Bu bir hayal kurmaya cüret etme çağrısıdır

Şimdi ve gelecek arasında nasıl bir ilişki kurabiliriz? Basitçe “Geleceğimizi belirleyen bugün yaşadıklarımızdır” diyerek işin içinden çıkabilir miyiz? Haydi o zaman, bırakalım bugünün karanlığını, geleceğin ışığına doğru hayal kuralım demek gerçekçi midir peki? Peki ya gelecek madem “gelecektir”, hayal kurmayı bırakanlarımızı nasıl açıklarız? Gerçekten hayal kuracak koşulların kalmadığı bir dünyada mı yaşıyoruz? Soruyu terse saralım, gelecek ile şimdi arasında bir ilişki kurmaya kalksak? Peki ya, “şimdi”yi belirleyen artık geleceğidir desek?

Geleceğin toplumu üzerine düşünmek, bir süredir, belki de en fazla ihmal ettiğimiz meselelerden biridir. Hadi biz belirli sınırları olan gençleriz, peki ya filozoflar, aydınlar, sosyal bilimciler için de mi aynı şey geçerlidir? İnsanlığın entelektüel birikiminin mevcut aşamasında, nasıl oldu da gelecek hakkında düşünmeyi bıraktık?

Çünkü tarihin gördüğü en boğucu, eşitsiz, tekdüze dünyasına tanıklık ediyoruz adım adım. Kapitalist emperyalizmin egemenliği; toplumsal yıkımlardan ekolojik felaketlere, savaş ve düşmanlıktan ırkçılığa, kapitalist çalışma rejiminin dayattığı fiziksel/ruhsal yıkımdan yabancılaşmaya insanlığın geleceğine dinamit döşemeye devam ediyor. Bu “tersine dönmüş” dünyanın motivasyonu ise basit: kapitalizmin krizlerden/çelişkilerden arındırılması, mülkiyet ve sömürü ilişkilerinin sürdürülmesi. Silahlı kuvvetlerinden maliyesine, muazzam bürokrasisinden tüketim ve eğlence kültürüne, büyük tekellerden irili ufaklı yüz binlerce kapitalist işletmeye; yerel, ekonomik, ideolojik, kültürel birimlerine dünya kapitalizmi, tümü birbirine sıkı sıkıya bağlı bir ağ biçiminde örgütlenmiş, çok daha “tedirgince” bir gelecek inşa ediyor. Tarihin tekerleği, bir avuç patron takımının refahı için hepimize yeryüzündeki cehennemi yaşatmak için dönüyor.

“HAYAL KURMALIYIZ”

Haliyle, böyle bir dünyada gelecek hakkında düşünmek artık gerçekçi, akılcı, özgürleştirici bulunmuyor. Halbuki gelecek üzerine düşünmek, hayal kurmak, insan kalmanın en kıymetli aracıdır. En insani özelliklerden biridir hayal kurmak. Başka türlü bir gelecek üzerine düşünen herkes hayalcidir, “herkes filozoftur” demişti Gramsci. Hayal kurmaktır insanı yaşamının bütün acılarına, hayal kırıklıklarına, bunalımlarına karşı ayakta tutacak güç. Dolayısıyla, eğer yaşamaya ve düşünmeye devam ediyorsak, gelecek üzerine düşünmek, hayal kurmak, zaptedilemez bir gelecek arzusu inşa etmek için hiç de kötü durumda sayılmayız.

19. Gençlik Yaz Kampı, her sene olduğu gibi bu sene de memleketin dört bir yanından yüzlerce gencin umudunu, özlemlerini, hayallerini buluşturacak. “Doğaya, Bilime, İnsanlığa Özgürlük” şiarıyla bir araya gelecek kamp katılımcısı arkadaşlarımız dergimizin sayfalarına kamp deneyimlerini, beklentilerini, hayallerini taşıyor yazdıkları mektuplarla. Gençlik Yaz Kampı’nın gizli sloganı haline gelen bir diskurla çağrı yapıyor pek çok arkadaşımız: “Gelecekten çalacağımız günler için.”

