Kuşadası’na yat limanına ikinci kez olumsuz rapor geldi: “Bu rapor bilimsel çift dikiş oldu”

Özer AKDEMİR
İzmir

Aydın Büyükşehir Belediyesi tarafından Kuşadası Güzelçamlı’da yapılmak istenen yat limanı, feribot yanaşma yerleri yapımı ile balıkçı barınağının kapasite artırımı projesine karşı açılan davanın ikinci kez yapılan bilirkişi keşfinde bir kez daha projenin ÇED olumlu kararının uygun olmadığı görüşü mahkemeye sunuldu. Davanın avukatı Dr. Bülent Tokuçoğlu raporun haklılıklarını bir kez daha ortaya koyduğunu belirterek, “bu rapor bilimsel çift dikiş oldu” dedi.

İLK BİLİRKİŞİLER DE PROJEYE KARŞI GÖRÜŞ BELİRTMİŞTİ

Projeye Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığa tarafından Nisan 2019 tarihinde ÇED olumlu kararı verildi. Kuşadası’nda yaşayan 5 yurttaş Dilek Yarımadası Milli Parkı bölgesinde bulunan projenin imar planlarının yanı sıra birçok ulusal ve uluslararası yasaya aykırı olduğunu dile getirerek projeye verilen ÇED olumlu kararının yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini istediler. Aydın 2. İdare Mahkemesi, dava sürecinde proje mahallinde kasım 2019 tarihinde yapılan bilirkişi keşfinin raporuna dayanarak projenin su ürünleri, flora, fauna açısından uygun olmadığına karar vererek ÇED olumlu kararını oybirliği ile iptal etti. Davalı tarafın bu kararı danıştay7a taşmasının ardından Danıştay temyiz talebini kabul ederek üniversitelerin ilgili birimlerinden oluşturulacak yeni bir bilirkişi heyeti ile yeniden keşif yapılmasına hükmederek bu iptal kararını bozdu. Nisan 2022 tarihinde yapılan yeni bilirkişi keşfinin raporu da geçtiğimiz günlerde mahkemeye sunuldu.

DİLEK YARIMADASI MİLLİ PARKINA ZARAR VERİR

52 sayfalık yeni bilirkişi raporunda ÇED raporunun flora açısından eksik olduğu, listelenen taksonların gösterildiği familyaların önemli bir kısmı yanlış olduğu, endemik türlerle ilgili değerlendirmelerde ve tehlike kategorilerinde hatalar ile eksiklikler bulunduğu ifade edildi. Raporda çok önemli bir biyoçeşitlilik alanı olan Dilek Yarımadası Büyük Menderes Milli Parkına yaklaşık 1 km mesafede yer alan büyük ölçekte bir tesis inşa edilecek olmasının gerek tür ve gerekse habitat çeşitliliğini tehdit edeceği dile getirildi.

“KOYLARIN HIZLA KİRLENMESİNE NEDEN OLUR”

Bilirkişi raporunun sonuç bölümünde proje ile ilgili yapılan değerlendirmelerin bazıları özetle şu maddeler halinde sıralandı;

• Denize inşa edilecek tesisin yaratacağı akıntı perdelemesinin, tesisin batısında kalan milli park bölgesini olumsuz etkileyeceği; milli parkta yer alan koyların hızla kirlenmesine yol açacağı; tesisin faaliyete geçmesi ile oluşacak deniz trafiğinin hem tür bazında hem de kümülatif olarak tüm ekosistem üzerinde olumsuz etkiye sahip olacağı öngörülmektedir.
• Yapılacak çalışmalar ve dolgu işleminin, Akdeniz'e endemik nadir denizel habitatlardan olan ve sucul ortamda yaşayabilen çok az sayıdaki çiçekli bitki türlerinden biri durumundaki, deniz çayırı (Posidonia oceanica) alanlarından bir kısmının inşaat alanında ve çevresinde doğrudan yok olmasına neden olacağı
• Projenin bölgedeki nadir hayvan türlerinden olan Fok varlığı ile popülasyonu üzerinde oldukça olumsuz etki göstereceği öngörülmektedir.
• Projede yapılan akıntı hızı ve yönü ölçüm süresinin yetersiz olduğu ortaya çıkmaktadır.
• İnşaat sonrasında, alanda başlayacak deniz trafiği ve buna bağlı kirletici unsurlar sebebi ile oluşacak kirlilik yüzünden zamanla daha geniş alanlarda doğrudan tahribatın genişleyeceği görülmektedir.

RAPORDAKİ AKDENİZ FOKU ÇELİŞKİSİ

• ÇED Projesine göre, proje alanı ve çevresini kapsayan bu alanda 13 adet memeli türü, 47 adet kuş türü, 3 amfibi türü ve 9 adet sürüngen türü bulunduğunun belirtildiği, söz konusu bölümde memeli canlıların hiçbirinin neslinin tehlike altında olmadığı ifade edilmesine karşın, nihai ÇED raporunda Akdeniz Fokunun dünyadaki en nadir memelilerinden birisi olduğu ve korunma altında olduğu bilgisine yer vererek kendi içinde çeliştiği görülmüştür.
• ÇED Raporunda Dilek Yarımadası Milli Parkı'nda görülen çoğu memeli türünün listeye dahil edilmediği. Ayrıca Dilek Yarımadası Milli Parkı'nda Alageyik (Dama dama) ve Karakulak (Characal characal) gibi çok önemli ve nesli tehlike altında memeli canlılar yaşamasına karşın, ÇED raporunda bu türlerden bahsedilmediği.
• Çalışmada ölçümde kullanılan cihazın çok basit ve penetrasyonun son derece az olması nedeniyle sonuçları da çok güvenilir görülmemektedir.

“FAYDA MALİYET ANALİZİ TAMAMEN YANLIŞ”

• Proje yakın mesafelerde balıkçı barınağı, yolcu yanaşma yeri, marina olması nedeniyle, ekonomik açıdan dava konusu projenin uygun yer seçimi konusunun iyi değerlendirilmesi gerekmektedir.
• Planlanan projenin fayda-maliyet analizi yanlış yapılmış, maliyetler açısından eksik ve faydalar açısından aşırı yüksek ve yanlış değerler hesaplanmıştır. Tamamen yanlış yapılan fayda-maliyet analizi yanlış yönlendirmeye neden olmaktadır.

Bilirkişi raporunun sonunda uzmanlar oybirliği ile proje için verilen ÇED Olumlu kararının, uygun olmadığı sonucuna vardılar.

"BİLİRKİŞİ RAPORU BİLİMSEL ÇİFT DİKİŞ OLDU"

Davanın avukatı Dr. Bülent Tokuçoğlu ise şu görüşleri paylaştı:

"Bilirkişi raporu Milli Park’ın korunması ve korunarak kullanılması açısından sevindirici oldu. Üstelik Danıştay bozmasından sonra verilen ikinci heyet raporu Milli Park’ın denizin, flora ve faunanın korunması için bilimsel çift dikiş oldu, tartışması yapılamayacak kadar da sağlam oldu.  Çevre, doğa, Güzelçamlı dostlarına kutlu olsun, diyorum. Yaşasın Dayanışma. Dayanışma tüm yaşam alanlarını ve tüm canlıları hep birlikte yaşatacak…"

Güzelçamlı'da yat limanı projesi davalık oldu