Kurban Bayramı’nda hayvanlardan bulaşan hastalıklara dikkat!

Eylem NAZLIER
İstanbul

Kurban Bayramı’na sayılı günler kaldı. İstanbul Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Necati Bozkurt, yaklaşan Kurban Bayramı’nda vatandaşlara, kurban kesimi öncesi ve sonrasında dikkat edilmesi gereken konulara dair uyarılarda bulundu. Bozkurt, kesim öncesi ve sonrası veteriner hekim tarafından muayene yapılmadan tüketilen etlerin ve çevreye yayılan atıkların halk sağlığını olumsuz etkilediğini söyledi. 

"HAYVAN PASAPORTUNU İSTEYİN"

Kurbanlık olarak alınacak hayvanların öncelikle veteriner sağlık raporları olması gerektiğini söyleyen Bozkurt,  “Büyükbaş hayvanlar iki, Küçükbaş hayvanlar ise bir yaşından büyük olmalıdır. Sağlıklı, besi durumu iyi hayvanlar seçilmelidir. Gebe ve damızlık niteliği taşıyan dişi hayvanlar kurbanlık hayvan olmamalıdır. Kurbanlık hayvanınızı alırken hayvan pasaportunu isteyip doğum tarihini kontrol edebilirsiniz” diye konuştu.

"HAYVAN REFAHI GÖZETİLMİYOR"

Bozkurt, kurban ibadetini gerçekleştirmek isteyen vatandaşların, kesimi ilk gün yapmak istemesi, satış ve kesim alanlarının kapasitesinin yeterli olmaması, çoğunun asgari teknik standartlara uygun olmayışı ve kesimin ehil kişilerce yapılmamasının çeşitli sorunları beraberinde getirdiğini söyledi. Kesim yerlerinde çoğunlukla veteriner hekim çalıştırılmaması, hayvan refahının gözetilmemesi, atık kontrol ve bertarafının uygun bir biçimde yapılmaması vb. sebepler hayvan, çevre ve halk sağlığını olumsuz etkileyen sonuçlar doğurmaktadır. Kesim öncesi ve sonrası veteriner hekim tarafından muayene yapılmadan tüketilen etler ve çevreye yayılan atıklar halk sağlığını olumsuz etkilemektedir. Büyük ve küçükbaş hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların görülme sıklığının Kurban Bayramı’nda yüzde2-3 oranında arttığı tahmin ediliyor. Tüberküloz, şap, şarbon, brucella, kist hidatik, sarılık, sistiserkoz gibi zoonoz hastalıkların yayılmasında artış olmaktadır” dedi.

"VETERİNER HEKİMİN MUAYENE ETMESİ GEREK"

Kurbanlık hayvanların kesilmeden önce canlı olarak veteriner hekimi tarafından muayene edilmesi gerektiğini vurgulayan Bozkurt, “Kesildikten sonra ise iç organları yine veteriner hekim tarafından kontrol edilmelidir. Ondan sonra tüketime sunulmalı. Kesinlikle bunlar yapılmıyor. Çünkü hayvanlarda bazı hastalıklar hayvan kesilmeden tespit edilir. Bazı zoonoz hastalıklar ise hayvan kesildikten sonra iç organları kontrol edilerek tespit edilir. Örneğin tüberkülozlu etlerin tüketime sunulmadan kontrollü imha edilmesi yasal zorunluluktur” ifadelerini kullandı.

"İSTANBUL’DA KURBANLIKLARIN YÜZDE 80’I KONTROLSÜZ KESİLİYOR"

İSTANBUL’a kurbanlık olarak her yıl ortalama yüz bin büyükbaş, 65 bin küçükbaş hayvanın kesim için getirildiğini hatırlatan Bozkurt, “İstanbul’a gelen kurbanlık hayvanların yüzde 20’luk kısmı belediyelerin hazırlamış olduğu ünitelerde kesilmekte, yüzde 80’lık kısmı bahçe, otopark, otoban kenarlarında, oto yıkama ve yağlama yerlerinde, ormanlık alanlarda kontrolsüz olarak kesiliyor. İstenmeyen görüntülerin oluşması vatandaşlarımızın vicdanını yaralamaktadır” dedi.

"HAYVANSAL ATIKLAR SOKAK HAYVANLARI TARAFINDAN TÜKETİLİYOR"

Kesim sonrası hayvansal atıkların ekonomiye kazandırılmayıp kan, deri, iç organlar, kemik vb. gelişi güzel etrafa atıldığını söyleyen Bozkurt, “Özellikle büyükşehirlerde sokak hayvanları tarafından tüketilen hayvansal atıklar ile hayvanlardan insanlara geçen zoonoz hastalıklar yayılma imkanı buluyor. Sokak hayvanları tarafından atıkların yenilmesi bu hayvanların dışkıları vasıtasıyla parazit yumurtalarının çevreye yayılması ve dolayısıyla insanların çeşitli organlarında kist oluşumuna neden olmaktadır” dedi.

