Dış ticaret açığı patladı, iktidarın "ekonomi" hikayesi çöktü
“İthalat azalacak, ihracat artacak. Cari açık fazlası vereceğiz ve enflasyon gerileyecek” diyen iktidarın aksine dış ticaret açığı patladı. Prof. Dr. Aziz Konukman, enflasyon artacağını söyledi.
Tayyip Erdoğan ve Nureddin Nebati fotoğrafları AA, Şahap Kavcıoğlu ve Göksel Aşan fotoğrafları: DHA, Kolaj: Evrensel
Uğur ZENGİN
İstanbul
Türkiye’nin dış ticaret açığı şubatta yüzde 142 arttı. Şubatta ithalat yüzde 45,6 artarak 28,1 milyar dolara tırmandı. Bu rakam, tüm zamanların en yüksek aylık ithalatı olarak kayıtlara geçti. Ocak ayında dış ticaret açığı 10,3 milyar dolar ile rekor kırmıştı. Şubat ayında dış ticaret açığı özellikle enerji ithalatına bağlı olarak 8,1 milyar dolar oldu.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş dış ticaret verilerini açıkladı. İhracat geçtiğimiz yılın şubat ayına göre yüzde 25,4 oranında artışla 20 milyar dolar oldu.
İthalatta ise aylık bazda rekor kırıldı. Şubat ayında 28,1 milyar dolar ithalat gerçekleşti. Son 3 ayda ise dış ticaret açığı 25,3 milyar dolara çıktı.
PROF. DR. KONUKMAN: KUR ARTIYOR, ENFLASYON CİDDİ İVMELENECEK
İktisat Profesörü Aziz Konukman, “Radikal bir dönüşüm ithal girdilere bağımlı sanayi modeli değiştiği zaman olur. Biz üretim yaptığımız zaman girdi ithalatı sayesinde yapıyoruz. Kur da artıyor. Bunun için uzman olmaya gerek de yok. İhracat tarafına bakıyorsanız, ‘müjde’ dersiniz. Peki ithalat? Dış ticaret açığının cari işlemler üzerindeki etkisi ağır olacak” dedi.
Artan dolar kuru ve küresel enflasyon nedeniyle Türkiye’de fiyat artışının süreceğini kaydeden Konukman, “En çok buğdayı Ukrayna ve Rusya’dan alıyorsun. Net ithalatçısın. Sözleşmelerle bağladığın doğal gaz var, uluslararası sermayenin gözünün üstünde olduğu nükleer santral projesi var. Bir de kur var. Fed tahvil alımlarını azaltıyor. Mart içinde ya da nisanda diyelim. Fed’in ve Avrupa’nın politika faizi yükselir. Yarın dolar çevre ülkelerden ana ülkeye dönüş yapacak. Bizde zaten terk ediyordu ya da girmiyordu. Kur bu durumda artar. Doğal gaz fiyatları artar, burada üretim daralmaları artar. Fiyatlar bir kur yüzünden bir de kendi fiyatları arttığı için artacak. Şimdi çift etki olacak. Hem maliyet fiyatlandırması hem de kur fiyatlaması. Enflasyon ciddi yükselecek” dedi.
KUR KORUMALI MEVDUAT İLE SERMAYEYE BİR GÜNDE 6 MİLYAR LİRA
DOLAR/TL kuru gelişmelere bağlı olarak arttı. Salı gününü 13,90 seviyesinden kapatan dolar/TL, dün gün içinde 14,08 seviyesini gördü. Dolar/TL kurundaki yaklaşık 18 kuruş artışa bağlı olarak kur korumalı mevduat sahiplerine hazineden yaklaşık 6 milyar lira daha ek ödeme yapılacak.
Prof. Dr. Aziz Konukman’a göre ise kur korumalı mevduat uygulamasının sürdürülebilirliğinin olanakları artık daha kısıtlı. Konukman, “Kur korumalı mevduat sürdürülemez. Çok zor. ‘SWAP ile elde ettiğimiz emanet dövizleri satarak kuru tutarız, sadece faizle gelmiş olan para olur’ dediler. İyi ama bir yandan kur, bir yandan enflasyon artıyorsa evdeki hesap çarşıya uymayacaktır. Dolayısıyla siyasal iktidarın bunu sürdürme imkanı da azalıyor. Toplumsal tepki olursa bu daha da zorlaşıyor. Emekçilerin örgütlü kesimi ‘Biz bir azınlık grubun ‘koruma’ kısmını ödemek istemiyoruz. Bu bütçe onlara değil, bizim ihtiyaçlarımız için kullanılsın’ derse iktidar devam edemez. Herkesin bütçeden aktarım beklediği yerde bu sürdürülemez diyorum ben” dedi.
ERDOĞAN’DAN NEBATİ’YE, NEBATİ’DEN KAVCIOĞLU’NA… İKTİDAR TEMSİLCİLERİ NE DEMİŞTİ?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (kasım 2021): Artık cari açık verip bu açığı dış borçla finanse eden değil, döviz kazanıp cari fazla veren bir ekonomi olma hedefiyle hareket ediyoruz. Bu hedefe çok yakınız.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati (aralık 2021): Bizim enflasyonla ilgili bir avantajımız var: Yaşadık ve çözdük. Sorunu biliyoruz, çözümünü biliyoruz. Cari fazlaya gittiğimiz bir dönem olacak yaza doğru. Türkiye 2022’de cari fazlaya doğru koşuyor.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu (ekim 2021): Cari açığın kapanması noktasında önemli bir fırsat Türkiye’nin önüne gelmiştir. Cari açığın kapanmasının temeli de kur artışını sağlayarak değil, böyle bir hedefimiz yok.
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Göksel Aşan: Nisanda çok büyük ihtimalle cari fazlayı görürüz. Türkiye’nin uzun süreli cari açıklarla devam edebilmesi mümkün değil. Bu cari açıkla enflasyonu düşürmek de mümkün değil. Önümüzdeki dönemde değerlendireceğimiz parametre cari fazla olacak.
