Spor yasası futbolu kurtarır mı?

Kamil Tekin SÜREK

Yeni spor yasası Türkiye futbolu ya da sporunu kurtarma iddiası ile Meclis’e getirilmedi. Sıkıştıkça el yordamı ile yapılan yasal düzenlemelerle oluşmuş spor mevzuatını bir derleyip toparlama amacıyla gündeme getirildi. Spor kulüpleri Dernekler Kanunu’na göre kuruluyordu. Dernek olması nedeniyle İçişleri Bakanlığı tarafından tescil edilip denetlenirken diğer taraftan spor faaliyetlerinden ötürü de Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından tescil ve denetim yapılıyordu. Artık dernek değil kulüp olarak kurulacaklar. Mevcut dernekler kulüp olacak ve sadece Gençlik ve Spor Bakanlığınca tescil edilecek ve denetlenecek.

Mevcut kulüplerin anonim şirketleri ise Türk Ticaret Kanunu’na tabi şirketler olarak faaliyet gösterirken artık Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından tescil edilen spor şirketleri olarak faaliyet gösterecek. Mevcut durumdan farklı olarak kulüp olmadan da sadece spor anonim şirketi ile bir spor faaliyeti sürdürülebilecektir.

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin denetimi Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından yapılacaktır. Spor anonim şirketleri halka açık şirketler olabileceği gibi halka açık olmayan şirket de olabilir.

Yeni kanunla federasyon sistemi sadeleştirilmektedir. Yeni sisteme bir sene artı altı ay süresinde geçilecek. Kulüplere üye olmak derneklere üye olmak gibi olacak. Şirket hissedarı olmak ise halka hisse arz eden şirketlerdeki usul ile yapılacak.

KULÜPLERE MALİ DİSİPLİN

Gelir, gider ve harcama ile ilgili düzenlemede yenilik ise temlik ve devre ilişkin sınırlamalardır. Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin yönetim kurulları, mevcut yönetim kurulunun olağan görev süresi boyunca elde edilecek gelir ve alacaklardan, bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirin yüzde 25’ine tekabül eden kısmı devir ve temlik edebilecek. Mevcut yönetim kurulu olağan görev süresi içerisindeki yüzde 75’lik bakiye gelir ve alacağını ise nitelikli genel kurul kararı ile devir ve temlik edebilecek. Yönetim kurulunun görev süresinin dolmasından sonraki gelir ve alacakların ise ancak yüzde 50 oranına kadar olan kısmı nitelikli genel kurul kararı ile temlik ve devir edilebilecektir.

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri önceki yıl brüt gelirlerinin en fazla yüzde 10’una kadar borçlanabilecek. Bu oranın üzerindeki borçlanmalar ise genel kurulun nitelikli çoğunlukla vereceği karar ile söz konusu olabilecektir. Bu borçlanma önceki yıl brüt gelirlerinin yüzde 50’sinden fazla olamayacaktır.

Bu kanuna göre kulüpler mevcut borçlarını on yıllık süre içinde temizleyecek. Temizleyemedikleri eski borçlar yeni kanundaki hükümlere göre yaptırımlara uğrayabilecek. Yeni kanuna göre spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin yönetim kurulu ve başkanları kanuna aykırı fiiller nedeniyle ceza ve özel hukuk alanında sorumlu tutulacak.

Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile yöneticileri mevzuat, tüzük ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kasten veya ihmalen ihlal ederlerse kulüp, şirket, pay sahibi ve alacaklılara karşı verdikleri zararlardan müteselsilen sorumlu olacaktır.

Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan, yönetim kurulu üyeleri ile yöneticilerinin yasal düzenleme ve sınırlamalara aykırı davranmaları halinde sorumlu olmaları için kast veya ihmal aranmayacak spor kulübü üye, spor anonim şirketi pay sahipleri ve bunların alacaklıları, spor kulübü ve spor anonim şirketini yönetim kurulu başkanı ve yönetim kurulu üyelerine bu tutarlar için şahsi mal varlıklarına alacaklı işlemi başlatabilecektir.

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin vergi ve sigorta borçları konusunda da yukarıdaki gibi yöneticiler sorumlu tutulacaktır.

PFDK’YE KIDEM ŞARTI

PFDK (Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu), UÇK (Uyuşmazlık Çözüm Kurulu) ve TK (Tahkim Kurulu) üyeleri Türkiye Futbol Federasyonu Genel Kurulu tarafından seçilecek, ücret ve huzur hakları kulüplerin başvurularda ödediği harç ve yargılama masraflarından karşılanacaktır. Profesyonel disiplin kurulu ve uyuşmazlık çözüm kuruluna üye olmak için 10 yıl mesleki kıdem, tahkim kuruluna üye olabilmek için ise 15 yıl mesleki kıdem şartı getirilmiş olup bu kurul üyelerinin, spor kulüpleri ve iştirak şirketlerinin zorunlu organlarında görev yapmaması, kulüplerle doğrudan ve dolaylı herhangi bir illiyet bağının olmaması ve FIFA etik kodlarına uygun bir şekilde seçilmesinin hukuki zemini oluşturulmuştur. Yeni düzenleme yeni sezon öncesi oluşturulacaktır.

Menajerlik sözleşmesi noterde yapılacak, iki sene geçerli olacak, menajer ücreti futbolcunun brüt geliri üzerinden hesaplanacak, menajere verilecek ücret en fazla sözleşme süresince futbolcuya ödenecek brüt gelirin 2 milyon Türk Lirasından az olması durumunda bu ücretin %10’nuna kadar, brüt gelirin 2 milyon Türk lirasından fazla olması durumunda ise bu ücretin %5 ine kadar olacaktır.

Federasyonların yönetimindeki iki yönetim kurulu üyesinin milli sporcu olması zorunlu olacak.

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerince gerçekleştirilecek 7 bin liranın üzerindeki ödeme ve tahsilatların, bankalar, finansal kuruluşlar ve PTT aracılığıyla yapılması zorunlu olacak.

KULÜPLER YERLİ-YABANCI OLİGARKLARA SATILMAK İSTENİYOR

Görüldüğü gibi yeni yasa futbolu ve diğer spor kollarını kurtaracak formüller içermiyor. Biraz karışıklıkları gideriyor. Biraz mali disiplin getiriyor. Sporun gençlik kitleleri içinde yaygınlaşmasına hizmet edecek bir düzenleme söz konusu değil. İktidar ve spor kulüpleri endüstriyel futbol ve spordan yana bu açık. Fakat bunun için iki önemli eksik var. Futbol ve diğer spor müsabakaları yeterince seyirci bulamıyor ve yeterli sayıda sporcu yetişmiyor. O durumda yabancı futbolcu ve sporcu ile kulüpler ayakta tutulmaya ve uluslararası rekabete girişilmeye çalışılıyor ama yukarıdaki önemli iki eksik nedeniyle bunun için spor alanı dışında para bulunması gerekiyor. Devlet desteği için yeterli para olmadığından kulüplerin yerli, yabancı oligarklar- kara para aklayıcılarına satılması düşünülüyor ama o zaman da kulüp taraftarlığı iyice dibe vuracak. Doluya koysan almıyor, boşa koysan dolmuyor. Endüstriyel futbol süper yirmi takımdan kurulacak, uluslararası süper lige doğru giderken diğer spor dallarında da yarışmalar bir avuç süper yarışmacı arasında gerçekleşiyor. Spor müsabakaları Roma Dönemi Gladyatör dövüşü gösterilerine dönüşüyor.

Yeni yasa da futbolu ve sporu kurtaramıyor.