Londra’dan Adana’ya: Çöp ithalatına dair birkaç soru

Abdulbaki ATALAY

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Plastikler günümüz toplumunda üretim kolaylığı ve sağladıkları faydalara oranla ucuz olmalarından dolayı tercih edilen ürünlerdir. Plastiklerin yerine ikame olabilecek ürünlerin kat kat maliyetli olması günümüz ekonomisinde plastik kullanımını zorunlu tutmaktadır. Plastik kullanımının bu denli yüksek olması, atık niteliği taşıyanların da çok ciddi çevre sorunu yaratabilecek nitelikte olmasıyla sonuçlanmaktadır. Plastiklerin çevreye olan zararlarının azaltılması için en efektif model geri dönüştürülebilir plastiklerin tercih edilmesi ve yaygınlaştırılmasından geçmektedir. Dönüştürülen plastikler tekrardan üretimde hammadde veya ambalaj olarak kullanılabilmektedir. Geri dönüştürülmeye müsait plastik ürünler, ekonomik ve çevresel etkenlerin yanı sıra Türkiye’deki geri dönüşüm sanayisinin gelişkinliği sebep gösterilerek Avrupa’dan Türkiye’ye taşınmaktadır. Bir yurttaş olarak baktığım vakit bu, Türkiye için ekonomik fayda sağlamasından dolayı güzel gözüken bir gelişmedir. Fakat bu alanda yeterli bilgi ve uzmanlığa sahip olmadığım için geri dönüşüm sanayisi içerisinde gerçekleştirilen faaliyetlerin çevreye ne boyutta zarar verdiği ve bu faaliyetler gerçekleştirilirken ilgili prosedürlere ne kadar uyulduğu benim için bir muammadır.

EKONOMİK GETİRİSİNDEN ÖTE ÇÖP İTHALATINA DAİR SORMAMIZ GEREKENLER

Bir yurttaş olarak cevabını merak ettiğim bir kısım sorular var, onlar da şunlar:

1- Avrupa kendi çöplerini kendisi geri dönüştürmek yerine bunu bir başka bölgede, özellikle de Türkiye’de yapmak istemekte. Bunun sebepleri neler?

2- Türkiye’deki geri dönüşüm sanayisinin çevreye olan olası zararları neler?

3- Türkiye’de Mersin Limanı’na yakınlığı, demiryolu hattı bulunması vb. faktörlerle Adana’nın geri dönüşüm merkezi olarak faaliyet göstermesi; Türkiye’nin tarımsal alanda belirleyici bir bölgesi olan Adana’nın tarımsal üretimine ve topraklarına ne ölçüde bir zarar vermekte?

4- Alınan plastiklerin geri dönüştürülmeyip depolandığı söylenmekte. Bu plastik yığınları gerçekten var mı? Var ise bu yığınların oluşturulma nedeni ne?

5- Gerek devlet kurumları gerekse özel sektör tarafından hava ve toprak kirliliğine dair yapılan ölçümler baz alındığı vakit geçmiş yılların verileri ile bugün arasında bir fark görülmekte mi? Görülüyorsa şayet bu farkta geri dönüşüm sanayisinin payı ne kadar?

Çöp ithalatı hakkında bir fikir edinmeden önce yukarıda bulunan soruların cevaplarını bulmak önem taşıyor. Ekonomik getirisi ne olursa olsun bu işin tarımsal üretime ve tarım alanlarına kalıcı veya uzun vadeli ciddi zararları varsa Adana gibi Türkiye tarımının merkez noktalarından birinde bu iş yapılmamalıdır. Tüm bu ekonomik faaliyetler dışında insan sağlığına zararlarının tespit edilmesi durumunda ise bu sanayi faaliyeti durdurulmalıdır.