Kürt Dil Bayramı’na dair birçok kentte etkinlik: Kürtçe resmi ve eğitim dili olsun

Kürt Dil Platformu ile Kürt Dil ve Kültür Ağı öncülüğünde 8 Mayıs’ta startı verilen 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair birçok kentte açıklama, panel, buluşma, yarışma ve yürüyüş düzenlendi. Eylem ve etkinliklerde, asimilasyon politikalarına dikkat çekilerek, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması gibi talepler öne çıktı. 

DİYARBAKIR

Siyasi partilerin temsilcileri ve sivil toplum örgütlerinin katılımıyla Kürt Dil ve Kültür Ağı ile Kürt Dil Platformu öncülüğünde Kürt Dil Bayramı dolayısıyla yapılmak istenen yürüyüş ve açıklama polis engelline rağmen gerçekleşti. Diyarbakır merkez Bağlar ilçesi Bayramoğlu Mahallesi’nden yine aynı ilçede bulunan Koşuyolu Parkı’na gerçekleştirilmek istenen yürüyüşün güzergahı polis tarafından kapatıldı. Polisin engellemelerine karşı Avedik Parkı’na kadar yapılan yürüyüşün ardından ortak açıklama yapıldı. 

Ortak açıklamayı yapan Kürt Dil Platformu Sözcüsü Şerefxan Cizîrî, yürüyüşün engellenmesini kınadı. 99 yıldır süren baskı ve asimilasyon politikalarının Kürt dili ve kültürü üzerinde sürdüğünü belirten Cizîrî, "Bu inkar siyaseti büyük bir ayrımın ve savaşın nedeni olmuştur. Ortak yaşam isteniyorsa Kürt dili önündeki engeller kaldırılmalı, Kürt dili resmi ve eğitim dili olmalıdır" dedi. 

İSTANBUL

Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ve Kürt Araştırmaları Derneği, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'na dair İstanbul'un Esenyurt ilçesinde kutlama etkinliği düzenlendi. Yürüyüş sonrası konuşan Kürt Araştırmaları Derneği Eş Başkanı Remziye Alparslan, 15 Mayıs’ın bayram olmasının yanı sıra hak arama günü olduğunu belirtti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) anadil hakkına dair kararlarını hatırlatan Alparslan, Kürtlerin yaklaşık yüz yıldır anadilleri için mücadele verdiğine dikkat çekti. 

HDP İstanbul İl Eş Başkanı Ferhat Encü ise, "Bu halk tüm yasak ve engellemelere rağmen dilini savunmayı bırakmadı. Bir halk diliyle tanınır. Buradan halkımıza sesleniyorum; Dilimize sahip çıkalım. Dilimiz varlığımızdır, kimliğimizdir” diye kaydetti. 

MERSİN 

HDP Mersin İl Örgütü, Özgür Çocuk Parkı’nda açıklama yaptı. “Bê ziman jiyan nabe (Dilsiz yaşam olmaz)” ve “Bijî zimanê Kurdî (Yaşasın Kürtçe)” sloganlarının atıldığı açıklamada, Kürtçenin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde “Dilimiz onurumuzdur” yazılı pankart açıldı. Açıklamada ayrıca “Cejna zimanê Kurdî pîroz be”, “Zimanê me hebûna me ye” dövizleri taşındı. 

HDP yöneticilerinden Emin Aksu, Kürtçeye dönük asimilasyon politikalarına karşı “mücadele” çağrısı yaptı. Aksu, “Bütün yasakları kaldırmak için evimizde iş yerimizde bulunduğumuz her alanda Kürtçe konuşalım. Dil yaşamdır, kimliktir, var olmaktır” diye konuştu. 

Açıklamaya katılanlar, daha sonra alkış ve sloganlarla parti binasına yürüdü. Yürüyüşün ardından HDP binasında dêngbej ve şiir dinletisi düzenledi.

ŞIRNAK

Şırnak’ın Cizre ilçesinde, Birca Belek Dil ve Kültür Derneği’nde yapılan açıklamaya, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak Milletvekili Hasan Özgüneş, il ve ilçe yöneticileri, Barış Anneleri Meclisi, Özgür Kadın Meclisi (Tevgera Jinên Azad-TJA), Silopi Belediyesi Eşbaşkanı Adalet Fidan, yerlerine kayyım atanan Cizre Belediyesi Eşbaşkanları Berivan Kutlu, Mehmet Zırığ ile İdil Belediyesi Eşbaşkanı Songül Erden’in yanı sıra çok sayıda kişi katıldı.

