Seçim Kanunu teklifinin ilk bölümü TBMM'de görüşüldü, muhalefet çarpıcı eleştiriler sundu
AKP ve MHP'nin Seçim Kanununda değişiklik teklifinin tümü ve 1. bölümüne dair görüşmeler TBMM Genel Kurulunda tamamlandı. Muhalefetin geniş eleştiriler sunduğu teklifin görüşmeleri yarın sürecek.
Fotoğraf: Raşit Aydoğan/AA
AKP ve MHP'nin hazırladığı Seçim Kanununda değişiklik teklifinin görüşmelerine bugün TBMM Genel Kurulu'nda başlandı. MHP’nin baraj altı kalmasının önüne geçilmesi için yapıldığı düşünülen seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesinin de yer aldığı teklifin tümü ve ardından birinci bölümü üzerinde görüşmeler tamamlandı. Görüşmelerin ilk kısmında muhalefet partilerinden milletvekillerinin eleştirileri geniş yer tutan Genel Kurul bileşimi, yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapatıldı.
TBMM Genel Kurulu Meclis Başkanvekili Celal Adan başkanlığında toplandı.
Gündem dışı konuşmalar sırasında CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, Seçim Yasası'nda değişiklikler öngören kanun teklifine ilişkin söz aldı. Teklifin içeriğini eleştiren Özkoç, "Getirdiğiniz teklif seçim güvenliğini dinamitliyor. Bizzat kendi elinizle yaptırdığınız ittifak düzenlemesini bozuyor, partili Cumhurbaşkanına hukuksuz, adaletsiz, devlet imkanlarıyla propaganda imkanı getiriyor. Açıkça suç işliyorsunuz, Anayasa'yı ihlal ediyorsunuz. Biz bu işin peşini bırakmayı asla düşünmüyoruz. Düzenlemeyi elbette seçim güvenliği açısından Anayasa Mahkemesi'ne götüreceğiz ama diğer maddeler kendisine güvenen bir siyasi parti için engel değildir. Ancak asıl hesap, gölgelemeye çalıştığınız hesabı sandıkta vereceksiniz" diye konuştu.
Konuşmaların ardından, grup önerilerine geçildi. İYİ Parti'nin gıda enflasyonu ve tarımsal üretim, HDP'nin kayyum atanan belediyeler, CHP'nin üniversitelerde öğretim üyelerine ödenen ücret konulu grup önerileri reddedildi. AKP'nin gündem ve çalışma saatlerine ilişkin grup önerisi ise kabul edildi. AK Parti'nin kabul edilen önerisine göre; Milletvekili Seçim Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik öngören yasa teklifi gündemin ön sıralarına alındı. Genel Kurul'da yasa teklifinin görüşmelerine geçildi. Görüşmelerde teklife ilişkin muhalefet partilerinden milletvekillerinin eleştirileri geniş yer tuttu.
SEÇİMLER YAKLAŞTIKÇA PANİĞE KAPILMIŞ İKTİDARIN ÇABALARI
Teklifin tümü üzerine söz alan İYİ Parti TBMM Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu, seçimler yaklaştıkça paniğe kapılmış bir iktidarın kifayetsizliğinden kaynaklanan sorunlar yaşandığını söyledi. Yönetme kabiliyetini yitirmiş iktidar sahiplerinin, kendilerini kurtaracak çareler aradığını ve yeni yollar keşfetmeye çalıştığını söyleyen Dervişoğlu, "Bizim nazarımızda bu kifayetsiz aceleciliğin sebebi aşikardır. Benzer örneklerine siyasi tarihte pek çok kez rastlandığı üzere bu muhteris ve otoriter tavır, milletin feraseti karşısında köşeye sıkışmıştır. Bu aslında siyaseten yok oluşun alametidir. İktidar bloğu bu çöküşün farkındadır ve beyhude çabalarla seçim mevzuatında değişiklikler yaparak şahsi ve siyasi ikballerini garanti almaya çalışmakta; oyun devam ederken oyunun kurallarını tek taraflı ve diğer katılımcıların aleyhine bir şekilde değiştirmeye kalkışarak güya kendini kurtaracaktır" diye konuştu.
