KYK’de oran orantı problemi: Burs artıyor yemek azalıyor

Serra DAĞISTAN

İstanbul Üniversitesi

KYK bursu ile kredisi son gelen zamlarla birlikte 850 liraya yükseldi. KYK bursuna zam gelmiş olabilir ancak eğitim ve barınma ihtiyaçlarına gelen zamlar bundan çok daha yüksek oranda. Türkiye genelindeki üniversitelerde yemekhane ücretleri iki ila yirmi lira arasında değişmekte. Bir öğrencinin üç öğününü de okuldan yediğini hesaplarsak günlük 6 liradan ayda 120 lira yapıyor.

BURSLARA GELEN ZAMLAR YETERLİ DEĞİL

KYK yurtlarında öğrencilere verilen kahvaltı hakkı da 6 liradan 8 liraya çıktı ancak bu zamma rağmen öğrenciler bir önceki dönem alabildiklerini bu dönem alamıyorlar. 2 lira olan poğaça bu dönem 4.25 liraya satılıyor. Yani eski KYK yemek hakkıyla üç tane poğaça alabilen, zamlanmış KYK yemek haklarıyla üstüne para vermeden iki tane poğaça bile alamıyor. Fiyatlarının artmasına rağmen alınan peynir, fındık ezmesi ve reçel gibi ürünlerin de gramajları küçültüldüğü için çoğu öğrenci bir önceki döneme kıyasla daha fazla para harcayıp, karınlarını doyuramıyorlar. Akşam yemek hakkı da 13 liradan 17 liraya çıkmasına rağmen gelen zamla aynı yemeği ceplerinden daha fazla para ödeyerek yiyebiliyorlar.

Hafta sonları okulların yemekhanelerinde yemek çıkmıyor ve yurtlarda öğle yemeği yok. Mecburi olarak dışardan ya da varsa yurdun yemekhanesinden yiyecek öğrencinin haftasonu için en az 50 lirayı gözden çıkarması gerekiyor ve bu harcama ayda 200 lira yapıyor.

KYK yurtlarında yemeklere yapılan zamların yanında sulara da zam geldi, 1.50 TL olan su bu dönem 2.25 TL’ye çıktı. Bazı öğrenciler odalarına ucuz marketlerden 5 litrelik su alarak bu zamlarla baş etmeye çalışıyor. Buna ek olarak KYK yurdunda bir meyveli yoğurt 5 TL iken zincir marketlerde aynı ürünün 2 TL’ye satılması da söz konusu. KYK yurdunda satılan paketli ürünlerin dışarıdaki marketlerden daha pahalı olması yemek hakkına getirilen artışın sadece göz boyamak için olduğunu ortaya koyuyor.

Yurdunda yemekhane olmayan öğrenciler de genelde fast food ürünlerini tercih ediyor. Fast food zincirlerinde en ucuz menü 25 TL’den başlıyor. Öğrencilerin ders aralarında otomattan aldığı kahveyi 5 TL’den hesaplarsak aylık 150 TL ediyor. Öğle ve akşam yemeğini buralardan yiyip sabahsa sadece simit yiyen bir öğrencinin bir günlük harcaması yaklaşık 55 liraya denk geliyor. Bu harcama ayda 440 TL’ye denk geliyor.

ÖĞRENCİ EVLERİNDE DE DURUM BENZER

Öğrenci evinde kalanları ise daha ayrı zorluklar bekliyor. Artan kiralar sebebiyle her bireyin temel ihtiyacı ve hakkı olan barınma bile neredeyse imkânsız hale gelmişken öğrencilerin zaten yetmeyen bütçeleri daha da zorlanmaya başladı. Öğrencilere verilen KYK bursu öğrencilerin kira ve faturalarına zaten yetmediği gibi öğrenciler daha evlerine yiyecek alamadan bursları ellerinden gidiyor. Bir domatesin kilosu 15, 500 gr tereyağı ve kaşar peyniri yaklaşık 40, tost ekmeği ise 15 TL. Yani öğrenciler kendilerine sadece kaşarlı bir tost yapmak istese bile haftalık en az 75 TL’yi gözden çıkarmak durumunda kalıyorlar. Fiyatı 12 TL olmuşken bir de bu tostun yanına kahve içmek isteyen sütünü bile ölçerek koymak zorunda kalıyor. Akşam kendine yemek yapmak isteyen ise ne beyaz et ne kırmızı et alabiliyor, mercimeğin bile kilosu 25 TL olmuşken çare makarna ile doymaya çalışmak oluyor. Durum böyle olunca KYK kredisinin evde kalan bir öğrenciye yetmesinin imkânı yok.

Öğrenciler yemekhaneden ekmek alıp kendilerini bunlarla tok tutmaya çalışıyor. Bazılarıysa verilen meyveleri ya da paketli yiyecekleri daha sonra yiyebilmek için evlerine götürüyor. Günün ilerleyen saatlerinde ise bunlarla açlıklarını gidermeye çalışıyor. Hesaplı bir şekilde yemek yapmanın yollarını arayan öğrenciler her geçen gün artan zamlara karşı gitgide porsiyonlarını küçültüyor.

Kahvaltı hakkı 6 TL’den 8 TL’ye yükselmesine rağmen 2 TL olan poğaça bu dönem 4.25 TL’ye satılıyor. 2 TL’lik artış tek bir poğaça zammına bile yetmiyor.

570 TL’den 750 TL’ye çıkan beslenme yardımına gelen artışın oranı %31,5. ENAG’ın açıkladığı enflasyon oranı ise %123.

Öğrencilerin ders aralarında otomattan aldığı kahveyi 5 TL’den hesaplarsak aylık kahve harcaması 150 TL ediyor.

Yurtlarda çoğu ambalajlı ürün dışarıdaki marketlerden bile pahalı. Yurtta 5 TL’ye satılan meyveli yoğurt yurdun karşısındaki markette 2 TL.