Açıklamayı yapan HDP Cizre İlçe Eş Başkanı Zilan Ecevit, Kürt Dil Bayramı Günü’nün tarihsel sürecine değinerek, ilk Kürt dergisi olan Hawar Dergisi’ni anlattı. Kürt Dil Bayramı’nı büyük bir coşkuyla kutladıklarını belirten Ecevit, Kürt sorununun en büyük sorun olduğunu söyledi. Ecevit, egemen devletlerin Kürt değerleri, dil ve kültürünü yok etmek için bütün politikaları devreye koyduğunu ifade etti. Açıklamanın ardından oturma eylemi yapıldı. 

BATMAN 

Batman’da Yılmaz Güney Parkı’nda kitlesel açıklama yapıldı. HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, HDP Batman Milletvekilli Necdet İpekyüz, TJA, Barış Anneleri Meclisi, Batman Emek ve Demokrasi Platformu, HDP’liler ve çok sayıda kişi açıklamaya katıldı. 

HDP’li Necdet İpekyüz, iktidarın seçim dönemlerinde Kürtçeye dair açıklamalarda bulunduğuna işaret ederek, “Seçim sonrası ise Kürtçeye dönük saldırılarını artırıyor. Seçim odaklı bir yaklaşım var. Sonrasında gerçekleştirdiği saldırılara hepimiz şahidiz. Kayyımlar eliyle Kürtçeyi nasıl yok etmek istediğini gördük. Kürt dilini yok etmek istiyorlar. Bu saldırılara karşı mücadelemizi büyütüp, yaşamın her alanını Kürtçeye çevirelim” çağrısı yaptı.

Kürt Dil Platformu Batman Temsilciği Eş Sözcüsü Elif Kıvırcık, Kürtçe eğitim veren tek bir okulun olmadığına dikkat çekti. Kıvırcık, “Kürt halkı dil, kültür ve kimliğinin olmadığı bir yaşamı istemiyor. Diğer haklar nasıl kendi dillerinde eğitim görüyor ve yaşamını dili ile devam ettiriyorsa Kürt halkının talebi de bu yönlü. Kürt çocukları eşit bir şekilde özgürce kendi dilinde eğitim görmeli. Kürtlerin talebi kendi dilleri ile eğitim görüp dilleri ile yaşamak bunun için mücadele veriyor. Vermeye de devam edecek” diye konuştu. 

ADIYAMAN

Ferat Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (Ferat-Der), Demokrasi Parkı’nda açıklama yaptı. Kömü Belediye Başkanı Erhan Karakaş, Adıyaman’da bulunan sivil toplum örgütleri üyelerinin yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Ferat-Der Eş Başkanı Kazım Turhal, Kürtçenin yaşayan en eski ve kadim dillerden biri olmasına rağmen bugün birçok yasaklama ile karşı karşıya kaldığını ifade etti. Turhal, Kürtçenin resmi dil olması gerekliliğini vurguladı. Açıklama ardından KESK Adıyaman Şubesi’nde dengbêj dinletisi düzenlendi. 

MALATYA

HDP Malatya İl Örgütü Eğitim Kültür ve Sanat Komisyonu, Kürt dilinin önemine dair söyleşi düzenledi. İl binasında gerçekleşen söyleşiye parti üyeleri katıldı. 

ANTEP

HDP Antep İl Örgütü, Yeşilsu Parkı’nda açıklama yaptı. Açıklamayı parti adına HDP Antep İl Örgütü Eşbaşkanı Avni Binici yaptı. Açıklama ardından parti binasında Kürt diline ilişkin panel düzenlendi.

MARDİN 

Mardin'in Artuklu, Nusaybin ve Kızıltepe ilçelerinde etkinlikler düzenlendi. Kızıltepe ilçesinde Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Temsilciliği, HDP ile Mezopotamya Kültür ve Sanat Derneği tarafından düzenlenen etkinliğe HDP Sözcüsü Ebru Günay da katıldı. Mezopotamya Çocuk Korosu'nun da enstrümanları ve ulusal kıyafetleriyle yer aldığı etkinlik, Eğitim Sen binası önünde yapıldı. 

HDP İl Eş Başkanı Perihan Ağaoğlu, “Kürtçenin eğitim dili ve resmi dil olması gerekiyor. Çarşı ve pazar başta olmak üzere her yerde Kürtçe'nin kullanılmasına özen gösterilmesi gerekiyor. Her il ve ilçede Kürtçe eğitim veren kurumlar açılmalı. Kürtçe düşünelim, Kürtçe konuşalım, Kürtçe okuyalım, Kürtçe yazalım" dedi. 

