Limanda her hareket patronların cebine dolar olarak giriyor

Adem KORKMAZ
Kocaeli

35 limanı ile Kocaeli Türkiye’de deniz taşımacılığında başı çeken kentlerden biri. Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre 2021 yılında sadece Kocaeli’deki limanlardan 9 bin 554 gemi ile yaklaşık 82 milyon ton yük elleçlendi. Limanlardaki her hareket, her ağırlık, her saat dolar ile hesaplanırken, işçiler ise açlık sınırı seviyesinde ücretlerle çalışıyor. Limanda en yüksek ücreti alan işçinin ücreti 20 bin 818 lira olan yoksulluk sınırının yarısı kadar.

Dubai Port 68 ülkede 80’den fazla limanıyla, sektördeki en büyük şirketlerden biri. Kocaeli Körfez ilçesi Yarımca bölgesinde bulunan Dubai Port’ta yaklaşık 400 işçi çalışıyor. Hem evde hem de işyerinde birincil gündem geçim. Uzun yıllardır liman iş kolunda çalışan Hasan* limandaki ücretlerden başlıyor anlatmaya: “Mafi bölümünde işe yeni başlamış biri ile beş yıllık işçi toplam 6 bin lira alır. Rtg bölümünde çalışanlar ise toplam 7 bin 800 lira alır. En yüksek maaşı alan Qsc’ler ise ortalama 10-11 bin lira kadar alıyor. Bölümlerin kendi içinde de kıdem farkı var. Bölüm içinde yeni işçi ile en eski işçi arasında yaklaşık 1000 lira oynar diye biliyorum. Kuru maaş dışında sadece bir sosyal hakkımız var, yılda bir maaş bonusu. O sosyal hakkı almak için tutanak yemek yok, rapor yok, kaza yok, işe geç kalmak yok, yok da yok... Bu hakkı tam alabilene helal olsun derim.”

LİMANDA HER HAREKET PARA KAZANDIRIR

Limanlarda yapılan her hareketin patronlar için para kazanmak anlamına geldiğini ifade eden Hasan, “Hareket sayısı eşittir reklam ve dolar demektir. İşçi geçiniyor mu, aç mı açıkta mı kimsenin umurunda değildir. Yani bir gemiyi ne kadar hızlı boşaltırsan ve yüklersen o kadar yeni müşteri seni tercih eder, yeni gemi bağlarsın. Örneğin 56 saatte boşaltılacak bir gemiyi 42 saatte boşaltıyorsan gemiler başka firmayı değil, Dubai Port’u tercih eder” diyor.

“Çocuğumdan çok işçi arkadaşlarımı gördüğüm dönemler oldu” diyen Hasan şunları söylüyor: “Sabah sekiz akşam sekiz döndüğüm vardiyalar oldu. On iki gün boyunca kesintisiz gecede çalışan arkadaşlarımız oldu. Yükleme, tartma, operasyon sahasında yerini değiştirme her şey dolar demektir. Ana gemi yanaşır en az 4-5 bin hareket demek, küçük gemi 1500 hareket demektir. Limanın sitesinde var. Hizmet tarifesi bölümünde malın fotoğrafını çekmek 3 dolar artı KDV’dir. Kaç işçinin saat ücreti 3 dolar artı KDV?​”

“Peki, işçi için karşılığı nedir biliyor musunuz?​” diye soran Hasan şöyle devam ediyor: “Bu sürede mermi gibi çalışacaksındır. Süpervizör ve vardiya amiri tarafından sürekli durmayacaksın mobbingi var. Su içmeye inersin neden durdun der, molaya çıkarsın tepende dikilir, sürekli gözünün içine bakar. Telsizden de sürekli hadi hadi sürer. İstedikleri hızda çalışmasan fotoğrafın çekilir, videoya alınırsın. Üst yönetime şikayet edilirsin.”

Asgari ücretteki artışla birlikte ücretlerine zam yapılıp yapılmayacağını sorduğumuzda ise “Bir maaş üçe bölünüp eylül ayına kadar bizlere verilecekmiş diye duyduk. Maaşlara zam ise eylül ayında olacak diye bir söylenti var” diyor.

‘ÇOCUĞUNA HİÇ Mİ BİR ŞEY ALMAYACAKSIN?​’

Kiracı olduğunu söyleyen Hasan “2 bin lira kira veriyorum. Sadece faturalar 1500 lira tutuyor. Daha gıdaya geçmedim bile. Maaştan elimize kalan 1000 lira. Hiç mi çarşıya inmeyeceksin, hiç mi çocuğa bir şey almayacaksın, hiç mi eşini çocuğunu yemeğe götürmeyeceksin, hiç mi üst baş almayacaksın…” diyor.

Ukrayna Rusya savaşının da patrona yaradığını dile getiren Hasan, “Ukrayna-Rusya savaşı başladığında limanda boş yer kalmadı. Açlık ve yoksulluk rakamlarına bakınca bırakın yoksulluğu açlık rakamlarının altında çalışanlar var. İşçinin gerçeği budur” dedi. Daha önce başka bir liman işçisinin Evrensel’de yayımlanan mektubunu okuduğunu belirten Hasan, “İşçilerin birliği olmadığından bahsetmiş, yaşadığımız sorunları dile getirmişti. Tam tamına her şey doğrudur. O arkadaşımıza ek yapmak isterim. Evrensel aracılığı ile idari yönetime soruyorum. Banka promosyonlarımız nerede? Başka limanlarda verilen bu hakkı Dubai işçisine neden vermiyorsunuz” dedi.

* İş güvencesi nedeniyle işçinin ismi değiştirilmiştir.