Ukrayna savaşında yeni kriz: Buça
Ukrayna Buça'dan, Rus birliklerinin çekilmesinin ardından gelen görüntüler yeni bir kriz yarattı. Rus askerleri tarafından infaz edildikleri ileri sürülen sivillerin görüntüsü gerilimi yükseltti.
Fotoğraf: Narciso Contreras/AA
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal harekatı 41 gününde sürerken Buça krizi tartışmaların merkezine oturmuş durumda. Ukrayna ile Rusya arasında müzakerelerin olumlu bir yöne evrildiği düşünülürken Ukrayna’nın başkenti yakınındaki Buça kentinden, Rus birliklerinin çekilmesinin ardından gelen görüntüler yeni bir kriz yarattı. Sokaklarda yatan ve Rus askerleri tarafından infaz edildikleri ileri sürülen sivillerin görüntüsü gerilimi yeniden yükseltti.
ZELENSKİY: 300’DEN FAZLA SİVİL ÖLDÜRÜLDÜ
Rusya yönetimi iddiaları reddederken, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Buça’ya gitti. Zelenskiy, sadece bu kentte 300’den fazla sivilin işkenceye uğradığını ve öldürüldüğünü söyledi. Zelenskiy ayrıca Rusya’nın, yalan haber ve propaganda hamleleriyle, Ukrayna’da işlediği savaş suçlarını gizlemeye çalıştığını söyledi, "Sahte röportajlarla, montajlanmış görüntülerle ve başkaları tarafından öldürüldüğünü iddia etmek üzere insanları öldürerek, yaptıkları toplu infazları gizlemeye çalışıyorlar” dedi. Zelenskiy, Buça’da yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Ukrayna Başsavcısı İrina Venediktova pazartesi günü yaptığı açıklamada Kiev’in yakınlarında yer alan ve Rus birliklerinden yakın zamanda geri alınan bölgelerde 410 sivilin cesedine erişildiğini açıklamıştı. Buça Belediye Başkanı Anatoliy Fedoruk da Rus işgali süresince 300’ü aşkın Buçalının öldürüldüğünü söylemişti.
BBC: BAŞKA KAYNAKLARDAN DOĞRULAYAMADIK
Bölgede muhabirleri bulunan yayın kuruluşlarından BBC, Zelenskiy’in 300’den fazla sivilin öldürüldüğü açıklamasını başka kaynaklardan doğrulayamadıklarını açıkladı. Ancak BBC Türkçe’nin haberine göre, Buça’daki BBC Muhabiri Yogita Limaye, bir apartmanın bodrum katında elleri arkadan bağlanmış ve vurularak öldürüldüğü düşünülen 5 erkeğin cesedini gördü.
ABD merkezli New York Times (NYT) gazetesi ise, uydu görüntülerinin Buça’daki sivillerin “Rusya çekilmeden önce öldürüldüğünü gösterdiğini” iddia etti. Maxar Technologies tarafından sağlanan uydu görüntülerinin, sivillerin en az 11’inin üç haftadan daha uzun süre önce, Rus ordusunun bölgeyi kontrol altına aldığı sırada öldürüldüğüne işaret ettiği kaydedildi.
Haberde, "Görüntüler, 9 Mart ile 11 Mart tarihleri arasında Yablonska Caddesi’nde ortaya çıkan insan vücuduna benzer büyüklükteki koyu renkli nesneleri gösteriyor. 2 Nisan tarihli görüntülerin gösterdiği gibi nesneler, Ukrayna kuvvetlerinin Buça’yı geri almasının ardından cesetlerin bulunduğu konumlarla tam olarak örtüşüyor. Daha fazla analiz, nesnelerin üç haftadan fazla bu pozisyonda kaldığını gösteriyor" denildi.
Öte yandan Reuters haber ajansına konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir Pentagon yetkilisi, “Pentagon bağımsız olarak ve tek başına bunu teyit edemez, ancak bu iddiaları çürütecek durumda da değiliz” dedi. Habere göre, Pentagon yetkilisi, "Ukrayna’nın bu vahşetle ilgili iddialarını çürütmek için hiçbir nedenimiz yok" ifadelerini de kullandı.
