Basın meslek örgütleri ‘şirketlere zarar verdin’ cezasına tepkili

Gözde TÜZER
İstanbul

AKP’nin önerisiyle Meclis’e sunulan torba kanun teklifi tepkilere neden oluyor. Teklifte tasarruf finansman  şirketlerine "zarar verdin" denilerek gazetecilere hapis cezası öngörülmesine basın meslek örgütleri tepkili. TGS Genel Başkanı Gökhan Durmuş yolsuzluk sarmalının içinde olan şirketlere ilişkin haberlerin suç sayılacağını ve gazeteciler cezalandırılacağını belirtti. RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu “Kamuoyu bu usulsüzlüklerden tamamen bihaber olsun isteniyor” ifadelerini kullandı. TGC Yönetim Kurulu ise yaptığı açıklamada habere erişim önüne bir engel daha konulduğunu aktardı. 

AKP Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci’nin hazırladığı ve 85 AKP'li milletvekilinin imzası bulunan torba kanun teklifi TBMM Başkanlığı’na sunuldu. 39 maddelik yasa teklifinde tasarruf finansman şirketleri ile ilgili haber yapan gazetecilere "şirket itibarına zarar" gerekçesiyle 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve adli para ceza verilmesinin önü açılıyor.

"GAZETECİLER CEZALANDIRILACAK"

Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş 6361 Sayılı kanunda yapılmak istenen değişiklikte muğlak ifadelerle haberin suç haline dönüştürüldüğü kaygısını taşıdıklarını belirterek “Yine gazetecilere hapis yolunu gösteren bu düzenlemeden vazgeçilmelidir.” dedi.

“Söz konusu teklifle, şirketler aleyhine haber yapan gazetecilerin, ‘itibar zedelenmesi’, ‘güven sarılması’, ‘kamuoyunda tereddüt yaratmak’ gibi muğlak ifadelerle haber, suç unsuru haline getirilmektedir.” diyen Durmuş ayrıca bu önerinin yasalaşması durumunda çalışanının tazminatlarını ödemeden işten atan, kamu bankalarından aldığı milyonluk kredileri geri ödemeyen, off-shore şirketler kurarak vergi kaçıran, çevreyi kirleten, usulsüz ihaleler alan, yolsuzluk sarmalının içinde olan şirketlere ilişkin haberlerin suç sayılacağını ve gazeteciler cezalandırılacağını belirtti.

Durmuş şöyle devam etti: “Her ne kadar düzenleme gerekçesinde finansal kiralama şirketlerini kapsıyor gibi gözükse de muğlak ifadelerin yer alması bugün hala şirketler tarafından dava edilmiş onlarca gazeteciye yenilerinin eklenmesinden kaygı duyuyoruz. Gazeteciliği kamunun ve toplumun çıkarını yok sayıp, övgü ve bülten haberciliğine dönüştürmeye çalışan iktidar, bu önerisiyle halkın haber alma hakkını yok etmektedir.” 

USÜLSÜZLÜKLERE AÇIK ÇEK

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi ve Bianet Medya Özgürlüğü Raportörü Erol Önderoğlu ise “Doğrusu araştırmacı gazeteciler karşısında zaten, Bankacılık Kanunu, Sermaye Piyasaları Kanunu gibi onca kötüye kullanılan düzenleme ve mayınlı alan varken böyle bir girişimde bulunmak ancak usülsüzlüklere açık çek vermek anlamı taşıyabilir.” dedi. 

Devletin sermaye idaresinde ve şirket dünyasında o kadar karanlık ve şeffaf olmayan durum şikayet konusuyken bu yasal hazırlığın ancak gazetecileri bu tür dosyaları irdelemek konusunda caydırmak işlevi taşıyabileceğini aktaran Önderoğlu “Keza, ‘bankaların itibarı’, ‘ekonomiye zarar’ adına bugüne kadar gazetecilere açılan davaların da hukuka aykırı olduğunu düşünüyoruz. Finans dünyasında kayırmacılık ve yolsuzluk gibi konular zaten dar bir gazeteci çevresinin sırtındaydı, şimdi kamuoyu bu usulsüzlüklerden tamamen bihaber olsun isteniyor. Sonuçta, bu düzenlemeye hiç gerek yoktu, ihtiyaç duyulduysa bu çevrenin elini daha bir rahatlatmak içindir.” ifadelerini kullandı.