Siyasetçinin er meydanının seçim olduğunu dile getiren Dervişoğlu, "Seçime az bir vakit kala, diğer siyasi aktörlerin tümü hazırlıklarını ve teşkilatlanmalarını mevcut seçim mevzuatına göre sürdürüyorken getirmekte olduğunuz bu seçim kanunu ile oyunun kurallarını oyun esnasında değiştiriyor, tabiri caizse muarazanın şerefine gölge düşürüyorsunuz" ifadelerini kullandı.
HDP'Lİ BEŞTAŞ: İKİ PARTİNİN KENDİ İHTİYAÇLARINA GÖRE OLUŞTURDUĞU TEKLİF
HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, teklifin kapalı kapılar ardından, hiç kimseye bir bilgi verilmeden ve tartışılmadan hazırlandığını belirti. İki partinin de kendi beklentilerine göre teklifi hazırladığını ifade eden Beştaş, "HDP olarak seçim kanunu ve siyasi partiler kanuna yönelik çok sayıda teklif verdik ama kabul edilmedi. Bu seçim kanunu teklifi Mecliste grubu bulunmayan bütün partileri ilgilendirir. O partilerin de TBMM Anayasa Komisyonuna gelmesi gerekirdi" diye konuştu.
Beştaş şöyle devam etti:
"Biz, Anayasa Komisyonunda da söyledik, aslında bu seçim kanunu burada bulunmayan bütün partileri, seçime girme yeterliliği olan bütün partileri de doğrudan ilgilendiriyor. YSK bir liste yayınladı ve 24 parti yayınladı, dedi ki: 'Hepsi seçime girebilir.' 'Evet, niye onlar yok?' dedik, Anayasa Komisyonunda gelsinler düşüncelerini ifade etsinler ama reddedildi. Dedik ki: 'Ya, bu seçimin şaibeli olması, seçim güvenliği meselesi Türkiye’nin en önemli meselelerinden olageldi.' Mühürsüz oy pusulalarının onaylanması hâlâ hafızalarımızda yerini koruyor. Kedileri de unutmadık herhâlde, biliyorsunuz yani trafolardaki kedileri de unutmadık hâlâ. Fakat 'Adil Seçim Platformunu, baroları, insan hakları kurumlarını davet edin, onlar da olsun.' dedik, onu da kabul etmediler çünkü seçim güvenliğini değil, seçimin kendi lehlerine güvensiz koşullarda yapılmasının koşullarını yaratmaya çalışıyorlar."
"KENDİ ORTAKLARI İÇİN YÜZDE 7 BANDINI GETİRDİLER"
Beştaş, yüzde 7 bandının MHP'nin baraj altında kalmaması için getirildiğini belirterek şunları söyledi:
"Ne var önümüzde? Yani siyasi değerlendirmeleri tabii ki yapacağız ama bir kere, bu kanunu 'yüzde 7'yle tanıttılar, gerçekten şaka gibi. 'Yüzde 7‘ye düşürüyoruz barajı, aman ne kadar demokratik, aman ne güzel işler yapıyoruz.' Ne diyorsunuz ya? Yüzde 7 de dünyanın, Avrupa’nın en yüksek barajı. Şimdi, size birkaç örnek vereceğim. Yüzde 7’ye niye indirdiğinizi de biliyoruz. Yüzde 10 barajı, 83 yılında Kürtler Meclise girmesin diye konuldu -evet, adını koyalım- Kürtler ve onların dostları, sosyalistler, sol partiler girmesin diye konuldu. Şimdi, HDP bütün barajları bütün engellemelerinize rağmen yıkıp geçince, HDP’nin önünde duramayınca bu barajlar bu sefer kendi ortakları için yüzde 7 bandını getirdiler ve bunu da demokratik bir ilkeymiş gibi yutturmaya çalışıyorlar ama hikâye."