RUSYA REDDEDİYOR
Rusya yönetimi ise Buça ile ilgili iddiaları reddediyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, önceki akşam Moskova’daki bir basın toplantısında “Ukrayna’da yalan haberlerin yapılması ve bunun üzerine propaganda kampanyasının başlatılmasıyla ilgili birçok örnek var” dedi. Benzer olayın Ukrayna’nın Mariupol’deki doğum hastanesinde geçen ay yaşandığını savunan Lavrov, Buça konusunu da, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK) görüşmeyi teklif ettiklerini ancak bu teklifin engellendiğini söyledi.
Lavrov, konuyla ilgili ilk açıklamasında da Buça iddialarının “küresel barış ve güvenliğe doğrudan tehdit oluşturan bir provokasyon” olduğunu ileri sürmüş ve Buça belediye başkanının Rus birlikleri çekildikten iki gün sonra ceset görüntülerini yayımladığını söylemişti.
BMGK’DE RUSYA İLE BUÇA KRİZİ
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde Rusya ile İngiltere arasında Buça krizi yaşandı. BMGK dönem başkanlığını devralan İngiltere, Rusya’nın 4 Nisan’da talep ettiği Ukrayna toplantısını kabul etmedi. Rusya, Buça’daki sivil ölümleri ile “soykırım ve savaş suçu” suçlamalarının ardından BM Güvenlik Konseyini 4 Nisan’da toplantıya çağırdı. BMGK dönem başkanı İngiltere ise Rusya’nın bu talebini kabul etmeyerek, konunun konseyin gündeminde olduğu üzere bir gün sonra 5 Nisan’da görüşülmesine karar verdi. İngiltere’nin Daimi Temsilcisi Barbara Woodward, konseyin 5 Nisan’da toplanarak, Buça da dahil Ukrayna’da artan savaş suçu kanıtlarını görüşeceğini söyledi.
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia ise düzenlediği basın toplantısında, İngiltere’yi BMGK başkanlığını “Kötüye kullanmakla” suçladı ve bu durumun “Utanç verici” olduğunu belirtti. Nebenzia, Buça’daki sivil ölümleri ve “savaş suçu” iddialarını ise reddederek, kentin Rus güçlerinin kontrolü altında olduğunda hiçbir sivilin şiddet olayı ile karşılaşmadığını ve zarar görmediğini savundu.
ABD VE AVRUPA’DAN TEPKİLER: DİPLOMATLAR KOVULUYOR
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaş suçlarından yargılanması gerektiğini söyledi. Biden, “(Putin) acımasız birisi ve Buça’da olanlar çok kötü ve herkes ne olduğunu gördü” dedi. ABD’nin BM Daimi Temsilciliği Sözcüsü Olivia Dalton, Twitter’dan yaptığı açıklamada, ABD’nin BM Büyükelçisi Linda Thomas Greenfield’in Ukrayna’nın Buça kentindeki sivil ölümlerin ardından Rusya’nın İnsan Hakları Konseyi üyeliğinin askıya alınması için harekete geçeceğini bildirdi.
İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss Rusya’ya karşı “sert, yeni bir yaptırım dalgası” geleceğinin sözünü verdi. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leven, AB’nin Ukrayna ile bir ortak soruşturma ekibi kurduğunu ifade etti. Almanya, Fransa ve İtalya ise Buça’da sivil katliam yapıldığı gerekçesiyle Rus diplomatları sınır dışı etme kararı aldı. Ukrayna’ya yönelik işgal harekatının başlamasından bu yana Polonya, Slovakya, Belçika ve Hollanda gibi çok sayıda ülkeden onlarca Rus diplomat sınır dışı edilmiş durumda.
Avrupa Birliği Güvenlik ve Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ise yazılı bir açıklama yaparak “AB’nin Rusya’ya karşı yeni yaptırımlar üzerine çalışacağını” belirtti. Fransa’nın AB Bakanı Clemen Beaune ise AB’nin yeni yaptırımları çarşamba günü kararlaştıracağını açıkladı.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Rusya’nın Ukrayna’nın Buça kentindeki sivillere yönelik saldırılarını “soykırım” olarak nitelendirdi.
