Borçları nedeniyle icralık olan işçilerin sayısı artıyor

Uğur ÖKDEMİR
Bursa

Temel tüketim mallarına gelen zamlar sonrası alım gücü düşen işçilerin ücretleri de yüksek enflasyon karşında her geçen gün eriyor. Bursa’da Türk Metal’in örgütlü olduğu fabrikalarda çalışan metal işçilerinin diğer iş kollarına göre ücretleri görece iyi olmasına rağmen ay sonu geldiğinde cepte para kalmıyor. Borçları nedeniyle icralık olan işçilerin sayısı artıyor. Bursa’nın ana fabrikalarından olan Renault, BOSCH, Valeo ve Karsan işçilerinin ortak sözü “Ay sonu artık gelmez oldu” oluyor.

2021 yılı uluslararası net geliri 245 milyon avro olan Valeo’da 12 yıllık işçi olmasına rağmen ikramiye ile birlikte 8 bin 500 lira civarı ücret aldığını söyleyen Valeo işçisi, “Bunun üzerine çocuk ve yakacak yardımı da ekleniyor. Fakat vergi dilimi var, kesinti oluyor. Lüks yaşamıyoruz. Maaşlarımız eskiye göre iyi ama alım gücümüz düşük. Sadece hesabımızda yüksek görünen rakamlar var. Maaşım bu kadar artacağına eskisi gibi kalsaydı ama bu kadar zamlar olmasaydı” ifadelerini kullandı.

Fabrikada İŞKUR üzerinden alınanların asgari ücretle başlatıldığını söyleyen işçi, “Bu parayla ev geçindirmek çok zor. Her şeyin fiyatı uçmuş. İnsanlar kredi kartlarına yükleniyor. Kredi kartı yüzünden fabrikada icralık olanların sayısı arttı” dedi.

"İKİ KİŞİ ÇALIŞIYORUZ UCU UCUNA YETİŞİYOR"

Sendikalı olmanın artıları olduğunu belirterek devam eden işçi, “Biz görece diğer iş kollarına göre yüksek para alıyor olsak da yetmiyor hiçbir şeye. Eskiden ay sonunda maaş alacağız diye heyecan olurdu şimdi yok o heyecan. Çünkü geldiği gibi gideceğini biliyorum. Hiç bu kadar kötü olduğu dönemi hatırlamıyorum. Porsiyonlarınızı küçültün diyorlardı, şu an durumumuz tam bu şekil. Yemek yapacak malzemeleri azalttık mecburen. Biz iki kişi çalışıyoruz, ucu ucuna yetişiyor her şey. Eskisi gibi gidelim gezelim, dışarıda yemek yiyelim, o devir bitti. Bunları yaptığın zaman dengeler altüst oluyor. Kazancımızın büyük bir çoğunluğu çocukların eğitim masraflarına gidiyor. Babam tek başına bize bakıp evini yaptı ama biz iki kişi ay sonunu getirmek için bin takla atıyoruz. Hayat pahalılığını size şöyle söyleyeyim; ben bugün aldığım parayı 5-6 yıl önce alsaydım çok rahat ev almak için kredi çekerdim ama şimdi hayali bile imkansız” diye konuştu.

"SENDİKASIZ YERLERE GÖRE İYİ AMA..."

İstanbul Sanayi Odasının (İSO) en büyük 500 şirket listesinde 12 milyar 711 milyon 727 bin liralık net satışıyla 46. sırada yer alan BOSCH’da 9 yıllık bir işçinin 5 bin 500-6 bin lira arası ücret aldığını söylen BOSCH işçisi, “Sosyal haklarla birlikte bu para 8 bin-8 bin 500 lira civarı oluyor. 3 yıllık işçi de 1000, 1500 lira aşağısını alıyor. Sendikalı olmak her zaman iyi. Bizim hemen yanımızda örgütsüz bir metal fabrikası var. Orada insanlar 12 saat çalışıyor, maaşlar asgari ücret civarında. Sendikayı eleştirsek de sendikalı olmak her zaman iyi. Sosyal hakların var, güvencen var. Sendikanın işçinin yanında olmaması haklarını ileri götürme noktasında çok eksiği var, bunları hep söylüyoruz. Burayı değiştirecek olan da bizleriz. Koşullarımız sendikasız yerlere göre iyi gibi görünse de geçinmek zor. Benim bir çocuğum var, evim kira değil, buna rağmen zor geçiniyorum. Kirada olanlar için her şey daha bir zor” dedi.

"HER GÜN BİR ÖNCEKİNE GÖRE DAHA KÖTÜ OLUYOR"

“Eskiden ailemle birlikte sürekli tatile giderdim” diyen bir başka BOSCH işçisi ise şunları söyledi: “Şimdi gidemem, her şey pahalandığı gibi tatil fiyatları da uçmuş. Ben eski işçiyim, maaşım birçok arkadaştan yüksek ama eski döneme göre daha da zorlanıyorum artık. Eskiden iyi kötü birikim yapardım, şimdi ay sonu gelsin yeter diyorum. Önceden kimse şu markette uygun ürün var, şurada bu var demezdi ama şimdi herkes nerede ucuz ürün var onu kovalıyor. Her gün bir öncekine göre daha kötü oluyor. ’80 sonrası bütün hükümetleri hatırlıyorum. Bunlar dışında başkası olsaydı yerle bir olurlardı. Korku ve baskıyı topluma iyice yaydılar. İnsanlar işe gidip geliyor ve iyi kötü ay sonunda maaşı hesabına yatıyor. Bu durumun etkisi var diye düşünüyorum. Bir de medyanın çok büyük etkisi var.”

"ARTIK İNSANLAR GÜNÜ KURTARMA PEŞİNDE"

Karsan’da 6 yıllık işçinin ikramiyeyle birlikte 8 bin civarı aldığını belirten Karsan işçisi de “Buna yakacak ve çocuk yardımı da ekleniyor. Bu parayla bir kişi ay sonunu anca getirir ama bir aile getiremez. Getirse bile yarı aç yarı tok şekilde olur. İnsanlar konuşuyor şunu yapacaktım yapamadım, tatile gitme planım vardı ama çok pahalı. Gelen zamlar karşısında insanlar çok şikayetçi ama hep içine atıyor. Benzine zam geliyor, aracı olanlar akaryakıt istasyonuna koşuyor. Bir iki günü kurtarmak için koşuyorlar. Artık insanlar günü kurtarayım da yarına sonra bakarım kafasında. Alınan bu parayla geçinmek çok zor. Çocuğu üniversitede okuyan arkadaşlar ev, yurt sorunu yaşıyor, sürekli dillerinde bu var” dedi.

"HEP İÇERİDEYİZ"

2021 İSO 500 listesinde 34 milyar 413 milyon 732 bin liralık net satış rakamıyla 9. sırada yer alan Renault’da 6 yıllık işçinin çıplak ücretinin 5 bin 500-6 bin lira civarı olduğunu belirten Renault işçisi de “Buna ikramiye, diğer sosyal haklar eklenince artıyor. Diğer iş kollarına göre yüksek maaş alıyoruz gibi duruyor ama geçinme noktasında aynı durumdayız. Kredi kartlarını kullanıyor insanlar. Eskiden borcu olan dillendirmezdi pek ama şimdi herkesin borcu olduğu için rahat rahat anlatıyor. Kredi kartları eksiye düşüyor, her ay 2-3 bin lira içeride. Tatil olayı birçok kişi için hayal. Bırakalım tatili kafede bile oturmaya gelmiyor, insanların sosyal hayatı bitti. İşçi tam bir robot gibi evden işe işten eve” ifadelerini kullandı.