Avrupa, ABD için yeni enerji pazarı oldu
ABD ile AB arasında doğal gaz anlaşması imzalandı. Almanya’nın Kuzey Akım 2 projesini engelleyen ABD, bu yılın sonuna kadar Avrupa’ya 15 milyar metreküp daha fazla sıvılaştırılmış gaz satacak.
Fotoğraf: Feyyaz Murat Babacan/ AA
Yücel ÖZDEMİR
Köln
Brüksel’de dün yapılan NATO, G7 ve AB zirvelerinde Rusya’ya karşı bundan sonra hangi ek yaptırımların hayata geçirileceği ele alındı.
NATO ve AB üyesi altı emperyalist devlet ile Japonya’nın katıldığı G7 zirvesi ise tahmin edilenden fazla sürdü. Almanya’nın dönem başkanı olduğu G7’de, enerji alanında Rusya’dan nasıl bağımsız hale geleceği konusu ele alındı. G7, Kırım’ın 2014’teki ilhakından önce Rusya’nın da katılımıyla G8 adıyla toplanıyordu. İlhaktan sonra Rusya, G8’den çıkarılmıştı. ABD, Rusya’nın G20’den de çıkarılmasını önerdi. Muhtemelen bir sonraki zirvede konu gündeme getirilecek ve oylama yapılacak.
BIDEN’DAN BİR YILDA ÜÇÜNCÜ AVRUPA TURU
ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve geldiği ocak 2021’den bu yana üçüncü kez çıktığı “Avrupa turu”nun en önemli hedefi, Avrupa ile ABD arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi olarak ifade edilmişti. Bu çerçevede Biden’ın AB zirvesinde katılması önemli bir dönemeç olarak yorumlandı.
Zirveden sonra Biden ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından yayımlanan dört sayfalık ortak açıklamada, ABD ve Avrupa’nın uyumlu şekilde Rusya’ya yönelik yaptırımların sertleştirilmesi çağrısı yer aldı. Sekiz maddede özetlenen ABD-AB buluşmasının sonucunda Ukrayna’ya 1 milyar dolarlık maddi yardımda bulunulması, Ukrayna’da işlenen savaş suçlarının tespit edilmesi, enerji, gıda ve siber saldırılar konusunda birlikte çalışma çağrısı yapıldı
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE FARKLI SESLER
Görüşmede Rusya’ya yönelik sertleştirilmesi öngörülen yaptırımların başına ise bu ülkeden doğal gaz ve petrol ithalatının durdurulması ya da azaltılması geldi. Bir süredir enerjide Rusya’dan bağımsızlaşma adına başlatılan arayışlara, özellikle Almanya’nın temkinli yaklaştığı biliniyor. Zira Almanya ihtiyaç duyduğu doğal gaz ve petrolün önemli bir bölümünü Rusya’dan karşılıyor.
AB zirvesi öncesinde bir açıklama yapan Almanya Başbakanı Olaf Sholz, kısa sürede Rusya’dan enerji bakımından bağımsızlaşmanın mümkün olmadığını ifade ederek, boykot durumunda ülkede birçok fabrikanın kapanabileceği uyarısında bulunmuştu. Yine Avusturya Başbakanı Karl Nehammer da Rusya’dan doğal gaz ve petrol almaya devam edeceklerini söyledi. Rusya’dan en fazla doğal gaz alan Belçika, Bulgaristan, Çekya, Slovakya ve Macaristan’ın da benzer yönde adım atması bekleniyor. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ise Rusya’nın ödemelerin ruble olarak yapılması çağrısına uymayacaklarını açıkladı.
ALMANYA’NIN KÖRFEZ ZİYARETİ
Almanya cephesinde Rusya’dan alınan enerjinin miktarının aşamalı olarak azaltılması hedeflenirken, Yeşiller Üyesi Federal Ekonomi Bakanı Robert Habeck, geçen hafta sonu Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) temaslarda bulundu. Ancak her iki ülkenin vereceği sıvılaştırılmış doğal gazın ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğu tespit edildi.
