São Paulo'nun yeni sabıkası: Nükleer testlerde kullanılmış
São Paulo, Türkiye’ye gelmek üzere 5 Ağustos’ta yola çıkacak. Fransa Nükleer Test Mağdurları Derneği ve Fransız Senatosu tarafından hazırlanan rapora göre gemi nükleer denemelerde de kullanılmış.
São Paulo gemisi | Fotoğraf: ABD Donanması
Ramis SAĞLAM
İzmir
Sökülmek üzere Türkiye’ye yola çıkacağı belirtilen Brezilya donanmasına ait tehlikeli atıklar içeren São Paulo gemisi hakkında yeni bir rapor daha ortaya çıktı. Fransız Senatosu tarafından hazırlanan rapor ve Fransa Nükleer Test Mağdurları Derneğinin (AVEN) belgeleri São Paulo hakkındaki kaygıların haklılığını kanıtlıyor.
Fransız Senatosu tarafından 9 Mart 2020 tarihinde hazırlanan araştırma raporunda, Fransız nükleer testlerinin askerlerde ve sivil nüfusta, maruz kalma süresine bağlı olarak birden fazla düzeyde kanser bulunmasının nedeni olabileceği sonucuna varıldı. Raporda ayrıca, “Işınlamalar akut radyasyon sendromuna (deterministik etki) yol açabilir, hatta hayatta kalanları belirgin bir şekilde artan kanser riskine maruz bırakabilir (stokastik etki)” denilerek tehlikenin boyutları bir kez daha gözler önüne serildi.
Uçak savaş gemisi São Paulo’nun uygun şekilde açıklanmayan radyoaktif seviyelerle kirlenmesine ek olarak, sökülmesiyle, hatta batmasıyla anında nüfusun ve hayvanların sağlığına ciddi zarar vereceğine dikkat çekildi. Tersanenin bulunduğu bölge veya gemi enkazının en son meydana geldiği bölgede muazzam bir çevre kirliliğine neden olacak başka maddelerinde olduğu bilgisi rapora yansıdı.
GEMİ FRANSA’NIN NÜKLEER DENEMELERİNDE KULLANILDI
AVEN tarafından sunulan kayıtlara göre ise Fransa'nın uçak gemisinin Polinezya yakınlarındaki Pasifik'te nükleer testlerde kullanıldığına vurgu yapıldı. Fransa’nın 1960-1996 yılları arasında 193 kez Polinezya'da olmak üzere 210 nükleer deneme gerçekleştirdiği, bu denemelere yaklaşık 150 bin sivil ve askerin katıldığı tahmin ediliyor. Fransa tarafından gerçekleştirilen en zehirli testlerin neredeyse tamamına katılan eski adı “Foch NAe Sâo Paulo” olan uçak gemisi, nükleer testleri gerçekleştiren Pacific Carrier'a katıldığı kayıt altına alındı.
Harita: Kahuroa/Wikimedia Commons
"RADYOAKTİF BULAŞ MEYDANA GELMİŞTİR"
AVEN’den Emerson Miura’nın İspanya Çevre Bakanına yazdığı mektuba göre, 24 Eylül 1966'da meydana gelen ve Fangataufa lagünündeki bir mavnaya atılan 125 kilotonluk bir bomba kullanımının ardından radyoaktif kontaminasyonun Tureia Atolü'ne ve Gambier Adaları’na ulaştığı bilgisi de yer alıyor.
Bu tür bir operasyonun gizli doğası nedeniyle tekne içindeki kirlilik seviyesi hakkında derinlemesine bilgiye ulaşmanın son derece zorlaştığını ifade eden AVEN, “Söz konusu nükleer teste katılması ve bunun bir atmosfer testi olduğu da düşünüldüğünde, gerçek São Paulo olan FOCH uçak gemisinde radyoaktif bulaş meydana gelmiştir” dedi.
WHO’NUN POTANSİYEL RİSKLER LİSTESİNDE
Miktarı tartışmalı olan, 450 ile 600 ton olduğu tahmin edilen asbestin insan sağlığı üzerindeki etkileri biliniyor. Kalan miktarları ölçülemeyen PAH ve BTEX (En çok karşılaşılan yeraltı su kirleticisi) ve PAH aromatik hidrokarbonlar su ve toprağın ana kirleticisi olarak biliniyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), PAH'ları insan sağlığına potansiyel riskleri olan bileşikler olarak nitelendirirken, PAH'lar, çevrede birikim ve nispi kalıcılık olasılığını sunmanın yanı sıra kanserojen, mutajenik ve teratojenik potansiyelleri ile de kabul edilmektedir.