HABERE ERİŞİMİN ÖNÜNE ENGEL 

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Yönetim Kurulu da iktidarın TBMM’ye sunduğu, gazetecilere yeni hapis cezaları getirilmesinin yolunu açan torba kanun teklifiyle ilgili açıklama yaptı. Teklifin yurttaşların habere erişim hakkını engelleyeceğine işaret edilen açıklamada “Anayasal bir hak olan basın ve düşünceyi ifade özgürlüğünü engellemek için iktidar tarafından sistematik olarak girişimde bulunulmaktadır.” denildi. 

TGC açıklamasında haberlerin sansürleneceğini belirterek şöyle devam etti: “Yaşanan sosyal ve ekonomik sorunlarla ilgili haberlerin serbest dolaşımı bir kez daha engellenmek istenmektedir. Seçime gidilen bir süreçte gazetecilere, ekonomi habercilerine aba altından sopa gösterilmektedir. Bu madde kabul edilirse yurttaşların habere erişiminin önüne yeni bir engel konulacaktır. Basın ve düşünceyi ifade özgürlüğüne yeni bir darbe olan bu teklifin çekilmesi için iktidar ve muhalefet partilerine çağrı yapıyoruz.” 

1 YILDAN 3 YILA KADAR HAPİS ÖNGÖRÜLÜYOR

AKP'nin Meclis'e sunduğu teklif “Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” başlığını taşıyor. 

Teklif ile 6361 sayılı "Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman  ve Tasarruf Finansmanı Şirketleri Kanunu"na eklenmek istenen ve finansman  şirketlerine dair haber yapan gazeteciler için hapis tehlikesi doğuran madde ise şöyle: “Bir şirketin itibarını kırabilecek veya şöhretine ya da servetine zarar verebilecek bir hususa kasten sebep olunamayacak ya da bu yolla asılsız haber yayılamayacak. İsimleri belirtilmese dahi şirketlerin güvenilirliği konusunda kamuoyunda tereddüde yol açacak veya şirketlere duyulan güveni sarsacak veya şirketlerin mali bünyelerinin olumsuz etkilenmesine neden olabilecek nitelikte asılsız haberler yapılamayacak. Bir şirketin itibarını kırabilecek veya şöhretine ya da servetine zarar verebilecek asılsız haber yayanlar 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 1000 günden 2000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak. Bu eylemler neticesinde özel veya kamusal bir zarar doğarsa verilecek ceza altıda bir oranında artırılarak hükmolunacak.”

HAZİNE ARAZİSİ SATIŞLARINDA KAMPANYA

Aynı torba yasa teklife göre Hazine arazilerinin satışında indirim kampanyası getiriliyor. Düzenlemenin yasalaşması durumunda Hazine taşınmazlarının peşin satışında indirim uygulanacak, Hazine'ye ait tarım arazileri de üçüncü kişilere satılabilecek. 

VERGİYE KAÇIRANA DEĞİL, YAZANA CEZA

Vergi kanunlarında yapılmak istenen değişikliğe göre de defter ve kayıtlar üzerinde hile, tahrif ile yanıltıcı belge düzenleyenler hakkındaki hapis cezasının üst sınırı 3 yıldan 5 yıla çıkacak. Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler, sahte olarak düzenleyenler için öngörülen cezanın 5 yıllık üst sınırı 8 yıl olacak. 

Ancak vergi suçlarına aflar da geliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı insan hakları eylem planında yer alan vergi suçlarında etkin pişmanlık düzenlemesi, Haziran ayında Meclise sunulan kanun teklifinde yer almamıştı. Bu teklife konulan düzenlemeye göre vergi kaçırdığını yakalanmadan önce itiraf edenlere uygulanan etkin pişmanlık hükümleri genişleyecek. Verginin zamanında ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda tebliğ edilen oran, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı, kesilen cezaların yarısı soruşturma evresinde ödenirse ceza yarıya düşecek. Soruşturmadan hüküm verilinceye kadar ödenirse ceza üçte bir oranında indirilecek. Ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi gerekecek. 

Teklife göre vergisini ödemeyenler etkin pişmanlıktan yararlanırken, vergi kaçıranlar veya milyonlarca lira vergi borcu silinen şirketler hakkında haber yapıldığında gazetecilere 3 yıla kadar hapis cezası verilebilecek.