AB’de Rus petrolü çatlağı

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Rusya’nın Ukrayna işgalinde savaş önceki aylara göre daha düşük tempoda devam ederken, AB ülkeleri Rusya’dan aldıkları enerjiyi azaltmaya, yaptırımları sertleştirmeye devam ediyor. Daha önce Rusya’dan doğal gaz ithalatının durdurulması tartışmalarına şimdi de petrol eklendi.

Dün (2 Mayıs) Brüksel’de bir araya gelen AB Enerji Bakanları, Rusya’ya karşı petrol ambargosu konusunda güçlü bir mesaj verdi. Ancak, doğal gaz ve petrol konusunda Rusya’ya bağımlı Macaristan ve Slovakya gibi ülkelerin karara uymayabileceği ifade ediliyor. Bu nedenle AB içinde kısa sürede bir görüş birliğinin sağlanması beklenmiyor. Der Spiegel’in internet sitesinde yer alan haberde, AB’nin şimdiden Macaristan ve Slovakya’yı petrol ambargosunun dışında tutmayı gündemine aldığı ifade edildi.

6. PAKET AÇIKLANACAK

AB Komisyonu’nun yarın ilan edeceği altıncı yaptırım paketinin, petrol ambargosuna hangi ülkenin ne zaman uyacağı konusunda bazı esneklikler içermesi bekleniyor. İhtiyaç duyduğu petrolün yüzde 35’ini Rusya’dan temin eden Almanya da ambargoya yeşil ışık yaktı. Federal Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen bilgilere göre, Rusya’dan son aylarda alınan petrol oranı yüzde 12’ye kadar düştü. Almanya’nın aldığı doğal gaz ise bu süre içinde yüzde 55’den yüzde 35’e indi.

AB’nin ilan edeceği yaptırım paketinde petrol ambargosu konusunda bazı önerilerin olacağından emin olduğunu ifade eden Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck, karar vermeleri için AB ülkelerine birkaç günlük zaman tanınacağını dile getirildi. AB Komisyonu tarafından yapılacak önerinin üye ülkeler tarafından oy birliğiyle kabul edilmesi gerekiyor.

MACARİSTAN’DAN VETO MESAJI

Macaristan daha önce petrol ambargosuna uymayacağını, bu nedenle veto edeceğinin mesajını vermişti. Daha önce AB’nin almış olduğu yaptırım kararlarını kabul eden Macaristan, Ukrayna’ya ağır silah göndermeyi ise reddetmişti. Yapılan yorumlarda, Macaristan gibi Rus petrolüne bağımlı ülkeler için bir istisna getirilebileceği ileri sürülüyor. Bu çerçevede belli bir sürenin tanınabileceği ifade ediliyor.

AB ülkelerinde daha önce Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusundaki anlaşmazlığın kamuoyunda fazla tartışılmaması konusunda görüş birliği sağlanmıştı. Bu nedenle Macaristan gibi başka ülkelerin de karara itiraz etmiş olabileceği ifade ediliyor. Bunların başında ise enerji bakımından Rusya’ya bağımlı olan Slovakya ve Bulgaristan geliyor. AB’nin bu ülkelere önümüzdeki yılın başında kadar doğal gaz ve petrol konusunda Rusya’dan bağımsız hale gelmeleri için süre tanınabileceği ileri sürülüyor.

AB Enerji Bakanlarının kararından sonra bir açıklama yapan Macaristan Başbakanlık Dairesi Başkanı Gergely Gulyas, şu anda Rusya’dan alınan doğal gaz ve petrolün yerini dolduracak bir seçeneklerinin olmadığını, bunun için en az beş yıl süreye ve paraya ihtiyaçlarının olduğunu dile getirdi.

HANGİ AB ÜLKESİ RUSYA’DAN NE KADAR PETROL ALIYOR?

AB’nin Rusya’ya petrol ambargosu koyması durumuna petrol fiyatlarının artması birçok ürüne yansıyacak. Sorunlar, özellikle AB ülkeleri arasında Rusya’dan en fazla petrol alan Hollanda, Almanya ve İtalya gibi ülkelerde hissedilecek. 2021’de Hollanda 17 milyar 310 milyon dolar, Almanya 9 milyar 192 milyon dolar, İtalya 4 milyar 222 milyon dolar petrol ithal etmişti. Türkiye ise aynı yıl içinde toplam 2 milyar 106 milyon dolar karşılığında Rusya’dan petrol almıştı. Rusya’dan petrol ithal eden ülkelerin başında ise aynı yıl 34 milyar 644 milyon dolar ile Çin geliyor.

AB ülkeleri 2021’de toplamda ihtiyaç duydukları petrolün yüzde 47’sini, 50,9 milyar dolar ödeyerek Rusya’dan karşılamıştı. Mart sonundaki verilere göre İngiltere de ihtiyaç duyduğu petrolün yüzde 8’ini Rusya’dan karşılıyor.

Bu durumda AB’nin ihtiyaç duyduğu petrolün yarısını diğer ülkelerden karşılamaya yönelmesinin, dünya petrol piyasasında fiyatların artmasına yolacağı ifade ediliyor. Bunun özellikle de petrol ihracatçısı durumundaki Arap ülkelerine yarayacağı ifade ediliyor.

FATURA HALKA KESİLECEK

Ukrayna savaşı nedeniyle birçok alanda Rusya ile hesaplaşmaya giren AB ülkelerinin, Rusya’ya ekonomik darbe vurma adına aldıkları kararlar Avrupa halklarına petrol ve doğal gaz fiyatlarında fahiş zamlar olarak geri dönüyor.

Bazı ülkelerde bunun etkisini düşürmek için devlet tarafından verilen kimi yardımlar ise kalıcı değil. Bu nedenle AB genelinde enerji politikasındaki değişimin faturası asıl olarak halka kesilecek.

AB, Rus gaz ve petrolüne karşı alternatifler arıyor