Gazeteciler can güvenliğini nasıl sağlamalı?
Sınır Tanımayan Gazeteciler, Rus ve Ukraynalı yetkililere, sahada gazetecilerin güvenliğini garanti altına almak için uluslararası yükümlülüklere uyma çağrısı yaptı.
Fotoğraf: AA
Ukrayna’daki Rus işgalinin başlamasından bu yana bölgede haber takip eden birçok medya ekibi ateş altına alındı, pek çok muhabir ise çatışmalarda yaralandı. Ukrayna İrpin’de Türkiye gazetecilerin çekim yaptığı yer bombalandı. Araç içerisindeki gazeteciler bölgeden uzaklaşırken, kurşunların hedefi olan otomobilin bütün camları tuzla buz oldu. Başka bir Türk gazeteci ise patlamanın ortasında kaldı. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Rus ve Ukraynalı yetkililere, sahada gazetecilerin güvenliğini garanti altına almak için uluslararası yükümlülüklere uyma çağrısı yaptı.
GAZETECİNİN GÜVENLİK REHBERİ
Tüm bunlar yaşanırken, yaralanan ve ateş hattında kalan gazetecilerin can güvenliğini korumak için ne yapması gerektiği büyük önem taşır hale geldi. Gazetecileri Koruma Komitesinin (CPJ) “Gazetecinin Güvenlik Rehberi” bu konuda gazetecilere kapsamlı bir araştırma sunuyor.
Rehber “Dünya gazeteciler için gittikçe daha tehlikeli bir yer halini alıyor. Her 10 olaydan yaklaşık dokuzunda, gazetecileri öldüren katiller cezasız kalıyor. Her yıl yüzlerce gazeteci, saldırıya uğruyor, tehdit ediliyor ya da tacize uğruyor” diyerek başlıyor. Raporda silahlı çatışmalardan, salgın hastalıklara, organize suçlar ve yolsuzluktan, doğal afetlere kadar gazetecilerin kendilerini koruması için ne yapması gerektiğine dair pek çok bilgi yer alıyor.
DURUMA UYGUN EKİPMAN
Dikkat çeken başlıklar ise şöyle:
- Gazeteciler duruma uygun bir ekipman ile tamamen donatılmış olmalı. Aşırılık arz eden durumlarda buna, tehlikeli maddelere karşı koruyucu elbiseler giymek, detektör taşımak ya da biyolojik, kimyasal ya da nükleer maddelere karşı sindirim tabletleri almak da dahil. Savaş alanlarında şarapnel ve çok güçlü mermilere karşı koruyan zırh giymek de gerekli. Sokak çatışmaları ya da şiddet olaylarında bu donanıma dışarıdan fark edilmeyen bıçaklanmalara karşı yelek de dahil olmalı.
- Seyahatten önce gidilecek yabancı ülke hakkında kapsamlı bir araştırma yapmak güvende olmanın temel kuralı. Bir dizi farklı bakış açısını yansıtan haberleri, farklı akademik kaynakları, Dünya Sağlık Örgütü ve diğer hükümet kuruluşları ya da uluslararası kuruluşların seyahat ve sağlık uyarılarını ve hem hükümetlerin hem hükümet dışı kaynakların insan hakları ve basın özgürlüğü hakkındaki raporlarını yakından inceleyin. O yer hakkında deneyimi olan gazetecilerden tavsiye alın.
İLETİŞİMDE KALIN
- Nerede kalacağınızı, iletişim altyapısının durumunu ve takip edilme olasılığını gidişinizden önce araştırın. Ülkenizdeki editörlerle ve başka kişilerle nasıl iletişim kuracağınızı belirleyin.
- İstendiğinde durumunuzu belgeleyebilmeniz için haber yapmaya başlamadan önce basın kimlik kartınızı alın.
- Haber takip ettiğiniz süre boyunca sürekli teknik aletler kullanıyorsunuz: Bilgisayar, mobil cihaz, fotoğraf makinesi ve ses kayıt cihazı. Bu cihazlar haberleriniz için gerekli olan bol miktarda bilgi ve veri içeriyor. Hem verilerinizi hem de cihazlarınızı korumak için araştırmalar yapın.
HER TÜRLÜ DURUMU DÜŞÜNÜN
- Uygun bir sağlık ve iş göremezlik sigortasına sahip olmak gazetecilerin karşı karşıya kaldığı en büyük güçlüklerden. Yerelde çalışan kadrolu gazeteciler, kurumlarının sigorta için koyduğu koşulları ve kısıtları etraflıca incelemeli. Kadrosuz çalışan gazeteciler ise kendilerini habere gönderen medya kuruluşu ile sigorta konusunu konuşmayı denemeli.
- Fiziksel ve duygusal sınırlarınız konusunda gerçekçi olun. Örneğin, hayatınızı kaybeder ya da engelli hale gelirseniz bundan kimlerin etkilenebileceğini önceden düşünmek faydalı olabilir. Stresli olayları art arda takip etmenin getireceği duygusal bedeli düşünmekte de fayda var.
- Gazeteciler için güvenlik eğitimleri özel şirketler tarafından da verilebiliyor. Her türden silahlı çatışma takip edecek gazeteciler için bu tür bir eğitim özellikle önerilmekte. Bu eğitim hem uluslararası hem de yerelde çalışan gazeteciler için aynı şekilde faydalı.
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNA DİKKAT!
Gazeteciler için en önemli sorunlardan biri de, savaş bölgesinde yoğun bilgiye ve drama maruz kalmak. Bu da dönüşte başka psikolojik sorunları beraberinde getirebiliyor. Raporda travma sonrası stres bozukluğunun anormal olaylar karşısında verilecek doğal bir tepki olduğuna dikkat çekiliyor ve şöyle deniliyor: “Stres sadece savaş muhabirlerini değil, acı ve ölüm içeren her trajediyi izleyen gazetecileri etkileyebilir. İdam cezası infazları, kaza kurşunu vakaları, terörist bombalamaları, cinsel saldırı, çocuklara cinsel taciz, ailevi şiddet, intihar vakaları ve zorbalık aşırı strese yol açabilecek haber çeşitleridir. Gazetecilerin kendilerine iyi bakmayı öğrenmeleri gerekir. Sadece bir mola vermek çok değerli olabilir. Duygularınızı ifade etmek de stresten kurtulmanın bir diğer yoludur. Gazetecilerin tecrübelerini birbirlerine anlatmalarından ancak yarar gelir. Bir terapist ile konuşmak da duygusal stres altında olan gazeteciler için bir seçenek olabilir.” (MEDYA SERVİSİ)
Evrensel'i Takip Et