Seçim Kanunu Teklifi komisyondan geçti | Önce hakimler değişecek, sonra kurallar

AKP ve MHP’nin seçim kanunu teklifi Meclis Anayasa Komisyonu’nda 17 saat süren görüşmelerin ardından kabul edildi. Zaman zaman tansiyonun yükseldiği komisyon görüşmelerinde seçmen kütüğünün 1 yıl değil 3 ay üzerinden güncellenmesi konusunda değişikliğe gidildi. Teklifin yürürlüğe girmesinin üzerinden bir yıl geçmeden seçimlerde uygulanamayacağı kuralına rağmen hakimlerin 3 ay içerisinde değiştirilmesine yönelik geçici madde tartışmaya yol açtı. Muhalefet bunun hem Anayasaya aykırı olduğunu hem de erken seçim akıllara getirdiğini vurguladı.

Teklife göre seçimlerde yüzde 10 barajı yüzde 7’ye düşecek. İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği durumda milletvekili hesabı ittifak içinde yer alan her bir partinin aldığı oy sayısına göre yapılacak. Sadece Meclis’te grup kurmak seçime katılabilmek için yeterli olmayacak. İl seçim kurulu başkan ve üyeleri en az birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından kurayla belirlenecek. Ayrıca sandık kuruluna üye bildirme hakkı olan bir parti; oluru olmadan başka bir parti üyesini sandık kurulu üyesi olarak gösteremeyecek. İl seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanları, teklifin kanunlaşarak yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde yeniden belirlenecek. Bu şekilde belirlenen başkan ve üyeler, önceki başkan ve üyelerin görev süresini tamamlayacak.

KÜTÜK GÜNCELLEMESİ 3 AYA İNDİRİLDİ

Muhtarlık seçimlerinde adrese göre belirlenecek seçmen kütüğünün seçimlerden bir yıl önce yerine 3 ay önceki seçmen kütüğü üzerinden güncellenmesi yönünde değişikliğe gidildi. Adresi kapananların ise adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adresi esas alınacak. Seçimi kazanan muhtar adayı seçilme yeterliliğine sahip olduğunu en geç 10 gün içinde belgelendirmesi halinde ilçe seçim kurulundan mazbatasını alacak. Aksi halde ikinciye, daha sonra üçüncüye ve seçilme ehliyetine sahip aday bulunana kadar bu işlem sürecek. İki gün içerisinde il seçim kuruluna itiraz edilebilecek.

TANSİYON YÜKSELDİ

Komisyonda tansiyon zaman zaman yükseldi. TİP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil, AKP’nin kazanamayacağını anladığı için seçim yasasını yangından mal kaçırır gibi çıkartılmaya çalışıldığını söyleyerek, “İster şimdi 40 takla atın, ister 40 kez seçim yasasını değiştirin gidecekseniz” dedi. Komisyon Başkanı Yusuf Beyazıt’ın “temiz bir dil kullanın” sözlerine Kadıgil Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir çiftçiye “Ananı da al git” sözlerini hatırlattı. Bunun üzerine AKP Manisa Milletvekili İsmail Bilen “edepsiz” deyince tartışma büyüdü.

pic.twitter.com/c3FIdFKpZq — Sera Kadıgil (@serakadigil) March 24, 2022

Seçim kurullarındaki hakimlerin 3 ay içerisinde değiştirilmesine yönelik geçici madde, komisyonda erken seçim tartışmalarına yol açtı. HDP’li Mehmet Rüştü Tiryaki, bu geçici maddenin erken seçimde uygulanabileceğini belirtirken, İYİ Partili Feridun Bahşi bunun seçim değişikliklerinin bir yıl sonra geçerli olması nedeniyle Anayasaya aykırı olduğunu söyledi. AK Parti YSK Temsilcisi Recep Özel ise bazı hakimlerin sağlığı el vermediği için “seçim hakimliği yapmak istemiyorum” diye müracaatta bulunduğunu savundu. Özel’in bu mecburiyeti kaldırmak için düzenleme yaptıklarını savunması üzerine CHP İstanbul Milletvekili Turan Aydoğan, “Daha önce çekilemiyorlar mıydı?​” diye tepki gösterdi.

"BARAJI MHP’NİN İHTİYACI KADAR DİYE YAZALIM"

Meclis grup kurma seçimlere girmek için tek yeterli olması şartının kaldırılması tartışılırken AKP Milletvekili Ali Özkaya’nın CHP’den İyi Parti’ye gçen milletvekillerin kiralık olarak nitelendirmesi, tepkilere neden oldu. CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, özür dilemesini istedi.

CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan ise seçim barajının MHP için yüzde 7’ye düşürüldüğünü belirterek, “MHP’nin ihtiyacı olan oran neyse baraj odur diye yazın” dedi. MHP’li Feti Yıldız, “Çok istiyorsanız 12 yapalım” diye yanıt verdi.

CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu seçim yasası teklifi görüşmelerine ilişkin yaptığı açıklamada, sundukları hiçbir önergenin kabul edilmediğini söyledi. Seçim barajının kaldırılmasını ve seçim kurullarının oluşumuna ilişkin kıdem esasından vazgeçilmemesini savunduklarını belirten Kaboğlu, komisyona teklifin dışında sundukları önerileri “parmak boyasının yeniden uygulaması, muhtarlık seçimleri için birleşik oy pusulasının getirilmesi, yurtdışı seçim çevresi oluşturulması, yüzde 3 olan hazine yardımı için oy koşulunun yüzde 1 olarak değiştirilmesi, mühürsüz oy pusulalarının seçim sonuçlarını etkilemesinin önüne geçilmesi, seçimle ilgili valilerin müdahalesi olanağının kaldırılması” olarak sıraladı. (Ankara/EVRENSEL)