Başkanlık seçimlerinin ilk turunda sol birinci: Kolombiya tarihini değiştireceğiz

Kolombiya’da pazar günü düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sol ittifak olan Tarihi Pakt’ın Adayı Gustavo Petro yüzde 40.31 oyla birinci oldu. 8.5 milyon seçmenin oyunu alan Petro, “Kolombiya tarihini değiştireceğiz” dedi.

Hiçbir adayın yüzde 50’yi geçemediği ve bu nedenle 19 Haziran’da ikinci tur seçimlerin yapılacağı ülkede, mevcut iktidarı temsil eden ve on yıllardır devletin bütün kurumlarını elinde tutan geleneksel Kolombiya sağının adayı ise anketlerin aksine ikinci tura kalamadı.

Sandıktan ikinci olarak “Kolombiya’nın Trump’ı” olarak adlandırılan emlak zengini, popülist sağcı aday Rodolfo Hernandez çıktı. Hernandez yüzde 28.17 oy alırken, mevcut iktidarın adayı Gutierrez yüzde 23.89 ile üçüncü oldu. Umut Merkezi Koalisyonu Adayı Sergio Fajardo ise yüzde 4:15 oy alabildi.

PETRO: BİR DEVİR SONA ERDİ

Oyunu kullanırken “Kolombiya’nın tarihini değiştireceğiz” diyen Gustavo Petro, oyların sayılmasının ardından da başkent Bogota’da destekçilerine seslenerek, mevcut Cumhurbaşkanı Ivan Duque ve Eski Cumhurbaşkanı Alvaro Uribe’nin politikalarını yıktıklarını vurguladı. İkinci turda gerçek bir değişimin olacağını söyleyen Petro, “Duque hükümetiyle ittifak yapan siyasi partiler Kolombiya’da yenilgiye uğradı. Bir devir sona erdi” ifadesini kullandı.

Petro, 19 Haziran’da düzenlenecek ikinci tur seçimlerine değinerek, “Bazı değişimler vardır aslında değişim sayılmaz tam bir intihardır. Yolsuzlukla can vererek mücadele edilir. Yolsuzlukla mücadele için canımızı ortaya koyduk. Biz sözle aldatmak için değil, gerçekleri masaya koyup topluma nereye gittiğimizi söylemek için buradayız” dedi.

İKİNCİ TURDA SAĞCILAR BİRLEŞİYOR

Öte yandan sürpriz yaparak ikinci turda yarışmaya hak kazanan “Yolsuzlukla Mücadele İdarecileri Birliği” Adayı Rodolfo Hernandez, evinden yaptığı kısa açıklamayla seçmenlere teşekkür etti. Hernandez, “Bugün, bir hükümet sistemi olarak yolsuzluğu sona erdirmek için sağlam irade olduğunu biliyoruz. Bugün ülke siyasete ve yolsuzluğa yenik düştü. Bugün vatandaş kazandı” diye konuştu.

Seçimlerde beklentilerin altında kalarak ikinci tura geçemeyen, mevcut iktidarın desteklediği “Kolombiya İçin Ekip” Koalisyonu Adayı sağcı Federico Gutierrez ise yenilgiyi kabul ettiklerini bildirdi. Gutierrez, seçimin ikinci turunda Hernandez’i destekleyeceklerini duyurarak, “Kolombiya’nın geleceğini, ailelerimizi ve çocuklarımızı riske atmak istemediğimizi ifade etmek istiyorum. Bu nedenle biz Rodolfo ve Merelen’e (Cumhurbaşkanı yardımcısı adayı) 19 Haziran’da oy vereceğiz” şeklinde konuştu.

GUSTAVO PETRO KİMDİR?

