Adana ve İzmir’den çiftçiler: Üretemez haldeyiz
Adana ve İzmir'de üretim yapan üreticiler, artan girdi maliyetlerinden yakındı. Maliyetler nedeniyle üretemez hale geldiklerini söyleyen çiftçiler hükümetten destek istiyor.
Fotoğraf: MA
Volkan PEKAL
Eda AKTAŞ
Adana/İzmir
Akaryakıt ve gübre başta olmak üzere artan girdi maliyetleri çiftçiyi üretemez hale getirdi. Çiftçiler zaten yetersiz olan tarımsal desteğin, girdilerdeki fahiş zamları karşılamanın yanından dahi geçmediğini söyledi. Türkiye’de çiftçilerin yılda toplam kullandığı 3 milyar litre mazotun maliyeti 54 milyar lira olurken bu yıl açıklanan toplam 25.8 milyar lira sadece mazot desteğinin yarısı bile değil.
"DESTEK SADECE MAZOT MASRAFININ YARISI’
Adana’nın Karataş ilçesinde tarım ve hayvancılık yapan Yusuf Zihni Alan, desteklemede enflasyon oranında artış yapılmamasının çiftçinin belini kırmış durumda olduğunu ifade etti. Desteklerin maliyetlerdeki artışı dahi karşılamadığını dile getiren Alan, “Dolar kurunun artması ile birlikte akaryakıt, gübre fiyatlarında fahiş artışlar oldu. Bu da hem akaryakıt hem de gübrede dışa bağımlı olmamızla alakalı” dedi.
"PLANLAMA OLMADIĞI İÇİN LİMON ELDE KALDI"
Türkiye tarımında en büyük problemin planlanmış bir üretim olmaması olduğunu dile getiren Alan, “Hangi üründen ne kadar tonajda ihtiyaç var, ne kadar ekiliyor? Kimse bilmiyor. İhtiyaç ve toprağın yapısına göre devletin yönlendirdiği, bilgilendirildiği, ürün teşviki yapıldığı bir üretim modeli şart. Bütün dünya bunu yapıyor. Bizim de bunu yapmamız lazım. Türkiye’deki iç pazara bir milyon ton portakal lazımsa, bahçelerin fizibilitesi yapılır, kapasitesine bakılır, eksikse çiftçi teşvik edilir, ama fazlası diktirilmez. Mevcut sistem kaos yaratıyor. Bir sene karpuz para edince ertesi sene bütün çiftçiler karpuz ekiyor, domates para edince domates ekiyor. Limon 2 sene önce dalında 8 liraydı. Bu çiftçi için inanılmaz bir rakam. Herkes arpa, buğday, mısır ekmeyi bıraktı, herkes limon ekti. Adana’dan Karataş’a kadar her yer bahçe. Aradan 2-3 sene geçti, fidanlar meyve vermeye başladı, limon 50 kuruş oldu, dalında kaldı. Şimdi zarar etti ya bahçesini satacak, ya da o limonu sökmekle uğraşacak. Çiftçi şuna güvendi, ‘Biz bunu Rusya’ya satamazsak Körfez ülkelerine satarız’ diye düşündü. Ama biz dışarıya mal yollayamıyoruz, çünkü herkesle aramız kötü. Küçücük İsrail’den alıyorlar” dedi.
"VERİM DÜŞECEK"
İzmir’de tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlayan Murat isimli çiftçi, “Mazotun yanında gübre fiyatları da arttı ve gübre bizi daha çok etkiliyor. Hayvanlar için eskiden harcadığım günlük mazot 30 lira civarında iken şimdi 100 lirayı geçiyor. Şu an için yem vermede ve kepçeyle silaj doldurmada mazot harcıyoruz. Daha tarlalara girmedik. Mart nisan gibi ekime başlayacağız, her şeyden kısıp ürün yetiştirmeye çalışacağız. Izgara gerekir üzüm için ama bunları azaltacağız, verim düşecek” dedi.
Çiftçiye destek verilmesi gerektiğini söyleyen Murat, “Ama bu hükümetin destek vereceğini zannetmiyorum. Bir de batırmak için uğraşıyorlar” diye konuştu. Süt üretimi yaptığını söyleyen Murat, “Yem pahalanıyor ama bizden alınan süt fiyatı ucuz. Aylık 100 bin lira sütten alıyorum ancak 90 bin lira masrafa gidiyor, yemi mazotu çok büyük külfet bize” diyerek sürekli zararda olduğunu dile getirdi.
Çiftçi Halim Canlı ise, “Biz ne yapacağımızı bilemiyoruz, sabah zam akşam zam. Bir depo mazot 1500 lira olmuş. 5-6 saatte bir depo mazot bitiyor. Biz bu işin içinden nasıl çıkacağımızı bilmiyoruz, elimiz kolumuz bağlı. Benim yaşım 50, ben bu saatten sonra başka bir iş sahası kendime açamam. Zarar ediyoruz” dedi.
100 LİRAYA ALINAN GÜBRE 500 LİRA!
50 dekara yakın bir alana ekim yaptığını ve ilaçtan gübreye, elektrikten mazota her şeye sürekli zam geldiğini söyleyen Canlı, “Geçen sene 100 liraya aldığımız gübre şu anda 500 lira. Elektrik faturaları yüzde 300 zamlı. Mazot 7 liraydı şimdi 19 liraya dayandı. İlaç, gübre, elektrik hepsi çok pahalı, hepsine yüzde 300-400 arası zam geldi. Bir kazancımız yok, geriye gidiyoruz. En sonda çoluk çocuğumuz aç kalmasın diye bir şeyler yapıyoruz” diye konuştu.
