Çin'den Pelosi'ye yaptırım, ABD ile askeri ilişkiler ve iklim değişikliği iş birliğini askıya alma kararı
Çin, Tayvan ziyareti nedeniyle ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’yi yaptırım listesine aldı. Ayrıca ABD ile askeri ilişkiler ve iklim değişikliği gibi konularda da iş birliği askıya alındı.
Fotoğraf: Young-Ho Lee / Sipa/ Pool/AA
Çin, egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan'ı ziyaret eden ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'ye yaptırım uygulayacağını bildirmesinin ardından ABD ile askeri ilişkiler ve iklim değişikliği gibi konularda da iş birliğini askıya aldıklarını açıkladı.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Pelosi'nin Çin'in kaygılarına ve muhalefetine rağmen Tayvan'ı ziyaret etmekte ısrar ettiği, bu davranışın Çin'in iç işlerine müdahale olduğu, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal ettiği, "tek Çin" ilkesine aykırı olduğu ve Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrara zarar verdiği belirtilerek "Çin, Pelosi'nin kötü niyetli provokasyonuna yanıt olarak, ona ve aile üyelerine yasalar uyarınca yaptırım uygulama kararı almıştır" ifadelerine yer verildi. Açıklamada yaptırımın içeriğine ilişkin bilgi verilmedi.
NBC News’da yer alan habere göre, Çin yönetimi ABD ile askeri ilişkileri ve iklim değişikliği iş birliğini askıya aldığını açıkladı. Pekin, komutanlar arası telefon görüşmeleri, savunma toplantıları ve uluslararası suç iş birliğini iptal ettiklerini söyledi. ABD ile aynı zamanda deniz güvenliği ve iklim değişikliği konularında iş birliğinin askıya alındığı belirtildi.
BLINKEN: ÖNEMLİ BİR TIRMANIŞ
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise, Çin’in Tayvan’ı hedef alan askeri tatbikatlarının “önemli bir tırmanış” olduğunu savundu. Blinken, Kamboçya’nın başkenti Punom Pen’deki bir otelde düzenlenen, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi’nin de yer aldığı Doğu Asya Dışişleri Bakanları Zirvesi toplantısına katıldı. Toplantı arasında gazetecilere konuşan Blinken, “Çin, Tayvan Boğazı ve çevresindeki kışkırtıcı askeri faaliyetlerini artırmak için Sözcü Pelosi’nin (ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi) ziyaretine aşırı tepki göstermeyi ve bunu bahane olarak kullanmayı seçti” dedi. Blinken, Çin’in Japonya’nın münhasır ekonomik bölgesine atılan füzeler de dahil olmak üzere Tayvan’ı hedef alan askeri tatbikatlarının “önemli bir tırmanış” olduğunu belirterek, “Çin’in yaptığı tehlikeli eylemlerin” ardından ABD’nin Japonya ile “güçlü dayanışma” içinde olduğunu söyledi. Blinken, 2-12 Ağustos’ta Kamboçya, Filipinler, Güney Afrika, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda’yı ziyaret etmek üzere Asya ve Afrika turuna çıkmıştı.
LAVROV: ABD’NİN EYLEMLERİ ASEAN İÇİN TEHDİT
Blinken ile aynı toplantıya katılmak için Kamboçya’da bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, ABD’nin Hint Pasifik bölgesindeki faaliyetlerinin, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) için tehdit oluşturduğunu söyledi. Lavrov, Punom Pen’de düzenlediği basın toplantısında, güncel konulara dair açıklamalarda bulundu. Lavrov, “ABD ve yakın müttefiklerinin bölgede dar yapıların oluşturulması yönündeki faaliyetleri, fikir birliği ve karşılıklı saygı temelinde hareket eden Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) için tehdit oluşturuyor. Buna AUKUS (ABD, İngiltere ve Avustralya arasındaki ittifak) gibi askeri siyasi yöndeki eylemler de dahil. Hint Pasifik bölgesinde, NATO çıkarlarının ilerletilmesi için AUKUS’u kullanma eğilimi var” dedi.
ABD VE JAPONYA'DAN ORTAK MESAJI
Öte yandan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Singapur, Malezya, Tayvan ve Güney Kore ziyaretlerinin ardından Asya turunun son ayağı olan Japonya'da Başbakan Kişida ile bir araya geldi.
CNN'in haberine göre, Japonya Başbakanı Kişida Fumio ile Tayvan konusunda mutabık kaldıklarını belriten Pelosi, "Çin'in Tayvan'ı uluslararası toplumdan izole etmeye çalıştığını" söyledi. Pelosi, "Bu, Tayvan İlişkileri Yasası, ABD-Çin politikası, ilişkimizi inşa eden tüm mevzuat ve anlaşmalarla ilgili: Tayvan Boğazı'nda barışı sağlamak ve statükoyu korumak" ifadelerini kullandı.
Japonya, Çin'in Tayvan yakınlarındaki askeri tatbikatlarıyla ilgili endişelerini ülkeye ilettiklerini, tatbikat yapılan alanların münhasır ekonomik bölgesi (MEB) ile çakıştığını bildirmişti.
ÇİN-TAYVAN SORUNU
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından, Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidara geldi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri ise Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etti.
Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etti.
1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale geldi.
Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletler'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin, Çin'in itirazlarına rağmen Hint-Pasifik temasları çerçevesinde Tayvan'a gitmesi Çin ve ABD savaş makinelerini hareketlendirmişti. Ziyaretin ardından Çin savaş uçakları Tayvan boğazı üzerinde havalandı, 4 Amerikan savaş gemisi de bölgeye yönlendirildi. Çin, "ABD, büyük bir bedel öder" derken Pelosi, ziyaretinin ABD'nin Tayvan'a "koşulsuz desteğinin göstergesi" olduğu mesajını verdi. Yüksek alarma geçen Çin ordusu, Tayvan etrafında 3 günlük tatbikat başlattı. Çin'in fırlattığı güdümlü füzelerin Tayvan yakınlarında Ada'nın kuzey, güney ve doğu bölgelerine düşmüştü. (DIŞ HABERLER)