Córdoba doğumlu 62 yaşındaki Gustavo Petro, Louvain Katolik Üniversitesi (Belçika) ve İspanya’daki Salamanca Üniversitesinde eğitim gördü. 1974-1990 yılları arasında devletle aktif olarak çatışan ve halk arasında M-19 olarak bilinen “19 Nisan Hareketi” isimli şehir gerilla hareketinin bir üyesiydi. 1985 yılında hapse girdi ve “Komplo kurmak” gerekçesiyle hüküm giydi. 1987 yılında hapisten çıktı ve M-19 ile Kolombiya devleti arasındaki barış sürecine dahil oldu. Petro, anlaşma sonrası siyasi hayata katılan diğer arkadaşlarıyla birlikte “Demokratik İttifak/Alianza Democrática” siyasi partisini kurdu. 1991 Anayasası’nın hazırlanmasına katıldı ve aynı yıl Kolombiya Temsilciler Meclisine seçildi. 1994-1996 yılları arasında Belçika’daki Kolombiya Büyükelçiliğinde diplomatik ataşe olarak görev yaptı. 1998’de yeniden milletvekili seçildi. Yolsuzluk ve paramilitarizme karşı verdiği mücadeleyle öne çıktı. 2006 ve 2010 yılları arasında meclisin üst kanadı olan Senatoda görev aldı.

Petro, 2012’de Bogota Belediye Başkanı seçildi. Aralık 2013’te başsavcılık tarafından bir yıl önce kentte yaşanan çöp krizinde halk sağlığını etkilediği iddiasıyla görevden alındı. Bogota Yüksek Mahkemesinin kararıyla günler sonra görevine iade edildi.

Petro, 2010 ve 2018 seçimlerinde de aday olmuştu. 2018’de sağcı Iván Duque’nin ardından ikinci olmuştu.

TARİHİ PAKT/PACO HISTORICO NEDİR?

Gustavo Petro’nun başkan adayı olduğu “Tarihi Pakt” (Pacto Historico) 11 Şubat 2021 tarihinde düzenlenen bir basın toplantısıyla resmen duyuruldu. Koalisyonu oluşturan siyasi hareketler arasında Yurtsever Birlik, Komünist Parti, Alternatif Demokratik Kutup, Alternatif Yerli Hareketi, Kolombiya İşçi Partisi, Hepimiz Kolombiya’yız ve FARC’ın siyasi partisi Haklar ve Komünler Kongresi gibi ağırlıklı olarak merkez sol ve sosyal demokrat siyasi parti ve örgütler bulunuyor. Ancak Petro, ittifakın doğrudan parçası olmayan siyasi kesimlerden de oy desteği almış görünüyor.

Koalisyon mart 2021’de ön seçimler düzenledi. Bu seçimlerde Gustavo Petro oyların yüzde 80.5’ini alarak birinci oldu. Afro-Kolombiyalı Francia Márquez de ikinci olarak Petro’nun başkan yardımcısı adayı olarak seçimlere katıldı.

PETRO’NUN PROGRAMI NE VADEDİYOR?

Kendisini “ilerici sol” olarak tarif eden Gustavo Petro’nun onurlu çalışma, ücretsiz-kaliteli-kamusal yükseköğretim, temel gelir, vergi reformu, kolluk kuvvetlerinin yeniden yapılandırılması, 2026’ya kadar herkese internet, eşitlik için kadınlara yönelik politikalar, siyah ve yerli halklara yönelik politikalar, tarım reformu gibi öne çıkan maddeleri olan hükümet programından birkaç detay şöyle:

*Ekonomide tarımsal üretimi artırma planlıyor. Bunu da toprak mülkiyeti ve kullanımındaki eşitsizliği giderecek, kırsal kesimdeki ailelerin (Kadınlar öncelikli olmak üzere) toprak hakkını garanti altına alacak ve mülkiyetin resmileştirilmesini sağlayacak bir tarım reformu ile yapmayı öneriyor. Petro, “Kamulaştırma değil demokratikleştirme” yapacaklarını söylüyor. Hatta “Kamulaştırma kelimesini hiç telaffuz etmedim” sözlerini de kullandı. Program, iklim krizine karşı, ekosistemlerin ve doğal kaynakların korunmasına yönelik tedbirler de içeriyor.

*Kadınların siyasi katılımının artırılarak “Tüm kamu pozisyonlarının yüzde 50’ye çıkarılmasını” vadediyor. Eşitlik Bakanlığı kurulmasını planlıyor. Kadınlar üzerindeki bakım işi yükünü tanımayı ve azaltmayı amaçlayan bir ulusal bakım sistemi oluşturulmasını taahhüt ediyor. Yine kadınların kamusal yüksek eğitime, krediye ve toprak mülkiyetinin dağıtımı ve resmileştirilmesine öncelikli olarak erişebilmelerini sağlayacağını söylüyor. Yine “Hane reisi kadınları korumak ve güçlendirmek için” yoksulluk sınırının üzerinde temel bir asgari gelirin garanti edilmesini öneriyor. Şiddetle, kadın cinayetleriyle mücadele için bir “ulusal erken uyarı sistemi” kurulması, Anayasa Mahkemesinin kürtajı suç olmaktan çıkaran kararına uyulması gibi vaatleri de var. Tarihsel olarak hak ihlaline uğramış azınlıklar için de özel politikalar öngörüyor.

