7 soruda Avukatlık Kanunu değişikliği | AKP’li barolara para aktarma düzenlemesi

Kamil Tekin SÜREK
Avukat

AKP Grup Başkanvekili Cahit Özkan, ‘Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni Avukatlar Günü’nde TBMM Başkanlığına sundu. Değişiklik düzenlemeleri üzerine çeşitli sorular gündeme geldi. "Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"ni 7 soruda ele aldık.

1- AKP teklifle neyi amaçlıyor?

Teklif aslında çoklu baro değişikliği ile getirilen iktidar yanlısı barolara getirilen ayrıcalıkların maddi ayrıcalıklarla desteklenmesini içeriyor. Çoklu baro değişikliği ile AKP ve MHP’li avukatlar ve iktidarın nimetlerinden yararlanmak isteyen avukatların toplanacağı barolar oluşturmak ve bu barolarla Barolar Birliğindeki iktidara muhalif yapıyı dağıtmak, Anadolu’da iktidarı destekleyen barolara ayrıcalıklar vermek, Anayasa Mahkemesine Barolar Birliği tarafından önerilecek avukat üyenin iktidar yanlısı olmasını sağlamak için yapılmıştı. Şimdi, o zaman eksik bırakılanlar bu değişiklikle tamamlanmaya çalışılıyor. Düzenlemede iktidar yanlısı barolara para aktarma hedefi yer alıyor.

2 - İktidar yanlısı barolara ve avukatlara para aktarımı nasıl gerçekleştirilecek?

Mevcut sistemde avukat tutmaya parası olmayan kişiler adli yardım sistemi ile kendisine barodan ücretsiz avukat talep edebiliyordu. Bu avukatlara vekalet ücretini barolar ödüyordu. Barolar da bu ücretleri vekaletname harçlarının biriktiği bir havuzdan ödüyordu. Biriken para Barolar Birliğine aktarılıyor, TBB de bu parayı barolara dağıtıyordu. Uygulamada bu para her zaman yetersiz miktarda barolara veriliyor ve adli yardım sisteminde görev almış avukatlar vekalet ücretlerini almak için uzun süre bekliyorlardı. Değişiklik avukatların sorununu çözmüyor.

Düzenlemede paranın yüzde 40’ı bütün barolara eşit dağıtılacak deniyor. 56 bin üyesi olan İstanbul Barosu ile 2 bin üyesi olan İstanbul 2. Barosu paranın yüzde 40’nı yüzde 20’şer olarak paylaşacak. Benzer düzenlemeyi çoklu baro değişikliğinde yapmışlardı. 56 bin üyesi olan İstanbul Barosu ile 40 civarında üyesi olan Bayburt Barosu baştan ikişer delege alıyor ve her beş bin avukata bir delege gönderiyordu TBB’ye. Şimdi para dağıtma konusunda da benzer sistemi getiriyorlar. TBB’de toplanan paranın yüzde 40’nı bütün barolara bölüyorlar, sonra hangi baro kaç avukat görevlendirdiyse ona göre para dağıtacaklar. Küçük barolar, iktidar yanlısı barolara kayıtlı avukatlar daha çok iş alacak ve İstanbul Barosu üyesi avukattan beş altı ay önce alacak parasını.

3 - Doğru sistem nasıl olmalı?

Harçlar elektronik bir sistemle toplanıyor ve bilgiler UYAP sistemi ile dava dosyasına giriyor. Adli Yardım sisteminden bir avukat dosyaya atandığında, UYAP sistemi üzerinden avukata ücreti hemen ödenir. Mesele bu şekilde çözülür. UYAP sisteminde bütün avukatların banka hesap numaraları var. Böylece avukatın vekalet ücretini kimse kullanamaz. Barolar Birliği, barolar ve devlet, mevcut sistemde ve önerilen sistemde avukatın parasını kullanıyor.

4 - Adli yardım görevi nasıl dağıtılacak?

