Kreş ücretleri asgari ücretle yarışıyor, devlet kreşleri yetersiz, veliler piyasa insafına mahkum

Kübra KIRIMLI
Ankara

Özel kreşlerde yeni sezon için kayıtlar açıldı. Yüksek enflasyondan nasibini alan kreş ücretleri cep yakıyor. Devlet kreşlerinin yeterli olmaması nedeniyle pek çok veli çocuklarını kreşe vermek için ortalama bir asgari ücrete yakın para ödemek zorunda kalıyor. Fiyatlar il ve ilçelere göre değişmekle birlikte kimi yerlerde kreş fiyatları iki asgari ücrete yaklaşıyor.

Ankara’da kreş fiyatlarını konuştuğumuz okul yöneticileri, kreş ücretlerine yapılan zamları artan maliyetlerle savunurken velilerse fahiş zamlara tepki gösteriyor. “Parayı nereye yetiştireceğimizi şaşırdık” diyen veliler, devlet kreşlerinde yer bulamadıkları için özele mahkum edilmelerine de tepkili. Dini eğitim veren kreşlerin daha ucuz olduğuna dikkat çeken veliler maddi gücü yeterli olmayan ailelerin çocuklarının da bu kreşlere mecbur bırakıldığını vurguluyor.

‘DEVLETTE YER YOK ÖZELE VERDİK’

Bir veli devlet kreşinde yer bulamayınca çocuklarını mecburen özel kreşe gönderdiğini anlatıyor. Yanı başlarındaki devlet okulunda kayıtların dolduğunu söyleyen veli “Mecbur özele verdik. Eğitim çağındaki çocuğu ne kadar evde tutabilirim? Eğitim almalı bu çocuk” diyor. 1600 TL ile başladıkları kreşe bir anda 400 TL zam yapıldığını anlatan veli “Şimdi yeni kayıt alıyorlar. Yeni sezon ücreti 3 bin TL” dedi.

DİNİ EĞİTİM VEREN KREŞLER DAHA UCUZ

Mahallelerinde dini eğitim veren özel kreşler açıldığı bilgisini veren veli “Onların ücretleri bu kadar yüksek değil. Çocuklarını oraya gönderen komşularım var. İnsanları bu okullara muhtaç ediyorlar. Aileleri böyle seçeneksiz bırakıyorlar” dedi. Bir başka veli ise “Bu böyle nereye kadar devam edecek?​” diye sorarak başlıyor ve ekliyor: “Tamam enflasyon fiyatları etkiliyor ancak maaşlarımız artmıyor. İnanın parayı nereye yetiştireceğimizi şaşırdık.”

SERVİS ÜCRETLERİ KATLANDI, KIRTASİYE EL YAKIYOR

Kreş ücretlerinin yanı sıra servis ücretleri de bir o kadar yüksek. Özel okulda çalışan bir öğretmen pandeminin başında 350-500 TL arasında değişen servis ücretinin 3’e katlandığını söylüyor. Yeni sezonda kırtasiye masrafları da 3 bin 500 TL’yi buluyor. Belediyede sözleşmeli işçi olarak çalışan bir veli “Ete, süte, ekmeğe, peynire her şeye zam geldi. Bu kırtasiye masrafının pahalılığı nedir? Ben bir bunu anlamıyorum. Söylesinler biz alalım ne lazımsa. 3 bin 500 TL’ye hangi kalemi hangi boyayı alıyorlar bu çocuklara? Geçen yıldan kalan boya kalemlerini kullanıyorlar. Çocuğumun elinde kısa, kırık boyalar oluyor bazen. Az para mı ya 3 bin 500 TL?​” diyerek tepki gösteriyor.

