Öğretmenlik meslek kanunu ve kariyer basamakları sınavı niçin iptal edilmelidir?

Murat SÖYLEMEZ
Eğitim Sen İstanbul 4 No’lu Şube Eğitim Sekreteri

Öğretmenlik Meslek Kanunu 14 Şubat 2022 tarihli Resmî Gazete’ de yayımlanarak kanunlaştı. Ancak bu kanun bu haliyle zaten özel bir ihtisas mesleği olan öğretmenlik mesleğine yeni bir statü ve itibar kazandırmayacak, Kariyer Basamakları Sınavı da farklı ihtisas alanları oluşturmayacaktır. Her öğretmen zaten eğitimini aldığı lisans programı süresince alan eğitimini ve pedagojik formasyon bilgisini alarak branşında uzman bir öğretmen olarak mezun olur. ÖMK ile getirilmek istenen kariyer basamaklarının akademideki ve tıptaki gibi; ne alanında belli bir çalışma süreci sonucunda kazanılan uzmanlık ne de kapsam ve ölçüt geçerliliği bakımından bir karşılığı yoktur. Öğretmenlik mesleği sadece bilgiyi değil bilgiyi aktarmayı da esas alan bir meslektir ve kariyer basamakları buna dair hiçbir içerik barındırmamaktadır. Ayrıca kariyer basamakları ile kazanılacak unvanların tanımları, yetki, görev ve sorumluluk alanları da mevcut değildir. Kariyer basamakları sınavından sonra da öğretmenler yine kendilerine verilen müfredata bağlı olarak aynı işi yapmaya devam edecektir. 

"EĞİTİMİN NİTELİĞİNİN ARTMASINA HİÇBİR KATKISI OLMAYACAK"

Bu kanun ve sınav ile öğretmenler arasında ortaya çıkacak farklı statü ve unvanlar, zaman içinde giderek belirginleşen “sınıfsal” ayrışmalara, katı ve hiyerarşik çalışma ilişkilerinin oluşmasına yol açacaktır. Öğretmenlerin kişisel gelişimine ve eğitimin niteliğinin artmasına hiçbir katkısı olmayacak yeni mesleki hiyerarşi, bırakın sorunları çözmeyi eğitimdeki sorunları daha da derinleştirecektir. Parçalı istihdam yaratma, daima emekçilerin talepleri için ortak mücadele hattının örülmesindeki en büyük engellerden biri olmuştur. Eğitim emekçilerinin ekonomik, sosyal, özlük ve mesleki sorunlarına tamamen piyasacı ve rekabetçi bir mantıkla yaklaşan bu kanunun yaratacağı sorunlardan birisi de parçalı istihdam gibi mesleki hiyerarşi ile eğitim emekçileri arasındaki mesleki ve sınıfsal dayanışmayı ortadan kaldıracak olmasıdır. Performans sisteminin ve güvencesiz istihdamın temelini oluşturan kariyer basamakları sınavı; ülkedeki ekonomik krizden kaynaklı, eğitim emekçilerinin hızla yoksullaştığı bu süreçte, eğitim emekçilerini emeklilikte de hiçbir katkısı olmayacak sadece güncel maaşlarda artış sağlayacak bir ekonomik kazancı, maalesef ÖMK’nin ve Kariyer Basamakları Sınavı’nın yaratacağı olumsuz sonuçlara tercih yapmak zorunda bırakmıştır. 

"MAAŞLARDA YAPILACAK BİR MİKTAR ARTIŞ SORUNU ÇÖZMEYECEK"

Bu süreçte ÖMK’nin çıkması ve Kariyer Basamakları Sınavı ile maaşlarda yapılacak bir miktar artış için neredeyse zil takıp oynayan “malum sendikalara” karşın, ÖMK’ye karşı tüm eğitim emekçilerini kapsayan, bu kanunun ve sınavın onların ekonomik, sosyal, özlük ve mesleki sorunlarını çözmeyeceği gibi daha da büyüteceğini teşhir eden bir mücadeleyi önüne koymak yerine, birkaç basın açıklaması ve demeç ile yetinen, üye kaybetme ve üyelerini örgütlü bir mücadele etrafında birleştirememe endişeleri nedeniyle sınava girmeyi serbest bırakan bir tutum takınan başta Eğitim Sen olmak üzere diğer sendikaların sorumluluğu da yadsınamaz. Bugün eğitim emekçilerinin acil ihtiyacı; öğretmenlerin görüşleri ve talepleri alınmadan hazırlanan, iş güvencesi, mesleki itibar, güvenli çalışma koşulları vb. özlük hakları sağlamayan mevcut Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun ve öğretmenlerin mesleki gelişimine hiçbir katkı sağlamayacak, öğretmenler arasında mesleki ve sınıfsal dayanışmayı ortadan kaldıracak, iş barışını bozacak Kariyer Basamakları Sınavı’nın iptal edilmesidir.

"SINIFSAL AYRIMI BÜYÜTECEK"

Bu kanunun yerine Türkiye’nin de onayladığı, 5 Ekim 1966’da kabul edilen ILO-UNESCO ortak belgesi olan Öğretmenliğin Statüsü Tavsiye Kararı’nı temel alan, eğitim emekçilerinin ekonomik, sosyal, özlük ve mesleki sorunlarını önceleyen, en düşük öğretmen maaşını yoksulluk sınırının üstüne çıkartacak, ayrıca bu maaşa ek olarak kıdem yılına, akademik yüksek lisans, doktora  vb. çalışmalara göre de maaşlarında ekstra ekonomik iyileştirme sağlayacak olan bir ücret sistemine, liyakat, iş güvencesi ve güvenli çalışma ortamı ile mesleki itibarı yükseltecek, ulaşım ve konut gibi barınma sorunlarını çözecek bir meslek kanununa ihtiyacı vardır. Bunun yolu da son günlerde sosyal medyada ÖMK’ye ve Kariyer Basamakları Sınavı’na karşı olmadan sadece sınavın iptal edilmesini savunan bazı sendikaların ve bireysel tepki gösteren öğretmenlerin anlayışıyla değil, sendikalı sendikasız tüm öğretmenlerin mevcut ÖMK ve Kariyer Basamakları Sınavı’na karşı ortak mücadele etmek ve bugünün şartlarında bunun ön koşulu olma aşamasına gelmiş Kariyer Basamakları Sınavı’na girmemek olmalıdır.