"KARASİNEKLER ÇOK ARTIYOR"

Şehir merkezlerinde kurulan hayvan pazarlarından kaynaklanan koku, çevre kirliliği, karasinek, pire, kene, fare vb. canlıların sayısındaki artış bu noktalara yakın oturan vatandaşları çok rahatsız ediyor. Her yıl Kurban Bayramı döneminde özellikle karasinek popülasyonunda çok büyük oranda artışlar olduğunu belirten İstanbul Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Necati Bozkurt, “Karasinekler yumurtalarını gübre, çöp, organik atık vb. yerlere bırakıyor. Kurban Bayramı döneminde oluşan gübre ve organik atıklar ile İstanbul’da ilçe merkezlerinde karasinek üremesi hat safhalara ulaşıyor. Bu da halk sağlığını olumsuz etkiliyor ve karasinek mücadelesi için yapılan ilaçlama ile de ekonomik kayıplara ve çevre kirliliğine yol açıyor. Ayrıca karasinekler aracılığıyla tifo, kolera, tüberküloz, hepatit gibi hastalıkların yayıldığı unutulmamalıdır” dedi.

"24 SAAT BEKLETİLDİKTEN SONRA TÜKETİLMELİ"

Etlerin tüketimine ilişkin Necati Bozkurt şunları söyledi: “Kurbanlık hayvanlardan elde edilen etler, sıcak ve taze olduğu için +14 - +18 derecede 5-6 saat dinlendirilmeli ve daha sonra +4 ­­- +8 derecede 24-36 saat dinlendirildikten sonra tüketime sunulmalıdır. Uzun süre tüketilmeyecek etler küçük parçalara bölünerek buzdolabı poşetlerine konularak -18 derecenin altında muhafaza edilmelidir.

Kesimden hemen sonra kurbanlık eti tüketmenin sindirim sorunlarına yol açabileceği unutulmamalıdır.

ÖNERİLER

İstanbul Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Necati Bozkurt önerilerini şöyle sıraladı:

• Özellikle büyük şehirlerde kurban ibadetinin asgari teknik ve hijyenik şartlarda gerçekleştirilebilmesi için şehir merkezleri dışında yeterli sayıda tam donanımlı satış ve kesim merkezleri oluşturularak hiçbir hayvan şehir merkezi içine alınmamalıdır.
• Tam donanımlı bu merkezlerde randevu sistemi ile 3 gün boyunca 24 saat kesim yapılabilmelidir. İzinli satış ve kesim noktaları dışında kesim ve satışa kesinlikle izin verilmemelidir. Karkaslar parçalama ünitesinde parçalanıp paketlendikten sonra vatandaşlarımıza paketlenmiş olarak teslim edilmelidir.
• Satış ve kesim noktalarında halk sağlığının korunabilmesi amacıyla kesim öncesi hayvanın muayenesi ve kesim sonrası tüketime sunulacak etin (gövde-iç organlar) muayenesi veteriner hekim tarafından yapılmalıdır. Veteriner hekim tarafından muayenesi yapılıp uygun görülen sağlıklı etler tüketime sunulmalıdır. Bu sebeple kesim yerlerinde yeterli sayıda veteriner hekimi istihdam edilmelidir.
• Kesimler ehliyetli ve tecrübeli kişilerce yapılmalı hayvanların acı çekmesini azaltacak bir kesim sistemiyle ibadetini gerçekleştirmek isteyen vatandaşlarımızın hizmetine sunulmalıdır. Ayrıca kesimi yapacak kişilerin sağlık kontrolleri yapılmalıdır. Bireysel kesimlerin önlenmesi için halkı bilinçlendirici afiş broşür vb. duyuru yöntemleri kullanılmalıdır.
• İstanbul ilinde modern tesislerin açılması kaçak kesimleri ve kayıt dışı hayvan kesimlerini önleyecektir. Toplu kesim yerlerinde yapılan kesimler sonrası atıkların toplanarak değerlendirilmesi ekonomik geri dönüşüm sağlayacaktır. Bu sayede Kurban Bayramı’nda ortaya çıkan hayvansal atıklar kan, deri, iç organlar sanayide değerlendirilerek ülke ekonomisine kazandırılmış olacaktır. Ekonomik açıdan değerlendirilemeyen hayvansal atıklar zoonoz hastalıkların yayılmasını önlemek amacıyla uygun şekilde imha edilmelidir.

"VETERİNER HEKİMLER DIŞLANIYOR"

Veteriner hekimlerin Sağlık Bakanlığı tarafında sağlık personeli sayılmadığına dikkat çeken Bozkurt, “Tüm dünyada tek sağlık sistemine geçilirken veteriner hekimlerin ülkemizde iktidar tarafında öneminin kavranamaması meslek camiamızı çok üzmüştür. Son dönemde, sağlık meslek grubuna yapılan özlük haklarında iyileşme, sağlıkta şiddet, fiili hizmet zammı, emeklilikte yapılan iyileştirmelerde veteriner hekimler iktidar tarafından sağlık meslek grubunda sayılmayıp dışlanmıştı” dedi.