Türk-İş: Açlık sınırı 4 bin 928 TL’ye, yoksulluk sınırı 16 bin 52 TL'ye yükseldi

Türk-İş Araştırmasının 2022 Mart ayı sonucuna göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 4 bin 928 TL’ye, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı (yoksulluk sınırı) 16 bin 52 TL’ye, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 6 bin 473 TL’ye yükseldi.

Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre 18 Şubat itibariyle kredi kartıyla yapılan harcamalar 46,4 milyar TL’yle rekor kırdı. Yemek alışverişleri 2,5 milyar TL’ye yükselirken market alışverişleri de 8,9 milyar TL’yle en yüksek seviyesine yükseldi. Eurostat’a göre 2020’de “iki günde bir etli yemek, tavuk veya balık yemeye gücü yetmeyenler” sıralamasında Türkiye %37,3 ile Avrupa’da ilk sırada, Avrupa ortalama ise %8,6. Ayrıca Türkiye’de sosyal yardım alanların sayısı Cumhurbaşkanlığı 2022 Yıllık Programı’na göre bir yılda ikiye katlandı.

Bu ay asgari ücretle çalışan bir bekârın insana yakışır şekilde hayatını sürdürebilmesi için 2 bin 220 TL daha temin etmesi gerekiyor.

Son resmi verilerde tarımsal girdi fiyatları endeksinde enerji ve yağlar alt grubu %101’i geçti.

MUTFAK ENFLASYONU

Türk-İş’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Mart 2022 itibariyle şu şekilde gerçekleşti:

• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 8,24 oranında gerçekleşti.
• Son on iki ay itibariyle artış oranı % 76,39 olarak hesaplandı.
• Üç aylık değişim oranı % 20,26 oldu.

Türk-İş hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Mart 2022 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:

• Süt, yoğurt, peynir grubunda; Süt ve peynir fiyatları yukarı yönlü bir seyir izlerken, bazı yoğurt markalarında gerileme gözlendi. Yoğurtta 1 kilogramlık paketlerin sayısı azalırken alım gücü düşen insanlar için 900 ve 800 gramlık paketler piyasada yaygınlaşmakta. Peynir ise 900 ve 800 gramlık paketlerden sonra 700 gramlık paketlerde de satılmaya başlandı.
• Et, tavuk, balık, kurubaklagil, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta; Dana, kuzu, tavuk ve balıketinin hepsinde fiyat artışları gerçekleşti. En uygun fiyatlı balıklardan hamsi 40-45 TL’den satılır oldu. 1 ayda dana etinde %25, kuzu etinde %35 civarı fiyat artışı tespit edildi. Et Süt Kurumu da sattığı kırmızı ete %48 zam yaptı. Üreticideki maliyet artışlarının yansıtılmasının da etkisiyle tavuğun kg fiyatı 36 TL’ye kadar çıktı. Kuru fasulye ve nohutta bazı markalarda az miktar düşüş olurken yeşil ve kırmızı mercimek zamlanan ürünler arasında yerlerini aldı.
• Kuruyemiş ürünlerinde ay çekirdeği ve fıstık artarken fındık ve ceviz fiyatı değişmedi.
• Ekmek ve tahıllar grubunda; Ankara’da fırıncılar tarafından bir süredir talep edilen 200 gr’lık beyaz ekmeğin fiyatındaki artış, 50 kuruş zamlanarak 2,75 TL’ye çıkarıldı. Bu harcama grubunda yer alan gıda kalemlerinden bulgur ve pirinç ürünlerinden bazı markalarda fiyat artışı oldu. Unda bazı markalarda fiyatların geriye gittiği gözlemlenirken irmik fiyatları arttı. Makarna fiyatlarındaki artış %10 olarak hesaplandı.
• Taze sebze-meyve grubunda; Semt pazarlarında maydanoz 4 TL’ye kıvırcık 14 TL’ye, yeşil soğanın kilosu 25 TL’ye yükseldi. Fiyat artışında örtü altı ürünler bu ay da liderliği paylaştı; sivri biber ve köy biber 30 TL’ye yükseldi. Salatalık ve domates 12 TL’ye gerilerken, patlıcan 25 TL’ye, kabak 15 TL’ye satıldı. Türk mutfağında hatr-ı sayılır yeri olan patatesin kilogram fiyatı 8,5 TL oldu. Ispanak, pırasa gibi yeşil yapraklı sebzelerin olduğu grubun ortalama fiyatı 13,58 olurken, ortalama sebze kg fiyatı 12,62 TL oldu. Portakal ve mandalina fiyatları %25 arttı. Nar ortalama 13 TL’den satıldı. Greyfurt ve ayva fiyatları değişmedi. Armut ve elma fiyatları geriledi. Ortalama meyve kg fiyatı 8,23 TL oldu. 24’ü sebze ve 8’i meyve olmak üzere toplam 32 üründeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 10,42 TL oldu.
• Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; Tereyağı, margarin ve zeytinyağı ürünlerinin tamamı zamlansa da yağlarda en yüksek fiyat artışı %40’la ay çiçek yağında oldu. Birçok markette sıvı yağlara satış sınırları konularak stoklardaki yağların tükenmesi önlenmeye çalışıldı.
• Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; Zeytin fiyatlarında değişiklik gözlemlenmezken, bal fiyatında gerileme oldu. Reçel ve pekmez fiyatı arttı ancak şekerde son 1 ayda %70 fiyat artışı oldu. Tuz fiyatı arttı, ıhlamur fiyatı ise değişmedi. Salça fiyatı da aynı kaldı kaldı. Çay fiyatları yukarı yönlü seyir izlemeye başladı. Bazı marketler şeker ve salçada sıvı yağlarda olduğu gibi alım sınırlaması getirdi. (EKONOMİ SERVİSİ)