AİHM'den Kavala davasında Türkiye'ye ihlal kararı: Türkiye AİHS yükümlülüklerini yerine getirmedi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 18 Ekim 2017'den beri tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala davasında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamındaki kararını açıkladı. Kararda, Türkiye'nin "AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği" belirtildi.

AİHM Büyük Dairesi, Osman Kavala davasında Türkiye'nin "AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği" gerekçesiyle AİHS'nin 46/1'inci maddesini ihlal ettiği hükmüne vardı. Kavala'ya 7 bin 500 avro mahkeme masrafı ödenmesi kararlaştırıldı.

Karar, 17 üyeli mahkeme heyetindeki 16 yargıcın onayıyla alındı. Heyet üyesi Türk yargıç ise karşı oy kullandı.

AİHM 10 Aralık 2019'da, Kavala'ya ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 18. maddesinin ihlal edildiğine hükmetmişti. Mahkeme, bu durumun sona erdirilmesi için AİHS'in 46. maddesinin 4. fıkrası uyarınca Kavala'nın derhal serbest bırakılması gerektiğine karar vermişti.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Mahkeme'nin kararlarının uygulanıp uygulanmadığını denetliyor. Bakanlar Komitesi, kararlarını yerine getirmemekte ısrar eden bir devleti AİHM'e şikayet edebiliyor.

Komite, 2019 tarihli AİHM kararının uygulanmadığı gerekçesiyle Türkiye'ye karşı 2 Şubat 2022'de resmen ihlal prosedürü başlatmıştı.

Büyük Dairenin Türkiye'ye ihlal kararına dayanak yaptığı AİHS 46'ıncı maddede şu hususlar yer alıyor:

1. Yüksek Sözleşmeci Taraflar, taraf oldukları davalarda Mahkeme’nin verdiği kesinleşmiş kararlara uymayı taahhüt ederler.
2. Mahkeme’nin kesinleşen kararı, infazını denetleyecek olan Bakanlar Komitesi’ne gönderilir.
3. Bakanlar Komitesi, kesinleşen bir kararın infazının denetlenmesinin, söz konusu kararın yorumundan kaynaklanan bir zorluk nedeniyle engellendiği kanaatinde ise, bu yorum konusunda karar vermesi için Mahkeme’ye başvurabilir. Mahkeme’ye başvurma kararı, Komite toplantılarına katılma hakkına sahip temsilcilerin üçte iki oy çokluğu ile alınır.
4. Bakanlar Komitesi, bir Yüksek Sözleşmeci Taraf’ın, taraf olduğu bir davada verilen kesin karara uygun davranmayı reddettiği görüşünde ise, ilgili Taraf’a ihtarda bulunduktan sonra, Komite toplantılarına katılmaya yetkili temsilcilerin üçte iki oy çokluğu ile alınacak bir kararla, ilgili Taraf’ın 1. fıkrada öngörülen yükümlülüğünü yerine getirmediği meselesini Mahkeme’ye intikal ettirebilir.
5. Mahkeme 1. fıkranın ihlal edildiğini tespit ederse, alınacak önlemleri değerlendirmesi için davayı Bakanlar Komitesi’ne gönderir. Mahkeme, eğer 1. fıkranın ihlal edilmediğini saptarsa, davayı, incelemesine son verecek kararı alması için Bakanlar Komitesi’ne iletir.

ESKİ AİHM YARGICI RIZA TÜRMEN: YAPTIRIMLARIN HANGİ SIRAYLA UYGULANACAĞI BELİRSİZ, ZİRA ÖRNEĞİ YOK

Eski AİHM Yargıcı Rıza Türmen, T24'ten Gökçer Tahincioğlu'na yaptığı açıklamada, "Şimdi dosya Bakanlar Komitesi'ne gidecek. Bakanlar Komitesi, 'Türkiye, AİHM kararını uyguladı mı, uygulamadı mı?' diye sormuştu. AİHM, uygulamadığını tespit etti. Artık Türkiye ile kararı uygulaması için diyalog kurulacak. Yaptırımların hangi sırayla uygulanacağı belirsiz. Zira örneği yok. Ama son durakta ne olacağını biliyoruz. Son durak Türkiye'nin üyelikten (Avrupa Konseyi üyeliğinden) çıkartılması. Umarım iş o noktaya kadar gelmez" dedi.

DIŞİŞLERİ'NDEN AÇIKLAMA: AİHM BEKLENTİLERİMİZİ BOŞA ÇIKARMIŞTIR

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) Osman Kavala kararına dair yazılı açıklama yayımladı. 

Açıklamada "AİHM'in, Kavala kararının icrası hususunun Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesi tarafından AİHM'e havale edilmesiyle ilgili Bakanlığımız görüşleri, 2 Şubat 2022 tarihli açıklamamızla kamuoyuyla paylaşılmıştı. Açıklamamızda, AİHM'in durumu hakkaniyetle değerlendirmesi ve ilk derece mahkemesi gibi hareket etmemesi yönündeki beklentimiz dile getirilmişti. Süreç boyunca AK ile iletişimimiz devam etmiş; Adalet Bakanlığımız tarafından, adı geçenin yargı sürecindeki gelişmeler hakkında düzenli bilgi sunulmuş, ayrıca adı geçenin tutukluluğuyla ilgili olarak iç hukukta devam eden yargılama sonunda hüküm giydiği AİHM'e ve AK Bakanlar Komitesi'ne bildirilmişti" ifadelerini kullandı. 

Bilgiç, AİHM'in bugün aldığı karara ilişkin "Ancak ne yazık ki AİHM konuyla ilgili olarak bugün açıkladığı kararla beklentilerimizi boşa çıkarmış ve Avrupa insan hakları sisteminin itibarının bir kez daha sorgulanmasına sebep olmuştur. Bundan sonraki aşamada süreci takip edecek olan AK Bakanlar Komitesi'nin, daha önce sergilediği tarafgir ve seçici yaklaşımı bir yana bırakarak sağduyuyla ve bazı çevrelerin siyasi gündem yaratma arayışlarına mahal vermeksizin hareket etmesini bekliyoruz." dedi.

ADALET BAKANLIĞI: DOSYANIN ÖNE ÇEKİLMESİ AİHM'İN İTİBARINI OLUMSUZ ETKİLEYECEK

Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise "AİHM Büyük Daire gündeminde 22 dosya bulunmasına ve halihazırda derdest dosyaların tamamına yakınının Kavala dosyasından daha önceki tarihlerde, bir kısmının ise en az 1 yıl önce Büyük Daire'ye gelmiş olmasına rağmen Kavala dosyasının öne çekilmesi, AİHM'in güvenilirliğini ve itibarını olumsuz etkileyeceği gibi AİHM'in Türkiye'ye karşı objektifliği ve tarafsızlığı konusunda kamuoyumuzdaki tartışmaları da artıracaktır" denildi.

AİHM Büyük Dairesi'nin konuyla ilgili kararının da yer aldı duruşma tutanağına buradan erişilebilir. (HABER MERKEZİ)

AİHM, Osman Kavala dosyasında taraflara 19 Nisan’a kadar süre verdi

Avrupa Konseyi, Osman Kavala'nın dosyasını AİHM'ye gönderme kararını resmen duyurdu

Osman Kavala’nın avukatları: AİHM kararı hiçe sayıldı