Alman basınında yer alan haberlere göre, Rusya’dan enerji bakımından bağımsızlaşmanın en fazla Katar, ABD ve Kanada’ya yarayacağı belirtiliyor. Özellikle ABD, bu konuda diğer ülkelere göre daha erken davranarak sahip olduğu enerjiyi Avrupa’ya pazarlamak için gün sayıyor. ABD, daha önce da Almanya’ya Kuzey Akımı 2 doğal gaz hattının devreye konulmaması için baskı yapmıştı. Rusya’nın Ukrayna hamlesinden sonra ilk yapılanların başında söz konusu doğal gaz hattının devreye girmesini iptal etmek olmuştu.
Böylece hedeflerinden birisine savaşın arifesinde ulaşan ABD, Avrupa’ya doğal gaz satma hedefine ise Biden’ın son ziyareti sırasında ulaşmış oldu. ABD ile AB arasında zirveden sonra imzalanan protokole göre ABD bu yılın sonuna kadar Avrupa’ya 15 milyar metreküp daha fazla sıvılaştırılmış doğal gaz satacak. Ursula von der Leyen, anlaşmayı “Yeni bir sayfa” olarak niteleyerek, Avrupa’nın enerjide Rusya’dan bağımsızlaşabileceğini ifade etti.
MALİYETİ RUS GAZINDAN YÜKSEK
ABD’nin çıkardığı kaya gazının (doğal gaz) Avrupa’da pazarlanması daha önce de gündeme gelmişti. Ancak, Rus gazına göre maliyeti çok yüksek olduğu için birçok ülke buna yanaşmamıştı. Ne var ki, savaşla birlikte Avrupa adeta pahalı ABD doğal gazını almaya mahkum edildi. AB ile ABD arasında imzalanan anlaşma, bu nedenle yıllardır sürdürülen pazar arayışlarının finali oldu.
ABD’den gemilerle Avrupa’ya sıvılaştırılarak getirilecek doğal gaz, Avrupa’daki tesislerde yeniden gaz haline getirilerek piyasaya sürülecek. Gazın, tıpkı koronavirüs aşısı gibi AB tarafından satın alınarak ülkelere paylaştırılması öngörülüyor. Bu durumda AB çapında ortak bir doğal gaz fiyatının belirlenmesi de söz konusu.
ABD EKONOMİSİ İÇİN YENİ FIRSAT
Rusya yerine ABD’nin Avrupa’nın enerji ihtiyacını karşılaması, ABD sermayesi için uluslararası rekabette yeni avantajlar getiriyor. 2020’de yapılan çeşitli tahminlere göre ABD’de toplam 915 milyar metreküp doğal gaz rezervi bulunuyor. Tartışmalı “Fracking” (Kimyasal sıvının yer altına pompalanarak geri çekilmesi) yöntemiyle elde edilen doğal gaz, en fazla Texas ve New Mexico eyaletlerinde bulunuyor.
ABD çıkardığı doğal gazın yarısını şu anda Güney Kore, Çin, Japonya ve Hindistan’a satıyor. Üçte birisini ise başta İspanya ve İngiltere olmak üzere Avrupa ülkelerine satıyor. Bu yılın başında ortaya çıkan gaz krizinden sonra ise çıkarılan doğal gazın dörtte üçü Avrupa’ya gönderilmeye başlandı. Pazarın genişlemesiyle birlikte, ABD’li enerji tekellerinin kapasiteyi bu yılın sonuna kadar yüzde 20 artırması hedefleniyor.
Benzer bir tablo petrol açısından da geçerli. Menager Magazin dergisinin haberine göre, ABD Enerji Bakanlığı, artan petrol fiyatları nedeniyle günde çıkarılan petrolün 8.7 milyon varile çıkarıldığını duyurdu. Bu ABD’nin Avrupa pazarına Rus petrolü yerine kendi petrolünü yüksek fiyata satmaya hazırlandığını gösteriyor.
Avrupa’nın ihtiyaç duyduğu enerjide önümüzdeki yıllarda Kanada’nın da önemli bir kaynak olabileceği ifade ediliyor. Ülkenin toplam 165 milyar metreküp doğal gaz rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor. Kanada ayrıca Avrupa’ya petrol ihracatını da bu yıl içinde artıracağını açıkladı.