France İnter radyosuna konuk olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “(Ukrayna’da) savaş suçlarına dair net belirtiler var. Buça’da yaşananlar (Rusya’ya karşı) yeni bir dizi yaptırım ve çok net tedbirler gerektiriyor” dedi.
İsrail Maliye Bakanı Avigdor Lieberman Ukrayna’daki eylemlerini kınayıp kınamadığı sorusuna ise daha temkinli yanıt verdi. Lieberman, “Bunlar çok feci görüntüler ve biz tüm savaş suçlarını kınıyoruz. Aynı zamanda karşılıklı suçlamalar var. Ruslar, Ukrayna’yı, Ukraynalılar, Rusya’yı suçluyor" dedi.
Türkiye’nin Kiev Büyükelçiliğinden ise, "Masum sivillerin hedef alınması asla kabul edilemez. Konunun bağımsız bir soruşturmaya tabi tutularak sorumluların tespit edilmesi temel beklentimizdir" açıklaması yapıldı.
MÜZAKERELER NE OLACAK?
İstanbul’daki son görüşmenin ve Ukrayna tarafının NATO üyeliğinden vazgeçme karşılığı talep ettiği uluslararası güvenlik garantilerinin yazılı olarak Rusya’ya iletilmesinden sonra olumlu yönde ilerlediği yorumları yapılan müzakere sürece Buça görüntüleriyle sarsılmıştı.
Ukrayna Devlet Başkanlığından yapılan son açıklamaya göre ise Devlet Başkanı Zelenskiy, imzaladığı kararname ile devletin güvenliğini garanti altına almak için bir anlaşma taslağının hazırlanması ve onaylanması konusunda Rusya ile müzakerelere katılmak üzere bir heyet oluşturdu.
İktidardaki Halkın Hizmetkarı Partisi Milletvekili David Arakhamia’nın başkanlığındaki heyette, Adalet Bakanı Denis Maluska, Devlet Başkanlığı Ofis Danışmanı Mihail Podolyak, Savunma Bakanı Aleksey Reznikov, Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikola Toçitsky’nin yanı sıra milletvekilleri Andrey Kostin, Dmitriy Lubinets ve Rüstem Umerov yer aldı. Hukukçu Aleksandr Malinovskiy ile Diplomat Aleksandr Çalıy da heyetin uzmanları olarak görevlendirildi.
ARAP ÜLKELERİNİN TEMSİLCİLERİ MOSKOVA’DA
Arap Birliği’nin Ukrayna’dan sorumlu Temas Grubu başkent Moskova’da görüşmelerde bulundu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’la yapılan toplantının ardından basın toplantısı düzenlendi.
Burada konuşan Lavrov, Rusya ve Ortadoğu ile Kuzey Afrika ülkeleri arasındaki ilişkilere değinerek, "İlişkilerimizi Ukrayna’daki durum değil, Batı’nın Rusya’ya yönelik yasa dışı ve benzeri görülmemiş yaptırımları etkiliyor. Bu yaptırımlar, her şeyden önce dünya ekonomisine sert şekilde vuruyor" dedi.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Ukrayna’daki krizin diyalog aracılığıyla çözülmesi yönündeki diplomatik girişimleri desteklediklerini belirterek, "Arap ülkelerinin hem Rusya hem de Ukrayna ile tarihi bağları var. Bu nedenle bu bölgede olanlar bizleri endişelendiriyor" dedi.
Ebu Gayt, yaptırımların her zaman BMGK ile BM Genel Kurulunda istişare edilmesi gerektiğini vurguladı. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri de “Çatışmanın tüm taraflarını, gerginliği artırmaktan ve savaş yollarını kullanmaktan vazgeçmeye, sorunu barış ve diplomasi yoluyla çözmeye çağırdık” ifadelerini kullandı. (DIŞ HABERLER)
