Milyonerlere 11.7 milyar lira hukuksuz aktı

Uğur ZENGİN
İstanbul

AKP hükümeti, kendi eliyle hazırlanmış olan bütçe hazırlama rehberini dahi deldi. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan ve 2022 yılı bütçe görüşmeleri öncesinde resmi gazetede yayımlanan “2022- 2024 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberi”nde yer almayan, “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” kalemi, keyfi biçimde merkezi yönetim bütçe giderleri arasında yer aldı. 

Rehber, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol kanununun 16.maddesine istinaden hazırlandı. Rehberde bütçeye ilişkin genel bilgiler ile idarelerin bütçe tekliflerini ve performans programlarını hazırlarken uyacakları ilke ve esaslar, kullanılacak formlar ve kod listeleri yer aldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 2021 yılı eylül ayında yapılan 2022-2024 yılı “şeffaf bütçe” çağrısında yer alan 488 sayfalık “2022- 2024 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberi”, “Kur Korumalı Mevduat Uygulaması” nedeniyle delindi.

Rehberde yer almayan ve kur korumalı mevduat sahiplerine yapılan ödemeye işaret eden “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” kalemi, merkezi yönetim bütçesinde görüldü. Buna göre kur korumalı mevduat sahiplerine 3 ayda 11 milyar 700 milyon lira ödendi.

BÜTÇENİN YÜZDE 32’Sİ 3 AYDA KULLANILDI

2022 yılı için iktidarın hazırladığı 1 trilyon 750 milyar liralık merkezi bütçe ödeneğinin yüzde 32.65’i yılın ilk 3 ayında tüketildi. İlk üç ayda yapılan 571 milyar 715 milyon lira harcamanın yüzde 2’si ise milyonerlere yapılan kur korumalı mevduat ödemesine gitti.

YASA ‘EK BÜTÇE YAPILMALI’ DİYOR

5018 Sayılı Kamu Malî Yönetimi Ve Kontrol Kanunu, “Kur Korumalı Mevduat Uygulaması” gibi öngörülemeyen kamu harcamaları nedeniyle hükümetlerin ek bütçe yapması gerekliliğine 19.maddede işaret ediyor: “Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerindeki ödeneklerin yetersiz kalması halinde veya öngörülmeyen hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, karşılığı gelir gösterilmek kaydıyla, kanunla ek bütçe yapılabilir.”

BÜTÇE ‘MARATONU’ SÜRECİNDE KUR DA PETROL DE FIRLADI

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan’ın bütçe çağrısı yaptığı 10 Eylül’de dolar/TL kuru 8.45, avro/TL kuru 9.99 idi. TBMM’ye 19 Ekim’de sunulan 2022 yılı bütçe görüşmeleri 5 Aralık’ta başladı. Bütçe çağrısı ile bütçe görüşmelerinin başladığı günler arasında dolar kuru yüzde 64 arttı. Dolar/TL kuru 13.89’a kadar çıktı.

Bütçe çağrısının yapıldığı 10 Eylül’de 69 dolar olan brent petrol, bütçenin meclise sunulduğu gün 80 dolara, bütçe görüşmelerinin başladığı gün 71 dolara geriledi. Rusya-Ukrayna savaşı ve yükselen enflasyon nedeniyle brent petrol bugün 106 dolar. Brent petrol ise 10 Eylül’den bu yana yüzde 53 artış gösterdi.

BÜTÇE MECLİS’TEN GEÇTİ, KUR KORUMALI MEVDUAT DUYURULDU

2022 yılı bütçesi 17 Aralık’ta TBMM’den geçerken, kur korumalı mevduat uygulaması 21 Aralık günü yayımlanan Resmi Gazete’de duyuruldu. Böylece bütçede yer almayan yeni bir harcama kalemi oluşturulmuş oldu.

PROF. KONUKMAN: YARIN ‘ÖDENEK YOK, MAAŞ ÖDEYEMİYORUZ’ DENİLDİĞİNDE NE DİYECEKSİNİZ?

Bütçe kanununda gerçekleşen aykırılığın sıradan görülemeyeceğini söyleyen İktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, “Bütçe hazırlandığında parametreler çok başkaydı. Şimdi çok başka. ‘İyi ama yarın o personel ödenekleri yetmezse ne olacak? ‘Yasadışı birçok şey oluyor, bütçede de yapılmış ne olacak ki’ diyerek bu olayı küçümseyenlere şunu rahatlıkla söyleyebiliriz: Yarın öbür gün maaşını alamadığında o zaman buna da nasıl itiraz edeceksiniz” diye sordu. Prof. Konukman, ek bütçe yapılması gerektiğinin altını çizdi.