VAR OLAN VE OLMASI MUHTEMELEN İTTİFAKLARIN DAĞITILMASI AMAÇLANIYOR
"Şimdi, ittifaklar meselesini zaten tartışmaya gerek yok. Burada temel amaçlarından biri, var olan ve olması muhtemel ittifakları dağıtmak. Yani kendi getirdikleri yasayı, iki yıl önce uygulanan ittifaklar sistemini kökten bozuyorlar, bir de bunu demokratik diye sunuyorlar. Diyorlar ki: “Her parti kendi aldığı oy oranında vekil çıkarsın.” E, daha önce niye getirdiniz o zaman? Daha önce niye getirdiniz? “Adalet ve Kalkınma Partisi” demek, kendi yaptığının aksini her gün tekrar tekrar ortaya koymak ve kendini yalanlamaktır. Bu da onlardan bir tanesi. Küçük partilerin ya da büyük olmayan partilerin -“küçük” demek bazen aşağılayıcı kavram olarak kullanılıyor, ben o anlamda kullanmıyorum- temsiliyetini engellemeye dönük doğrudan bir mesele."
SEÇİM KURULU TARTIŞMASI
Beştaş yapılmak istenen değişiklikle il ve ilçe seçim kurullarına kıdemli değil, AKP'li hakimlerin getirileceğini söyleyerek şunları ifade etti:
"Kıdemli hâkimleri görevden alıyorsunuz, 'Yeni birinci sınıfa ayrılmış hâkimler arasından kura yöntemiyle il ve ilçe seçim kurulu başkanlarını tespit edeceğiz.' diyorsunuz. Peki, bu yeni olacak olan hâkimler kim? AKP’li hâkimler; tamamen, tamamen onlar. Burada tüm liste var bende; ilçe başkanı mı, il başkanı mı, milletvekili adayı mı, belediye başkan adayı mı, bütün avukatları topladılar kendi hinterlantlarında, AKP’li olanları hâkim, savcı yaptılar. Ve 15 Temmuz darbe girişiminin ardından kaç kişi alındı biliyor musunuz? 14 bin yeni hâkim ve savcı alındı. İşte, bu kura sistemiyle kurguları şu: Bu yeni hâkim, savcıları kendilerine bağlı olan, itaat eden, emir ve talimatla çalışan hâkimleri kurayla çekecekler, o kurayı da nasıl yapacaklar Allah bilir; herhâlde gizli kapaklı, kapalı kapılar ardında, tıpkı mülakat sistemi gibi 'Bize kim daha yakın?' diye o hâkimleri alacaklar ve bu seçim kurullarını böyle teşekkül ettirecekler. Ya, bunu ne yaparsanız yapın, isterseniz Mehmet Emin Akbaşoğlu sandık kurulu başkanı olsun, isterse Sayın Hayati Yazıcı sandık kurulu başkanı olsun; ya, oraya atılan oyları değiştiremeyecek, değiştiremeyecek, oy atılmadıktan sonra, halk size oy vermedikten sonra ..."
CHP'Lİ TEZCAN: DÜŞMEKTE OLAN HER İKTİDAR GİBİ SEÇİM MEVZUATINA SARILIYORLAR
CHP Grubu adına söz alan Milletvekili Bülent Tezcan, sözlerine "Görüyorum ki Cumhur İttifakı büyük bir sıkıntı içerisinde ve her düşen, iktidardaki her düşen partinin yaptığı gibi. İktidarı kaybetme tehlikesi içerisindeki her siyasi parti gibi Cumhur İttifakı’nı oluşturan partiler de can simidi olarak seçim mevzuatında değişiklik yapma yolunu seçmişlerdir, arayış bu" ifadeleri ile başladı.
