Siyaset Bilimci Sezin Öney: Altılı Masa’nın ortak programı söz konusu olmayabilir

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Muhalefet seçmenle buluşma adı altında saha çalışmalarını sürdürüyor. Altılı Masa’daki siyasi partileri işaret eden Siyaset Bilimci Sezin Öney, “Parti olarak da kendilerini kanıtlamaları gerekiyor” dedi. Öney, şartların dayatmaması durumunda “Altılı Masa için ortak program hiç söz konusu olmayabilir” dedi. Siyaset Bilimci Sezin Öney, Altılı Masa ve cumhurbaşkanı adaylığı üzerinden yapılan tartışmaları konuştuk.

"TÜRKİYE’NİN SİYASİ KÜLTÜRÜ FAZLASIYLA LİDER ODAKLI"

İktidarın yazılı ve görsel medyasında, “Millet ittifakının cumhurbaşkanı adayı kim olacak” gündemi çokça konuşuluyor. Neden programlar değil de ‘isimler’ tartışılıyor sorusuna Öney’in yanıtı şöyle: “Olası bir iktidar değişikliğinde de ister istemez en az bir süre daha başkanlık sistemi varlığını sürdürecek. Türkiye’nin başkanlık sistemi o kadar lider odaklı bir sistem ki, adayların programlardan çok tartışılması gayet doğal. Seçmen isterse program odaklı oy versin veya vermesin, seçildikten sonra o programı belirleyecek asıl kişi Cumhurbaşkanı seçilen aday olacak. Kaldı ki, Türkiye’nin siyasi kültürü fazlasıyla lider odaklı. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra yaptıkları ötesinde, “lider tutkusu ve tiryakiliği” yaratarak ön plana çıkan siyasetçiler ön planda. Hele de Recep Tayyip Erdoğan gibi, Türkiye tarihinin gelmiş geçmiş en büyük lider kültlerinden birini yaratan bir ismin yer aldığı seçimlerde karşısındaki aday veya adayların merak konusu olması son derece beklenir bir durum.”

"ORTAK PROGRAMI ARZU EDEN YOK"

Altılı Masa’nın net bir programla seçmen karşısına çıkmamasına ve aday tartışmalarına kitlenmesinin seçmen nezdinde karşılığı sorumuza Öney, “Altılı Masa’nın ortak bir programla seçmen karşısına çıkması, tek bir parti veya tek bir siyasi hareketmiş gibi hareket etmesini gerektirir. Bu da özellikle şu aşamada kolay; hatta, Altılı Masa’daki partiler açısından da arzu edilir bir durum değil bana kalırsa” dedi. Altılı Masa’nın DEVA ve Gelecek Partisi gibi üyeleri; hatta İYİ Parti daha çok kısa bir mazisi olan politik yapılar olduğunu anlatan Öney, “Sadece Altılı Masa’da var olmaları değil; parti olarak da kendilerini kanıtlamaları gerekiyor. O nedenle de Altılı Masa’nın seçim takvimi işlemeye başlamadan, ne ortak bir programla seçmen karşısına çıkacağını, ne de adayın kim veya kimler olacağı konusuna gireceğini düşünüyorum. Şu aşamada, özellikle de şartlar dayatmazsa; yani, bir takım yasal düzenlemelerle partilerin tek bir çatı altında birleşmesini dayatılması vesaire söz konusu olmazsa, ortak program hiç söz konusu olmayabilir” ifadesini kullandı. Altılı Masa’nın ideolojik ve siyasi geçmiş bakımından birbirlerinden aslında çok farklı duruşlarda liderleri ve kadroları olan partilerden oluştuğunu da hatırlatan Öney, “Üstüne üstlük, HDP de örtük biçimde de olsa Altılı Masa’nın çevresinde ve yörüngesinde. Ortak bir program, şu noktada Altılı Masa’yı HDP’ye yakınlaştırır mı, HDP’den uzaklaştırır mı-çok emin değilim” diye konuştu.

HDP MUHALEFETE YAKIN MEDYA TARAFINDAN DA, ‘YOK VARSAYILDI’

Türkiye'de iktidar açısından da, muhalefet açısından da değişmeyen; kendilerine yakın medyanın haberlerini yapmasına ilişkin Öney şu değerlendirmelerde bulundu: “EMEP ve TİP gibi partilerin kendilerine yakın medya organları yok. Dolayısıyla ancak içlerinden bazı siyasetçiler haber oluyor daha çok. HDP ise, 2015’ten sonra fazlasıyla dışlandığı ve marjinalleştirildiği için, ana akım medya ve hatta ötesinde muhalefete yakın medya tarafından da, ‘yok varsayıldı.’ Haber olduğu zaman da, genelde olumsuz biçimde medyada yer aldı. Ancak, Altılı Masa’nın ister istemez HDP’nin de dışarıdan desteğine ihtiyacı olması sebebiyle; şimdilerde muhalefete yakın medyada kısıtlı da olsa HDP’den bazı isimlere de yer veriliyor. Ancak, hala çok kısıtlı derecede…”

Altılı Masa ve HDP ilişkisinde daha kritik olan, aralarındaki paslaşmanın zaman içinde daha net ve açık biçimde ortaya konması olduğuna vurgu yapan Öney, “Ve hatta, olası bir iktidar değişikliğinde HDP’nin hangi görevleri üstleneceğinin belirlenmesi: Örneğin, Meclis Başkanı bir HDP’li olabilir mi? Olası oy dağılımına göre, HDP’nin desteklemediği bir Meclis Başkanı’nın seçilmesinin imkânı olmadığına göre, gayet mümkün bir senaryo. Bunun ötesinde, HDP ile İYİ Parti de ister istemez bir araya gelmek durumunda kalacak. Dahası, medyanın genelinde de HDP’ye yönelik tabuların bir kenara bırakılması gerekecek” ifadelerini kullandı.

"CHP’NİN KÜRT SORUNU FOBİSİNİ AŞMASI YILLAR ALDI"

Ana muhalefet partisi başta olmak üzere, bazı muhalif partilerinin HDP ile ısrarla yan yana görüntü vermek istememesine ilişkin soruya Sezin Öney’in yanıtı şöyle oldu: “CHP’nin HDP ve onun ötesinde de Kürt sorunu fobisini aşması yıllar aldı. İYİ Parti açısından daha da zor bir durum söz konusu: CHP’nin daha önceleri SHP gibi partiler üzerinden Kürtlerle daha yakın diyalogları olabilmişti. Dahası, bir dönemler CHP, Kürtlerden de daha çok oy alıyordu. Oysa, İYİ Parti için böyle bir pratik ve geçmiş söz konusu değil. Üstüne üstlük, İYİ Parti lideri Meral Akşener’in kendisi de Kürtler ve HDP’nin öncesi siyasi hareketlerle ‘netameli’ bir geçmişe sahip. Dolayısıyla, Akşener’in kendini aşması ve siyaseten HDP’ye ve daha ötesinde Kürtlere yönelik tutumunu belirlemesi gerekiyor. Şu aşamaya kadar Akşener, bu konularda net bir tutum belirlemeyi geciktirdi. Ve Akşener, tutumunu netleştirip seslendirmeyi seçim sonrasına da ertelemek isteyebilir. Öte yandan, Gelecek Partisi ve DEVA çok daha rahat hareket edebiliyor. Gelecek Partisi ile CHP’nin Kürt sorunu ile ilgili tutum belgesi yayınlayan Altılı Masa’nın yegane iki üyesi olduğunu anımsayalım."