Eski sitemde adli yardım görevi zorunlu idi. Barolar sırayla avukatları arayıp görevi öneriyor, çoğunluk vekalet ücreti miktarı az ve efor sarf edilmesi gereken davalar, üstelik vekalet ücretini tahsil etmek güç diye düşünerek bir mazeret sunuyor ve adli yardım görevini kabul etmiyordu. Adli yardım alan avukatlar daha çok avukatlığa yeni başlamış avukatlar ve savunma hakkı konusunu vekalet ücreti konusundan ayrı olarak ele alan, zaman zaman yasak olmasına rağmen vekalet ücreti almadan da ihtiyacı olan yurttaşların davasına giren avukatlar oluyordu. Çoklu baro düzenlemesinden sonra bu konuda da karışıklıklar ortaya çıktı. Adli yardım talep eden kişi önce baroya gidip yardım istediğinde problem yoktu ama duruşmaya girip hakimden adli yardım talebinde bulunduğunda hakim hangi barodan avukat isteyecekti? Hakim de iktidar yanlısı ise hep iktidar yanlısı barodan avukat isteyebilirdi ya da tersi… Bu nedenle, TBB’den hakimin avukat istemesi ve elektronik sistem üzerinden sırasıyla atama yapılması olumlu bir yöntem olabilir. Fakat, atama önerisinin avukat tarafından reddi çok olduğundan atamalar uzun sürelerde yapılabilir, bu da davaların uzamasına yol açabilir. Tabii, burada yine şu soru akla geliyor: Atama elektronik sistemle yapılıyorsa, ödeme neden aynı sistemle yapılmıyor?

5 - Staj konusunda getirilen değişiklik ne anlama geliyor?

Eskiden avukatlık stajı yapan kişi bir işte çalışamazdı. Çünkü staj başlı başına bir iştir. Stajın altı ayında stajyer adliyede mahkemelerde çalışır. Duruşmalara girer, dosya inceler. Altı ayını da bir avukatın yanında yapar. Büroda bir avukat gibi çalışır. Başka bir işte çalışırsa stajda yapması gereken işleri yapamaz. Fakat pratikte memur ya da başka işlerde çalışan kişiler dışarıdan sınavlara girerek hukuk fakültelerini bitiriyor ve adliye ve avukat stajı yapmış gibi belgelerle barolara kayıt için müracaat ediyordu. Barolar da yasa hükmü nedeniyle bu kişileri üyeliğe kabul etmiyordu. Daha sonra dışarıdan hukuk bitiren ve staj yapmayanların “mağduriyetlerini" gidermek için değişiklik yapıldı ve barolara memurlar kabul edilmeye başlandı. Şimdi daha da genişletip staj yapmasan da hangi işte çalışırsan çalış baroya kabul edilecek.

Bu stajın fiili olarak kaldırılması anlamına geliyor. Hem staj zorunluluğu getiriyorsun hem de pratikte avukat adaylarının yüzde sekseninin staj yapmamasına göz yumuyorsun.

6 - Staj sistemi nasıl olmalı?

Hakim ve savcı stajyerlerine devlet maaş veriyor. Onlar da yasada yazılana uygun staj yapıyor. Avukat stajyerlerine devlet niye para vermiyor? Devlet avukat, savunmayı yargının dışında görüyor. Bu anlayış adliyelerdeki lokantalarda bile görünüyor. Aynı yemeğe avukatlar; hakim, savcı, adliye memuru, asker ve polisten daha fazla ücret ödüyor. Adliyeye davacı ya da davalı olarak gelmiş bir yurttaş ne ödüyorsa avukat da onu ödüyor.

7 - Kanun teklifi avukatların sorunlarını çözebilecek mi?

Mesele hukuk sistemi ve yargı sisteminin demokratik olmaması. Yargı sistemi demokratikleştiği zaman avukatların sorunları da çözülecektir. Savunma ve avukatlar olmadan adil ve demokratik bir yargı olmaz. Adil ve demokratik bir yargı nasıl olur konusu da buraya sıkıştırılamayacak kadar geniş bir konu.