Madenden cepheye işçilerin mücadelesi

Yazar Adnan Özveri, “Bir Başka Çanakkale” isimli kitabıyla Birinci Emperyalist Paylaşım Savaşı’nda madencilerin öyküsünü anlatıyor. Çanakkale Savaşı’nda lağım ustası madencileri odağına alan roman, okuyucuyu Zonguldaklı maden işçilerinin sömürü koşullarından cepheye uzanan yola götürüyor. Yabancı şirketlerin yönettiği maden ocaklarında sömürüye karşı mücadele etmeye çalışan işçiler, Çanakkale Savaşı’na gittiklerinde ise yine yabancı ülkelerle mücadeleye girişiyor. Ancak cephede kazdıkları tünelin ucunda yabancı şirketlerin sömürdüğü kömürler değil, aynı kendileri gibi madenciler bulunuyor.

Yazar Özveri şöyle anlatıyor: “Bu kitap, hem 1900’lerin başlarında Zonguldak kömür ocaklarında insanlık dışı koşullarda sürdürülen kömür üretimini gözler önüne seren hem de yurt savunması için Zonguldak’tan Çanakkale’ye gidip yer altında İskoç madencilere karşı lağım savaşı veren Zonguldaklı bir grup madencinin ve Avustralyalı keskin nişancı karşısında siper alan Osmanlı askeri bir keskin nişancının kurgusal romanıdır”

Özveri, madencilerden askerlere ve eşkıyalara kadar çizdiği dünyanın mecburiyetlerini vurguluyor: “Günlerce siperlere çakılı kalan askerlerin, Lağımcı Ustası Satılmış ve arkadaşlarının, sivil yaşamında eşkıya olan keskin nişancı Tahsin’in, Çanakkale siperlerinde mücadele verirken bir yandan da kendi yaşamlarını sorguladıkları konuşmalarını ve iç seslerini de duyup ortak oluyoruz. Bir an, ‘Vatan nedir, yurttaş kimdir, cephede ölenler ne için öldüler, madende ölenler neden ölüyorlar?​’ soruları üşüşüyor kafamıza. Bir Başka Çanakkale’de işçilerin sömürülmesine karşı çıkan İtalyan Carlo ve Maden Çavuşu Tayyar Çavuş’un Zonguldaklı maden işçilerini örgütleme çabaları, sınıf bilincinin din, dil, ırk vb. ayrımları ortadan kaldıran en önemli izlek olduğunu göstermesi açısından bugüne ve yarına da ışık tutuyor.”

Maden işçilerinin yüz yıl önce bu topraklarda yaşadığı mücadeleleri irdeleyen Özveri’nin romanı, aslında belgesel roman niteliğinde. Aynı sınıfın insanlarını ocaklardan cepheye kadar yer altında buluşturan Özveri, savaş koşullarında sınıf mücadelesine dair kesitler sunuyor. Ayrıca yazar, bütün telif gelirlerini madenci çocukların eğitiminde kullanacak. (Ankara/EVRENSEL)