"SEÇİMİ ÇARŞI PAZARDA KAYBETTİNİZ, ÇÖZÜMÜ YANLIŞ YERDE ARIYORSUNUZ"
Tezcan çarşı ve pazara güç yetmediğini, vatandaşın çarşıya pazara gidemeyecek hale geldiğini söyledi. "AK Parti kaybettiğini yanlış yerde arıyor." ifadesini kullanan Tezcan, "Bu kanun teklifinin altında imzası olan arkadaşlar, bu itibarı kanunun satır aralarında kaybetmediniz; çarşıda, pazarda, markette kaybettiniz. Nerede kaybettiyseniz orada arayın, burada boşuna uğraşmayın, burada bulamayacaksınız." dedi.
Barajın neden yüzde 7'ye indirildiğini soran Tezcan, "Milletimiz bunu biliyor. Hesabı yaptınız. MHP'nin ihtiyaç duyduğu oran yüzde 7. Seçimin kapısı geçimden geçer. Milletin geçim kapısını kapattıysanız bilin ki seçim kapısı da size kapalıdır" diye konuştu.
Tezcan, yüzde 7 bandı, iktidarın muhalif ittifaklara yönelik hamleleri ve seçim kurulları ile ilgili şunları söyledi:
"Bakın, her seferinde, burada sayın hatip de savunurken 'E canım, yönetimde istikrar için baraj gerekli' dedi. İyi de o, parlamenter sistemde gerekliydi. 'E, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminde yürütme tek kişi, onu da millet seçiyor.” bunu diyen sizsiniz. E, milletin seçtiği yürütmenin doğrudan vatandaşın oyuyla seçildiği sistemde artık barajın yönetimde istikrara bir etkisi yok ki. Artık mesele temsilde adalet. Bu sistem sürecekse barajın tamamen kalkması lazım ama makul bir baraj, en azından 6 siyasi partinin ortak mutabakatında söylediği gibi yüzde 3, evrensel ölçülerde de 'Makul baraj yüzde 3’tür.' deniyor. Ya, niye yüzde 3 getirmiyorsunuz? 'Yok, MHP'nin ihtiyacına göre belirleyeceğiz, siyaset mühendisliği yapacağız' diyorsunuz; siyaset mühendisliği. Ama boşuna uğraşıyorsunuz. Gitmekte olanın hiçbir zaman seçim kanunlarını değiştirerek çöküşten kurtulduğu görülmemiştir. Gidiyor gitmekte olan, geliyor gelmekte olan. Bu da sizi kurtarmayacak, bu da sizi kurtaramayacak"
"Aslına bakarsanız, bu kanunun genel gerekçesini en doğru biçimde Sayın Semih Yalçın açıkladı. Bir mektup gönderdi, bir yazı gönderdi gazetelere, okudum ben onun tamamını. Orada diyor ki: 'Ya, biz bu altı partinin ittifakından rahatsızız. ‘Bu ittifakı nasıl dinamitleriz?’ diye düşündük, altı partinin bu masasının altına dinamit olarak bunu hazırladık.' Ama boşuna, hazırladığınız dinamit elinizde patlayacak, o da sizin elinizde patlayacak, o da çünkü liderler açıklamayı yaptılar."
"TOMBALADAN ÇIKAN HAKİMLE SEÇİM YAPMAK İSTEYENİ BU MİLLET TOMBALA TORBASINA SOKACAK"
"En kıdemli hâkimden vazgeçeceğiz diyorsunuz. Ya, Türkiye’de 1950’den beri seçim yapılır, 1950’den beri, yetmiş küsur yıldır en kıdemli hâkimler seçim kurullarının başkanıdır. Rahmetli Menderes bundan rahatsız olmadı, rahmetli Celal Bayar bundan rahatsız olmadı, rahmetli Ecevit, Demirel, Turgut Özal, sayın bütün liderleri, hiçbirinin aklına bundan rahatsız olmak gelmedi; niye siz rahatsızsınız? En kıdemli hâkimden niye rahatsızsınız? En kıdemli hâkimin yerine tombaladan çıkan hâkimi koymaya çalışıyorsunuz. En kıdemli hâkimin yerine tombaladan çıkan hâkimle seçim yapmak isteyeni bu millet sandıkta tombala torbasının içine sokacak hiç şüpheniz olmasın, hiç şüpheniz olmasın. Elinizde patlayacak."