Nusaybin'de de Emek ve Demokrasi Platformu tarafından HDP ilçe binası önünde açıklama yaptı. Kürt Dil Platformu, Mezopotamya Yazarlar Derneği, KESK Mardin Şubeler ve Mardin Barosu, Eğitim Sen Mardin Şubesi’nin önünde açıklama yaptı.

İZMİR  

İzmir’de, Avesta, Komaleya Lêkolinên Çand û Ziman (Avesta Dil ve Kültür Araştırma Derneği) Sarnıç Piknik alanında düzenlediği ekinlikle 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'nı kutladı. Yoğun katılım gösterilen etkinlikte, halaylar çekildi, bilgi yarışması ve müzik dinletisi yapıldı.

Eğitim Sen üyesi Nazif Çakır, UNESCO verilerine dikkat çekerek, 2 bin 500 dilin kaybolma tehlikesi altında olduğunu belirtti. Kirmanckî lehçesinin de bu diller arasında yer aldığını ifade eden Çakır, “Dilimizin yok olmaması için her alanda konuşmamız lazım. Anadilinizde konuşun, düşünün, üretin. Her günümüz her dakikamız Kürtçe ile geçmelidir” ifadelerini kullandı. Konuşmaların ardından Kürtçe'nin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde eğitim alan öğrencilere sertifikaları verildi.

VAN

KESK Şubeler Platformu, öncülüğünde düzenlenen açıklamaya HDP Van Milletvekilleri Murat Sarısaç, Muazzez Orhan’ın yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Eğitim Sen Şube Başkanı Murat Atabay, bir toplumun diliyle var olduğunu söyleyerek, dilini kaybeden toplumların yok olduklarını belirtti. Kürtçenin resmi dil olması gerektiğine dikkat çeken Atabay, Kürtlerin dillerine sahip çıkması çağrısı yaptı. 

Van’ın Erciş ilçesinde Kültür, Sanat Araştırmaları Derneği açıklama yaptı. Dernek yöneticisi Mahmut Pala, Kürtlerin tarih, kültür ve dillerine sahip çıkması gerektiğini söyledi. 

HAKKARİ

HDP Hakkari İl Örgütü'nün yaptığı açıklamaya çok sayıda kişi katıldı. HDP il yöneticisi Kadir Şahin, yüzyıllar öncesinden Anadolu ve Mezopotamya topraklarında birçok farklı dilin konuşulduğunu söyleyen Şahin, “UNESCO’nun dünya üzerinde kaybolacak diller atlasında Türkiye'de 18 dil yok olmakla karşı karşıya. Açıkça görülüyor ki yürütülen politikalar, kültür ve düşünceleri yok etmeye yönelik bir stratejidir. İktidarların Kürt dilini yok sayma yaklaşımlarının en somut örneği ise kayyımların icraatlarında ortaya çıktı. Halkın iradesini gasp eden kayyımlar, Kürt dilini toplumsal alanda yok saymak ve ortadan kaldırmak istiyorlar. Bizler kesinlikle bu yaklaşımları kabul etmiyoruz. Tüm dillerin dil ve kültürlerin ortak alanda özgürce buluştuğu bir dünya kurma ve mücadeleyi sözü veriyoruz” dedi. (MA)

ADANA

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Adana İl Örgütü 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı nedeni ile Heykelli Park’ta basın açıklaması yaptı. Parkta gerçekleştirilen etkinlikte Kürtçe’nin resmi dil olarka kabul edilmesi ve anadilinde eğitim talep edildi. Erbaneler eşliğinde seslendirilen “Zimane Kurdî” ezgisine her yaştan yurttaş katıldı.

HDP Adana İl Eş Başkanı Mehmet Karakış, Kürtçe'nin kamusal alanda dil sayılıp, anadilde eğitim talebinde bulundu. Basın metnini okuyan Açıklamada basın metnini okuyan Tahir Özdemir, 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı'nın tarihsel sürecini anlattı. Kürtçe'ye dönük asimilasyon politikalarının Cumhuriyet'in kuruluşundan bu yana devam ettiğini ifade eden Özdemir, asimilasyon politikalarına karşı mücadele çağrısında bulunarak, "Demokratik ve barışçıl bir ülke için Kürt dilinin özgürlüğünü engelleyen temel yasalar değiştirilmeli, Kürtçe eğitim dili ve resmi dil haline getirilmelidir" dedi. Açıklamanın ardından yurttaşlar HDP binasına yürüdü.

Aynı gün Binevş Kültür Merkezi, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı nedeniyle bir etkinlik gerçekleştirdi. (Adana/EVRENSEL)