*Şiddet ve cinayetleriyle ünlü özel polis gücü Esmad’ın lağvedilmesi, zorunlu askerliğe son verilmesi, sivil otoritelerin ordu üzerindeki üstünlüğünü teyit ederek “toplumsal yaşamın demilitarizasyonu”nu sağlamak Petro’nun programının önemli maddelerinden. Vicdaniredde saygı gösterilmesi de bu maddelerin içinde.

*FARC ile imzalanan Barış Anlaşmasının dışında kalan silahlı gruplarla bir barış süreci başlatmak da programa dahil.

KOLOMBİYA’NIN TRUMP’I: RODOLFO HERNANDEZ KİMDİR?

Yolsuzlukla mücadele iddiasıyla ve eski hükümete karşı muhalefetiyle dikkat çeken 77 yaşındaki Hernandez, Santander doğumlu. Ülkenin en büyük inşaat şirketlerinden birinin sahibi bir inşaat mühendisi. Argo konuşması ve emlak zenginliği nedeniyle “Kolombiya’nın Trump’ı” olarak adlandırılıyor. TikTok videolarıyla seçim kampanyasını yürüttü.

2016- 2019 arasında Bucaramanga Belediye Başkanlığı görevi yaptı. Birinde oğlu hakkında yolsuzluk iddiasında bulunan belediye meclis üyesine saldırması nedeniyle iki kere görevden uzaklaştırılınca istifa etti. Yoksuzlukla mücadele iddiasında ama hakkında “ihalede usulsüzlük” davası sürüyor. 336 milyon pesoluk bir ihalenin usulsüz imzalanmasına izin vermekle suçlanıyor. Davası, seçimlerden sonra, temmuz ayında sonuca bağlanacak. 2004 yılında kızı Juliana kaçırıldı ve kendisinden bir daha haber alınamadı.

Hernandez, “Kolombiya’nın bizi yöneten ve çoğu hırsızlardan oluşan bu mafyaya karşı koyabilecek bir başkana ihtiyacı var. Eğer başkanlığı kazanırsam hedefim Kolombiya’dan hırsızlık yapan herkesi temizlemek olacak” iddiasında.

Hernandez bir röportajında “Büyük Alman düşünür Adolf Hitler’in takipçisi” olduğunu söylemiş ancak sunucunun uyarılarıyla bir hata yaptığını ve aslında Einstein demek istediğini ileri sürmüştü.

İKİNCİ TURDA KİM KAZANACAK?

Pazar gününe kadar ikinci tur için anketler Gustavo Petro’yu önde gösteriyordu. Ancak karşısındaki rakibin geleneksel sağın temsilcisi Gutierrez olacağı sanılıyordu. Şimdi Petro, 19 Haziran’da beklenmedik bir bağımsız adaya, popülist sağcı Hernandez’e karşı yarışacak. Gutierrez seçim sonrası ikinci turda Hernandez’i destekleyeceklerini açıkladı. Ancak bugüne kadar mevcut iktidarı hedef aldığı için sağın oylarının tamamını alıp almayacağı net değil. Yine de başkan seçilirse kongrede milletvekilleri olmadığı için projelerini hayata geçirmek adına mevcut iktidarın vekilleriyle ittifakı muhtemel.

Bu nedenle Petro’nun işi önceki tahminlere göre daha zor görünüyor. Başkanlık seçimlerinin ilk turuna Kolombiyalı seçmenlerin yüzde 55’i katıldı. Gustavo Petro’nun ve Tarihi Pakt’ın zaferlerini garantilemesi için katılımın artması gerektiği yorumları yapılıyor. (DIŞ HABERLER)

(DIŞ HABERLER)

Ertan Erol

Sırada Kolombiya?