Gençlik Yaz Kampı, şu kritik soru üzerine düşünmeye çağırıyor Türkiye gençliğini: Gelecekten nasıl gün çalabiliriz? İnsani iş birliğinin, dayanışmanın, yardımlaşmanın şu anda bildiklerimizden daha az hiyerarşik, boğucu olmayan, daha eşitlikçi ve yaratıcı biçimlerini nasıl inşa edebiliriz? Geleceğin toplumu hakkında düşünmeye nereden başlayabiliriz?

GELECEĞİ BELİRLEYEN “ŞİMDİ”NİN İNŞASI İÇİN

İşte girişte sorduğumuz soruya dönüyoruz. Benjamin’in tarih anlayışında “şimdi”nin anlamı tam da bu soruda başlıyor. Çünkü karşımızda ezilmiş bir geçmiş, özgürleştirici bir gelecek ve şu anın eylemi arasında kurulan görülmedik bir ittifak vardır. Benjamin’e göre “şimdi”yi belirleyen, artık geleceğidir. Geleceğimiz üzerine düşünmek, hayal kurmak, heyecanlanmak gereklidir “şimdiki zamanı” dönüştürmek için. Geleceğin toplumundan çeşitli tahayyülleri günlük pratiklerimizle buluşturmak gereklidir, “şimdi”nin bilgisini dönüştürebilmek için. “Hayal etmeliyiz” demiştik yukarıda. Ancak hayal kurmanın da yolları vardır kuşkusuz, hayallerimizin yaşamımızı dönüştürebilmesi için “şimdiki zaman” ile kurduğu bağı koparmaması gereklidir. Tıpkı Pisarev’in dediği gibi “Hayallerle hayat arasında bir bağ varsa, her şey yolundadır.”

İşte Gençlik Yaz Kampı, Türkiye gençliğine “hayaller” ve “hayatlar” arasındaki, “gelecek” ve “şimdi” arasındaki o güçlü bağı inşa etme çağrısıdır. Gelecek üzerine düşünmek, gelecek üzerine hayal kurmak, “gelecekten gün çalmak” da burada anlamını buluyor. Bugünün hayatlarında, bugünün dünyasında, şimdiki zamanın duygularında, şimdiki zamanın öfkesinde, deneyimlerinde büyütebiliriz ancak gelecek kavgamızı.

Yalnızca hayal kurmaya değil, deneyim biriktirmeye gidiyoruz “gelecekten gün çalmak” için. Yalnızca deneyimlerimiz kışkırtabilir çünkü “şimdiki zaman”ın öfkesini. Bizi yalnızlaştıran, çaresizleştiren, umutsuzluğa iten kapitalizmin “şimdi”sine karşı biriktireceğimiz deneyimlerle, yeni dünya özlemiyle karşı koyacağız kimsenin bizim adımıza konuşmasını beklemeden. Çünkü Thompson’ın dediği gibi deneyim, “Söylemin kendisini huzura çağıracağı ana kadar kapıda ihtiyatla beklemeyecek.” Deneyimlerimiz “kapıyı vurmadan içeri girecek” ve bütün acılarımızı, hayal kırıklıklarımızı, başarısızlıklarımızı ama aynı zamanda sorumluluklarımızı, kazanımlarımızı, ideallerimizi dile getirerek hazırlayacak bizi geleceği inşa etmenin kavgasına.

Marx, geleceğin toplumu (komünizm) üzerine düşünürken tarihte ilk kez herkesin birbirinin kuyusunu kazdığı bir rekabetin değil iş birliğinin, karşılıklı kayıtsızlığın değil anlayışın, yalnızlaşmanın değil dayanışmanın dünyasını tarif ediyordu. Gençlik Yaz Kampı, işte böyle bir dünyanın provasına, belki bir daha erişemeyeceğimiz bir deneyime, geleceğin toplumu üzerine düşünmenin, geleceğin toplumunu arzu etmenin imkanlarına çağırıyor Türkiye gençliğini.