MÜDÜR: PANDEMİDE DESTEK GÖRMEDİK

Eryaman ve Batıkent’te özel kreş ücretleri asgari ücrete yakın. Kreş ücretleri aylık 3 bin ile 3 bin 500 TL arasında değişiyor. Pandemide zor ayakta kaldıklarını anlatan özel bir kreşin müdürü, “Pandemide hiçbir destek görmedik. Öğretmen çıkartmayalım diye akla karayı seçtik. Kimi velilerimiz işsiz kaldı” dedi. Şimdi ise bambaşka bir tablo olduğunu söyleyen müdür, “Ayakta kalmakta zorlanıyoruz. Ben öğrencime süt, peynir, et vermek zorundayım. Bunlar büyüme çağındaki çocuklar. Her şey bir yana meyve fiyatları ortada. Hangi kalemi sayalım” ifadelerini kullanarak artan maliyetlere işaret ediyor.

Çocukların ihtiyaçlarından kesinti yapmadıklarını bu nedenle zam yapmak zorunda kaldıklarını belirten müdür “Neden kesinti yapabiliriz ki? Yemeği mi azaltalım? Öğretmen mi çıkaralım? Bunları yapanlar da var” diyerek duruma tepki gösterdi. Kreş ücretlerindeki artışın bir diğer nedeninin ise katlanan kira fiyatları olduğunu söyleyen müdür, bulundukları bina için mülk sahibinin bir sezonda iki kez kira zammı yaptığını dile getirdi.

FİYATLAR İLDEN İLE, İLÇEDEN İLÇEYE DEĞİŞİYOR

Eryaman ve Batıkent için fiyat aralığı 3 bin-3 bin 500 TL arasında seyrederken fiyatlar illere ve hatta ilçelere göre farklılıklar gösteriyor. Ankara’nın yoksul ilçelerinden Mamak’ta kreş ücretleri 2 bin-2 bin 500 TL arasında değişirken; Keçiören’de ise 2 bin 500-3 bin TL arasında değişiklik gösteriyor. Çankaya’da ise 3 bin liradan başlayan kreş ücretleri 3 bin 500 liraya kadar çıkıyor.

İstanbul’daki kreş ücretleri ise ilçeden ilçeye büyük farklar gösteriyor. Sanayi havzası olan ve yaklaşık 1 milyona yakın kişinin yaşadığı Esenyurt’ta kreş ücretleri 3 bin lira dolayında seyrediyor. Avcılar’da bu yıl içerisinde zam yapmak zorunda kaldığı için önümüzdeki yıl zam yapmamayı düşündüğünü söyleyen bir kreş yetkilisi 2022’de belirlediği 2 bin 200 TL’yi gelecek yıl da uygulamak istediğini söyledi. Eyüp’te ise geçtiğimiz yıl 2 bin 750 liradan kayıt yaptıran bir kreş önümüzdeki yıl kayıtlarını 4 bin lira olarak belirlemiş. Maltepe’de ise kreş fiyatları 4 bin-4 bin 500 TL arasında değişiklik gösteriyor.

İzmir’de de durum farklı değil. Bornova’da kreş ücretleri 3 bin 600 TL’den başlarken Buca’da ise fiyatlar 3 bin lira civarında değişiyor.

Bununla birlikte bazı kreşler aylık kreş ücreti haricinde yıllık masraflar için 2 bin ile 3 bin 500 TL arasında değişen paralar istiyor.

RESMİ KREŞLERDEN YALNIZCA 63 BİN ÖĞRENCİ FAYDALANABİLİYOR

Türkiye genelinde resmi ve özel, toplam 30 bin 978 okul öncesi eğitim veren kurum bulunuyor. Bu kurumların öğrenci kapasitesi ise toplam 1 milyon 226 bin civarında. Milli Eğitim Bakanlığının yayımladığı istatistiklere göre 2020-2021 eğitim öğretim yılında MEB’e bağlı 161 resmi kreşte yalnızca 8 bin 704 öğrenci eğitim gördü. MEB dışındaki kurumlara bağlı olan 2 bin 338 resmi kreşteki toplam öğrenci sayısı ise yalnızca 53 bin 804. Resmi kurumlara bağlı kreşlerdeki öğrenci sayısının toplamı ise ancak 63 bine yaklaşıyor.