt dışına giderim. Ne yapayım ki, iki kelimeyi bir araya getiremeyenler bile kendi yolunu buluyor, araya birilerini sokup… Ama ben üniversite mezunuyum, kim ne yapacak ki beni, kimsenin akrabası da değilim. Benim bir hayat kurabilmem, bir ailemin olması için gitmem lazım. Ülkede gençler mutsuz mutsuz.”

Onun gibi milyonlarca genç var üstelik. Resmi verilere göre Türkiye’de yaşayan ve ülke dışında hayat kurmak isteyenlerin oranı yüzde 70'in üstünde.

"DOKTORA BİTER BİTMEZ İŞE BAŞLASAM BİLE 7-8 YIL BORÇ ÖDEYECEĞİM"

Mehdi Pekedis 28 yaşında. 2016 yılında İnönü Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde yüksek lisansa başladı. 2019'da da Yüksek lisansı bitirip doktoraya başladı. Şimdilerde İnönü Üniversitesinde doktorasına devam ediyor, üçüncü yılı. Lisans, yüksek lisan ve doktora için kredi aldı Pekedis.

Lisans eğitimi sırasında aldığı kredi nedeniyle icralık şimdi. Ondan dinleyelim: “Üniversiteye başlarken 15 bin liralık borcun altına imza atmıştım. Okul bittikten sonra 2 yıl bir şey olmuyor, sonra ödemezseniz faiz ödemeye başlıyorsunuz. Şimdi sadece o borç 21 bin lira civarında. İcrada o borç. Haciz kağıtları geliyor şu anda. Yüksek lisans için altına imza attığım borç 17 840 bin lira. Borç ödeme emri için vergi dairesine gitmiş. Doktora da devam ediyor işte… Buna doktorayı da katsak 80 bin lirayı bulur, öyle tahmin ediyorum…”

“Doktorada üçüncü sınıftayım. 2 yıl sonra işe başlasam ve ayda bin lira bile ödesem 7-8 yıl borç ödemem gerekecek. Borca çalışacağız yani. Şimdilik işe girmek dışında beklentim yok, daha doğrusu ilk beklentim işe girmek. İş bulmak da çok sıkıntılı… Yani ben doktora yapıyorum, eğitimime devam ediyorum. Bunu düşünmemem lazım.  Yani gençlerin eğitim için borçlanmaması lazım, borç değil, burs almamız lazım da… Ama öyle olmuyor. İşte kurumun adı bile Kredi ve Yurtlar Kurumu. Adını koymuşlar zaten… Şimdi bunun gündem olması lazım. Bu borçların silinmesi lazım. Ama faizi silmek önerisi dışında öneri olmuyor. Bu borçlar silinebilir, ama silinir mi dersen, pek umudum yok.”

KYK BORÇLULAR HAREKETİ: BORÇLAR SİLİNSİN

KYK borçlarını ödeyemedikleri için mağdur olan gençlerin bir araya gelerek oluşturduğu "KYK Borçluları Hareketi" de bu konuyu çeşitli vesilelerle gündem yapıyor. Öğrencilere eğitim için kredi değil burs verilmesi gerektiğine dikkat çeken Hareket, borçlarının yapılandırılmasını, faizlerin silinmesini ya da ödemenin ertelenmesini değil, tamamının silinmesini talep ediyor. Hareket “Söz, vaat, müjde değil yasa istiyoruz” diyerek bu konuda yasal güvence de talep ediyor.

KYK borcu enflasyonla katlanıyor!

Üniversite öğrencileri KYK borçlarının silinmesini istiyor