Fransız halk ve işçi sağlığı dernekleri Macron’u uyardı: Ölüm gemisinin satış ve sevkiyatını durdurun

Ramis SAĞLAM
İzmir

Brezilya donanmasına ait São Paulo isimli nükleer uçak gemisinin söküm işlemi için İzmir Aliağa’ya getirilmesine ilişkin Fransa'da Asbestin Yasaklanması Ağı (Ban Asbestos) ve Henry Pézérat İş-Sağlık-Çevre Derneği, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’a uyarı mektubu verdi. İki kurum adına verilen mektupla ilgili basın bildirisinde önemli detaylara yer alıyor.

Fransa'da Asbestin Yasaklanması Ağı (Ban Asbestos) ve Henry Pézérat İş-Sağlık-Çevre Derneği’nin avukatları tarafından verilen 1 Ağustos 2022 tarihli mektupta, Brezilya'nın uluslararası hukuka uymadığı belirtildi. Macron’a, Fransız Devleti tarafından satıldığında imzalanan antlaşmaya göre Fransa’nın kabulünün dışında herhangi bir söküm projesinin yapılamayacağı hatırlatıldı. 

Macron’a verilen uyarı mektubunda, antlaşmaya göre projelendirilecek sökümün bu konudaki Avrupa ve dünyada var olan tüm kriterlerin yerine getirilerek yapılması gerekliliği açıkça ifade edildi.

“GEMİ TOKSİK MADDELERLE DOLU”

Halk ve işçi sağlığı dernekleri tarafından Fransa Devletine verilen mektupta, “Uluslararası Basel Eylem Ağı (BAN) ve Gemi Söküm STK (NGO) Platformu, tarafından haftalardır uyarı yaparak alarm zilleri çalındığı ifade ediliyor. Bu kurumlar Brezilya Hükümetinin, Basel Sözleşmesi ve İzmir Akdeniz’deki Kirliliği Önleme Protokolünün ihlal edildiği uyarısı yapılıyor” denildi. 

Gemi inşası için kullanılan tehlikeli atıklara vurgu yapılan mektupta, “Asbestten nükleer denemelerde yer almasından dolayı olası radyoaktiviteye, boyalardaki kurşun ve diğer ağır metallerden zeminlerin sathında, kablolarda, kauçuk parçalarında, yalıtım malzemesinde, boyalarda bulunan PCB’lere kadar bu devasa geminin her yani ağır bir şekilde toksik maddelerle dolu” ifadelerine yer verildi.

TEHLİKELİ MADDE ENVANTERİ GÜVENİLİR DEĞİL  

Clémenceau Gemisi hatırlatılması yapılan mektupta, Clémenceau’da olduğu gibi tehlikeli madde envanteri (IHM) “acı verici bir biçimde yetersiz ve eksiklidir” değerlendirilmesi yapıldı. Mektuptaki değerlendirilme, “Bu çarpıcı eksikleri tabi ki ilgili üç ülkenin de bayağı işine gelir. İthal edecek ülke Türkiye'nin, ihraç edecek ülke Brezilya'nın ve de satışı kabul etme ya da ret etme gücüne sahip olan Fransa'nın. Nitekim Fransa, içindeki tehlikeli maddelerin derecesini tespit etmek üzere ve bu geminin geleceğinin (söküm olsun, geminin askeri kullanım dışı her türlü yeniden işlevlendirmesi olsun) en emin şartlarda belirlemek üzere bütün gerekli bilgilere sahiptir” denildi.

“MACRON ACİLEN MÜDAHALE ETMELİDİR” 

Yürütülmekte olan satış ve sevkiyat projesine Cumhurbaşkanı Macron’un acilen müdahale etmesi gerektiği vurgusu yapılarak, “Fransa'nın bütün sorumluluklarını üstlenmesi gerekir, kendisine yollamakta bulunduğumuz mektup tamamen bunun doğrultusundadır” ifadesine yer verildi. 

Macron’a, uyarı mektubu yazan iki kurum daha önce de São Paulo'nun ikiz gemisi Clemenceau'nun 2006'da Hindistan Alang'daki tersaneye satışını iptal ettirmişti. Söküm yolculuğunu Pasifik'ten geri döndüren davayı açmışlar, Fransa Danıştay'ından hukuksal kazanımı sağlayan kararın çıkmasına aracı olmuşlardı. Davayı mahkemeye götüren derneklerin avukatı François Lafforgue, Türkiye’den dava açacak avukatlarla işbirliği içinde olmaya hazır olduğu bilgisi aktarıldı. 

HDP’Lİ ÇEPNİ SORU ÖNERGESİ VERDİ 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İzmir Milletvekili Murat Çepni, Aliağa’daki gemi söküm tesisleri, yaşanan kirlilik, tehlikeli atıklar ve iş cinayetleri hakkında, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un cevaplandırması için yazılı soru önergesi verdi. 

Çepni, gemi sökümünde ortaya çıkan tehlikeli atıkların ayrıştırılması hakkında, “Asbest, kurşun, atık yağ, yakıt, kereste, patlayıcı ve yanıcı diğer maddeler gemilerden uzman kişiler tarafından ayrıştırılması, dönüşüm ve bertaraf süreci takip edilmesi için çalışmalarınız var mı?​” diye sordu. 

“ULUSLARASI SÖZLEŞMELERE UYULUYOR MU?​” 

Gemi söküm işinde, firmaların uluslararası sözleşmelere ve yönetmeliklere uyulması için bakanlığın ne gibi çalışmaları olduğunu soran Çepni, “Aliağa'da gemi söküm tesislerinin, tarım alanlarına, su varlıklarına, havaya ve halk sağlığına verdiği zararlar tespit edilmiş midir? Bu zararlar nasıl telafi edilecektir?​” dedi. 

Çevre Bakanlığının verilerine göre son 5 yılda Aliağa'da gemi söküm tesislerinden çıkan kaç ton zararlı atığa rastlandığını soran Çepni, “Kaç tonu asbesttir? Meydana çıkan asbest nasıl hesaplanmaktadır? Bu konuda işletmelerin beyanı mı esas alınmaktadır? Bu atıkların bertarafı yapılmış mıdır?​” diye ekledi. 

Gemi söküm tesislerinde yapılan denetimlerin hangi sıklıkta ne şekilde yapıldığını soran Çepni, “Yönetmeliklere aykırı söküm işi yapılan ve asbest tespit edilen tesislere yaptırım uygulanmakta mıdır? Aliağa' da halkın Anayasa ile tanımlanan sağlıklı ve dengeli çevrede yaşama hakkı için tesislerin neden olduğu çevre kirliliğine etkin ve kalıcı çözümler üretecek misiniz?​” sorularının cevaplanmasını istedi.

Ölüm gemisi São Paulo 5 Ağustos tarihinde Brezilya’dan yola çıkıyor

Aliğa Emek ve Demokrasi Platformu São Paulo gemisine karşı 4 Ağustos’ta miting düzenleyecek

São Paulo'nun yeni sabıkası: Nükleer testlerde kullanılmış