Çimento ihracı için Muğla mahvedilecek

Özer AKDEMİR
İzmir

Muğla’nın Bayır beldesi Deştin Köyü yakınlarında yapılmak istenen çimento fabrikası ve hammadde ocaklarının çevresel etkileri konusunda görüşlerini aldığımız Jeoloji Yüksek Mühendisi ve Tıbbi Jeoloji Uzmanı Dr. Eşref Atabey, çimento fabrikasının tarıma, su kaynaklarına, canlı yaşamına ve insan sağlığına büyük zararlar verebileceği uyarısında bulundu. Atabey, çimento fabrikasının kurulmasında hiçbir kamu yararı olmadığını ifade etti.

ÇED RAPORU GEÇERSİZ

Bayır Beldesi Tekağaç Sırtı mevkiinde 765 hektarlık bir alanda kurulması planlanan çimento fabrikası ve hammadde ocaklarının çevresinde Yatağan, Bayır, Madenler, Bozarmut gibi toplam 27 yerleşim bulunduğunu aktaran Atabey, işletmeye 2014 yılında verilen "ÇED olumlu" kararının mevzuata göre geçersiz olduğunu ileri sürdü. Çimento fabrikası için yeniden ÇED yapılması gerektiğini belirten Atabey, alanda “ÇED olumlu” kararı olmadan herhangi bir işlemin yapılamayacağını söyledi. Daha önce başka bir adla bölgede kurulmak istenen çimento fabrikasının 2007 yılında Deştin muhtarlığı, 2014 yılında Yatağan Belediyesinin açtıkları dava sonucunda ÇED'in iptal edildiğini ve bunun Danıştay kararıyla onandığını belirten Atabey, "2011 tarihinde hazırlanan ÇED raporundaki veriler güncelliğini kaybetmiş olup, yeniden revize edilmediği sürece geçerliliği olmayacaktır. Çünkü 11 yıl öncesine göre alandaki fauna ve flora, yer altı suyu, ekolojik denge, iklimsel koşullar, orman örtüsü, tarımsal faaliyet, alanda yapılan bir takım yatırımlar gibi o zamana göre şartlar değişmiş olabileceğinden yeniden ÇED gereklidir" dedi.

YURT İÇİ İHTİYACI DEĞİL YURT DIŞI TALEBİ KARŞILAMAK İÇİN

Atabey, entegre çimento fabrikası ve hammadde ocakları için ÇED sürecinde kümülatif bir değerlendirmenin yapılmadığı, yüzey ve yer altı suyuna zararları, topografyanın, morfolojinin bozulacağı, heyelanlara ve erozyona yol açacağı, ormanı ve bitki örtüsünü ortadan kaldıracağı, tarıma zararları düşünüldüğünde ve kurulma gerekçelerinin geçerliliği olmadığından kamu yararı bulunmadığını dile getirdi. Çimento fabrikasının yöresel ihtiyaçtan ziyade yurt dışı talebi karşılamak için yapılacağının rapordaki bilgilerden anlaşıldığını kaydeden Atabey şunları söyledi: "Ülke doğal kaynakları kullanılarak yapılacak üretimde önceliğin yurt içinde ihtiyacı karşılamak, kamu yararına olması beklenir. Söke, Denizli, İzmir, Antalya ve Mersin’de çimento fabrikaları olup, pek tabi buralardan ihracat yapılabilir. Muğla turizm merkezlerinde nüfus baskısına bağlı yapılaşmanın hızla artacağı ve çimento sıkıntısı çekileceği gibi düşünce Muğla’da çimento fabrikası kurulma nedeni olamaz".

YAPILAŞMANIN DARALMASI GEREKİRKEN

BODRUM’da yaz nüfusunun arttığı ve su krizi yaşandığını vurgulayan Atabey, yapılaşmanın daralması gerekirken Muğla il ve ilçelerinde yaşayanların daha ucuz çimento alabileceği gibi bir gerekçenin ileri sürülmesinin mantığının bulunmadığının altını çizdi. Atabey'in dikkat çektiği bir diğer konu ile tesiste kullanılacak kalker-kil gibi malzemenin rezervindeki belirsizlik ve kalitesinin belli olmaması. Atabey "Demir cevheri gibi hammaddelerin muhtemelen İç Anadolu Bölgesinden, yakıt için kömürün Kütahya’dan getirileceği düşünülürse, kurulacak entegre çimento fabrikası rantabl olmayacaktır. Yöre için ihtiyaç olmadığı gibi kamu yararı da olmayacaktır" dedi.  

HALKIN İÇME SUYUNU ÇİMENTO FABRİKASINA VERECEKLER

Jeoloji Yüksek Mühendisi ve Tıbbi Jeoloji Uzmanı Dr. Eşref Atabey'in çimento fabrikası ile ilgili yaptığı değerlendirmeden bazı başlıklar şöyle;

• Proje sahası ve malzeme alanlarının ayrıntılı jeolojik, hidrojeolojik, mikrotektonik açıdan araştırılmamış.
• Proje sahası 6.5 büyüklüğünde deprem üretebilecek Bayır’dan geçen aktif Yatağan-Muğla Fayı üzerinde yer almaktadır. Bu fayın etkilerinden bahsedilmemiştir.
• Proje alanının 3 km güneyinde Bayır Barajı, 4 km güneybatısında Kazan Göleti bulunmaktadır. Bu barajlar fabrikanın gerek tozundan ve gerekse patlatmalardan olumsuz etkilenecektir.
• Proje alanında içme ve kullanma suyu bölgeye yakın olan Bayır Belediyesine ait içme suyu kaynaklarından, soğutma suyu ihtiyacı Bayır’dan temin edileceği” belirtilmektedir. Malzeme ocaklarıyla bu alandaki adeta su rezervleri yok edilecek, suyun toprağa süzülüşünü sağlayan orman yok edilecek ve su kaynakları azalacak ya da kuruyacaktır. Bayır halkının kullandığı suyun, fabrikanın işletmesinde kullanılması uygun değildir. Herhangi bir kuraklık durumunda, su yetmediğinde sorun teşkil edecektir.

TOZLAR ZEYTİNLERİ KURUTACAK

• Flora ve fauna verileri halktan değil, doğrudan sahada uzman kişilerce araştırılarak elde edilmelidir. Sahanın flora ve faunasıyla ilgili bir uzman raporu bulunmamaktadır.
• Muğla Çimento tesisi çevresel etkileri, işletmenin havaya yayacağı partikül madde/tozlar ve gazlar, malzeme ocaklarının yüzey ve yer altı sularına, orman ve bitki örtüsüne, tarım toprağına zararları şeklinde olacaktır.
• Çimento fabrikası çevresinde, tozdan kirlenmiş topraklarda çevredeki meyve ağaçlarında özellikle zeytin ağaçlarında filiz boylarında küçülme, meyve sayısında azalma, meyve boyutlarında küçülme şeklinde verim kaybı olacaktır.