CHP'Lİ MUHARREM ERKEK: "ADALETİ YOK ETTİNİZ"
CHP Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek de AKP'ye yönelik, "Adaleti yok ettiniz. Adalet olmayınca aş, iş, ekmek de olmuyor. Adalet olmayınca, işte böyle seçim güvenliğini de yıkıyorsunuz" dedi.
Memlekette yatağa aç giren çocuklar olduğunu dile getiren Erkek, "Ancak sizin Genel Başkan'ınız, Cumhurbaşkanı, devleti, milleti yöneten kişi, televizyonda maalesef gece yatarken ne yediğini anlatıyor. Yiyebilir ama bunu televizyonda anlatamaz, hele hele bu memlekette yatağa aç giren çocuklar varken bunu anlatamaz. İşte, bunlar adalet olmadığı için oluyor" dedi.
1950'den beri hiçbir iktidarın böyle bir teklifle Meclise gelmediğini dile getiren Erkek, "Bu teklif, Türk demokrasisine ve Türk siyasetine ihanettir. 1950'den beri hiçbir iktidar en kıdemli hakimi değiştirmeyi düşünmedi. Bu Seçim Kanunu'nun en güzel cümlesi, en doğru cümlesi, en sade, en net cümlesi. Hangi gerekçeyle değiştiriyorsunuz bunu?" diye sordu.
Bu yılın ocak ayının son haftasında Türkiye'de bütün il ve ilçe seçim kurulu başkanlarının görevlendirildiğini, iki yıl görev yapacaklarını ifade eden Erkek, "Niçin değiştiriyorsunuz? Biriniz çıkın da haklı, hukuki ve mantıklı bir gerekçe söyleyin. Bu, demokrasiye, siyasete yapılan en büyük ayıptır." dedi. Erkek, düzenlemeyle "seçimlerde devletin taraf yapıldığını" söyledi.
AKP'Lİ YAZICI, DEĞİŞİKLİK MADDELERİNİ SAVUNDU
AKP Grubu adına söz alan Rize Milletvekili Hayati Yazıcı ise yüzde 7 bandı başta olmak üzere eleştirilen değişiklik maddelerini savundu.
İYİ PARTİLİ BAHŞİ: SEÇİM KAZANMAK TELAŞIYLA YASALARLA OYNAMAYA KALKAN HER İKTİDAR İLK SEÇİMDE KAYBETMİŞTİR
Teklifin birinci bölümü üzerine konuşan İYİ Parti Antalya Milletvekili Feridun Bahşi, Cumhur İttifakı'nın uğradığı oy kaybının telaşına düştüğünü, "teklifin iki yıl boyunca gizli kapılar arkasında ve diğer siyasi partilerden saklanarak hazırlandığını" ileri sürdü. Bahşi, "Teklif, sivil toplumu yok sayarak, üniversiteler, medya, meslek örgütlerini her zaman yaptıkları gibi çemberin dışında tutarak, milletin iradesini değil kendi nefis ve ihtiyaçlarını kanun metni haline getirerek, Türk demokrasisi için bir kara lekeyi daha ilk seçimde sona erecek olan kısıtlı iktidarlarına itina ile işlemişlerdir. Ancak geçmişte örneklerini defalarca yaşadığımız üzere, seçim kazanma telaşı ile yasalar üzerinde oynamaya kalkan her iktidar, ilk seçimde iktidarını kaybetmiştir" ifadelerini kullandı.
TBMM Başkanvekili Celal Adan, verdiği aranın ardından komisyonun yerini almaması üzerine, bireşimi, yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı. Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin tümü ve birinci bölümü üzerindeki görüşmeler tamamlanmış oldu. (HABER MERKEZİ)
