Müteahhite para var, ameliyat malzemesine yok

Meltem AKYOL
İstanbul

Sağlık Bakanlığının 2021 yılı faaliyet raporu, bakanlığın tıbbi malzeme ve cihaz alımı için ayırdığı bütçe kalemi ile kanserle mücadele için ayırdığı bütçe kaleminin büyük bir kısmını kullanmadığını ortaya koydu. Buna karşın şehir hastanelerinin kirası aksatılmadan ödenmiş. CHP’li Murat Emir, “Müteahhidin kirasına para var, ameliyat malzemesine yok. Bu Sağlık Bakanlığının toplum sağlığına bakışını ortaya koyuyor” dedi.

ŞEHİR HASTANELERİNİN KİRASI TIKIR TIKIR ÖDENMİŞ

Rapora göre 2021 yılında inşaatı tamamlanan 32’si yataklı sağlık tesisi ve 4’ü Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi olmak üzere toplam 36 adet sağlık tesisi hizmete açılmış. Bu hastanelerde bulunan yatak sayısının toplamı 2 bin 941. Buna karşılık kamu özel iş birliği (KÖİ) modeli ile yapımı tamamlanan ve hasta kabulüne başlanan 13 şehir hastanesinin toplam yatak sayısı 18 bin 297. 5 şehir hastanesinin de yapımı devam ediyor. Bu neredeyse bir şehir hastanesinin yatak sayısının 36 devlet hastanesinin yatak sayısına denk olduğu anlamına geliyor. Ve 2022 bütçesinde önemli bir kalem şehir hastanelerine gitmiş. Bakanlığa ait 2021 raporu bunu net biçimde ortaya koyuyor. Rapora göre şehir hastanelerine 2021 yılında 13 milyar 583 milyon TL’lik bütçe ayrılmış ve bu bütçenin yüzde 98.8’i kullanılmış. Yani şehir hastanelerinin kiraları müteahhitlere tıkır tıkır ödenmiş. Ancak iş hastanelerin ihtiyaçlarını karşılamaya geldiğinde tablo farklılaşıyor.

MALZEME KRİZİ VARKEN, BÜTÇE KULLANILMAMIŞ

2021 yılında firmalara ödenmeyen ücretler ve kur kriziyle birlikte başlayan ameliyat ve tıbbi malzeme krizi yaşanmış, hatta hastanelerde hayati ameliyatlar için malzeme bulunamamıştı. Rapora göre 2021’de sağlık hizmet sunumunda ihtiyaç duyulan tıbbi cihaz, malzeme ve ilaç alımı için 58 milyon 119 bin TL kaynak ayrılmış ancak bunun yalnızca 9 milyon 504 bin TL’si yani yüzde 16.4’ü kullanılmış.

KANSERLE MÜCADELE BÜTÇESİ DE KULLANILMAMIŞ

Toplum sağlığı hizmetleri için ayrılan ve harcanan bütçe kalemlerinin bazıları şöyle:

• Kanserle mücadele faaliyetleri için de 31 milyon 125 bin TL bütçe ayrılmış ve yalnızca 2 milyon 846 bin TL’si yüzde 9.1’i kullanılmış.
• Ruh sağlığı hizmetleri için 37 milyon 831 bin TL ayrılmış ve yalnızca 6 milyon 837 bin TL’si yani yüzde 18.1’i harcanmış.
• Sigara bırakma hizmetleri için 22 milyon 567 bin TL ayrılmış, bunun da yalnızca 2 milyon 456 bin TL’si yüzde 10.9’u harcanmış.

BAKANLIK İTİRAFI: PERSONEL YETERSİZ

Bakanlığın raporunda ‘zayıflıklar’ da sıralanıyor. Listenin başında personel yetersizliği var. Diğer ‘zayıflıklar’ ise şöyle sıralanıyor: “Çalışan personelin motivasyonunu artırmaya yönelik uygulamaların yetersizliği. Çalışan personele ait çalışma ve sosyal alanlarının yetersizliği. Sağlık araştırmalarının sınırlı olması. Mesleki görev tanımlarının açık ve net olmaması.

Sosyal imkanların yetersizliği (lojman, kantin, kreş, otopark, spor salonu vs.)”

EMİR: BAKANLIK KENDİ HASTANELERİNİ ÇÖKERTİYOR

Sağlık Bakanlığının 2021 yılı faaliyet raporunu değerlendiren CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, raporun bakanlığın tıbbi malzeme ve cihaz alımı için ayırdığı bütçe kaleminin büyük bir kısmını kullanmadığını ortaya koyduğunun altını çizdi. Emir şunları söyledi: “Tıbbi malzeme krizinin yaşandığını söylüyorduk. Rapor, bu krizi itiraf ediyor. Bakanlık, ameliyat olacak hastalara başının çaresine bak diyor. Tıbbi malzeme ihtiyacı karşılanmazken, şehir hastanelerinin yandaş müteahhitlerine ödenecek kiralar için ayrılmış bütçenin sonuna kadar kullanılmış olması bakanlığın rant aktarma kaygısını ortaya koyuyor. Öte yandan raporda tıbbi cihaz alımında bütçenin etkin kullanılması ve gereksiz alımların önüne geçilmesi için merkezi alımı savunan Bakanlık, tıbbi malzeme alımında ise hastanelerin tek tek alım yaptığı Sağlık Market projesinin daha verimli olduğunu belirtiyor. Bu çelişki de bakanlığın tıbbi malzeme alımından vazgeçtiğini gösteriyor. Yani bakanlık, tıbbi malzeme alamadığı için o alanı bırakmış ve hastaneleri kaderine terk etmiş. Hastanelere, ‘Ben alamıyorum, sen başının çaresine bak’ diyor. Ortaya çıkan tablodan anlıyoruz ki, hastaneler kaderine terk edilmiş, vatandaş kaderine terk edilmiş ve iktidarın tek derdi şehir hastanelerini işleten müteahhitlere rant aktarmak olmuş.”

SAYIŞTAY TESPİT ETMİŞTİ: MALZEMELER KAYIP FAZLA ÖDEME VAR

Öte yandan Sayıştayın Sağlık Bakanlığı 2020 yılı denetim raporuna takılan usulsüzlüklerin hemen hepsini kamu özel iş birliği (KÖİ) modeli yaptırılan ve hasta garantisi verilen şehir hastaneleri oluşturmuştu. Raporda, şehir hastanelerini işleten şirketler tarafından tedarik edilen tıbbi ekipmanların yetersiz kaldığı ve kapatılan hastanelerden tıbbi ekipmanların şehir hastanelerine taşındığı vurgulanmıştı. Rapor bazı şehir hastanelerinin, bir yandan yapılan sözleşmelerle bütçenin önemli bir bölümünü yutarken, diğer yandan Sağlık Bakanlığının şirketlerden tahsil etmesi gereken bedellerin bir kısmını almadığı ortaya koymuştu. Bazı şehir hastanelerine ise devlet kasasından fazla ödeme yapıldığı da yine Sayıştay tarafından tespit edilmişti.

Sağlık bakanlığı kurumları arpalığa çevrildi

Kübra Kırımlı’nın sunumuyla “Sağlık Olsun” her cuma 20.00’de Evrensel’de