Bir araştırma: “ODTÜ Öğrencilerinin Psikolojik Desteğe Ulaşabilirliği”

İrem Hazal KELLECİ

İrem ARAS

ODTÜ

Geçtiğimiz haftalarda 20’ncisi düzenlenen Türkiye Üniversite Öğrencileri Bağımsız İktisat Kongresini gerçekleştirmiştik. Bu kongrede “Tekelleşen Sağlıkta Ulaşılabilirlik” başlığı altında “ODTÜ Öğrencilerinin Psikolojik Desteğe Ulaşabilirliği” üzerine yaptığımız araştırmada ilgi çeken sonuçları Genç Hayat ile de paylaşmak istedik.

KATILIMCILARIN %80’İ PSİKOLOJİK DESTEK ALAMIYOR

Bir süredir ODTÜ öğrencileri arasında psikolojik destek dünden daha yaygın tartışılmaya başladı. Hem geçtiğimiz bir buçuk senenin pandemi olması ve bu süreçte online eğitim ile kendi çevrelerimizden uzak kaldığımız, sosyal alanlarımıza ulaşamadığımız ve koca bir belirsizlik silsilesi ile birlikte stresli günler yaşadığımızı söyleyebiliriz. Özellikle okulların başladığı dönemde gerçekleştirilen “yüz yüze eğitim istiyoruz” eylemliliklerinde veya bölüm başkanlarına, dekanlığa atılan metinlerde ve sosyal medyada en çok göze çarpan konulardan birisi de aldığımız eğitimin niteliksizleşmesiyle birlikte meslek hayatına ve bilgi birikimimize dair endişelerin artmasıydı. Bunun sonucu olarak ise gelecek kaygısının daha da artığı bir süreç göze çarpmaktaydı. Derinleşen kriz ve artan enflasyon oranlarının yanında yurt ücretlerimize, yemekhaneye okul içi işletmelere gelen zamlarla bu gelecek kaygısı bugüne taşıyor. Bu açılardan yaşam koşullarımızın bizi sürüklediği çıkmazlık içerisinde, pandemi döneminde genç yetişkinler arasında kaygı bozukluğu, öfke problemleri, depresif bozukluk gibi sorunlarda bir artış olduğunu söyleyen araştırma sonuçlarının nasıl bir zeminin ürünü olduğu daha net anlaşılabiliyor. Bunun ODTÜ lisans öğrencilerine yansıması da oldukça çarpıcı bir şekilde araştırmamıza yansıdı. Ulaştığımız 371 ODTÜ öğrencisinin %74.3’ü psikolojik destek alma ihtiyacı duyduğunu belirtirken bu kesimin %80.4’ü bu desteğe ulaşamadığını belirtti.  

Bu katılımcılara ulaşamamalarının sebebini sorduğumuzda ise bütçelerinin yetmediği, devlet hastanelerinden ve okulun psikolojik destek birimi AYNA Kliniği’nden randevu sırası alamadıkları cevapları verildi.

DEVLETİN POLİTİKALARI SONUCUNDA SAĞLIK HAKKINA ULAŞILAMIYOR

Gelir aralıkları ortalama 1074.1 ile 1518.8 TL olan katılımcıların devlet hastanelerinde ve ODTÜ’nün psikolojik destek hizmetinde sıra bulamaması ya da tercih etmemesinin birden farklı sebebi ortaya çıkıyor. Öncelikle şu an pandemiyle birlikte psikologlardan randevu alamadığımız gibi bir durum varken AYNA Kliniği’nde yaşanan yoğunlukla birlikte en kısa olarak 1 sene sonrasına randevu verilebileceği söyleniyor. ODTÜ Sağlık ve Rehberlik Merkezi olan MEDİKO’da ise psikiyatri randevuları hızla doluyor ve birçok öğrenci aynı şekilde buraya da ulaşamıyor. Sağlık Bakanlığının Türkiye’de sağlık alanında piyasalaşmanın önünü açan politikalar, kamu-özel ortaklığında şehir hastanelerinin açılması ve özel hastanelerin teşviki şeklinde karşılık buldu. Sağlık İstatistikleri Yıllığının 2015 verilerine göre 2002-2015 yılları arasında devlet hastanesi sayısı %11.7 artmışken özel hastane sayısı %107 oranında artmış. Ayrıca kamu-özel ortaklığında açılan şehir hastanelerinin işleyebilmesi, bunun üzerinden sağlık alanından rant elde edebilecek bankacılık, sigortacılık, tıbbi teknoloji/medikalcılık, inşaat gibi sektörlerin para kazanabilmesi için devlet hastanelerinin bir kısmının kapatılması gibi durumlar da gerçekleşti. Bu durum devletin sağladığı hizmetlerde randevu sırası bulamamayla karşımıza çıkarken diğer yandan görüşme sürelerinin kısalmasına da yansıyarak direkt olarak psikolojik destek hizmetlerinin niteliğine de yansıdı. Araştırmamızda öğrencilerin devletin sağladığı psikolojik destek hizmetine güvensizlik yaşamasına ilişkin cevapları da oldukça çarpıcıydı. Devletin ve ODTÜ’nün psikolojik destek hizmetini sağlamadaki yetersizliğiyle birlikte özel kliniklerdeki seans ücretlerine baktığımızda haftalık olarak ortalama 445 TL olan seans ücretlerinin aylık olarak 1780 TL’yi bulması, zaten aylık geliri 1074 TL ile 1518 TL arasında olan öğrenciler tarafından karşılanmasının imkânsız olduğunu gösteriyor. Hem devletin sağlık alanındaki politikaları hem de ODTÜ’nün nitelikli ve ulaşılabilir bir psikolojik destek hizmeti sunmamasının bir sonucu olarak ODTÜ öğrencileri en temel sağlık haklarından biri olan psikolojik destek hizmetine ulaşamıyor.

İŞİN KISASI

Sağlık, üzerinden kar elde edilen bir alan olmaktan çıkıp toplum sağlığı açısından şekillenen politikalarla düzenlenmeli ve bu hizmetin niteliği artırılmalıdır. Bugün gençler olarak yaşadığımız sorunların hepimize yansımaları farklı olsa da sebebi oldukça benzer şekillenmekte. Yaptığımız araştırma sonuçları bu sorunlara kulak tıkandığını ve bugün en temel insan hakkı olan sağlık hizmetine ulaşamaz hale geldiğimizi görüyoruz.