Okullar velilerin cebine bakıyor

Eylem NAZLIER
İstanbul

Eğitime ayrılan bütçenin yetersizliği nedeniyle uzun zamandır kendi ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kalan devlet okulları çözümü velilerin cebinde arıyor. Yeni eğitim-öğretim döneminin başlamasına sayılı günler kala gündem yine kayıt parası ve zorunlu bağışlar. Okullara yeterli kaynak ayırmayan Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) her yıl ‘zorunlu bağış ve kayıt parası yasak’ açıklaması yapsa da okulların ihtiyaçları orta yerde duruyor. Her kayıt döneminde velilerden ‘kayıt parası ve bağış’ adı altında para isteniyor. Özellikle ikamet ettiği adres, kayıt olmak istediği okulla uyuşmayan öğrencilerin işlemleri için velilerden istenen paralar 8 bin TL’den başlıyor. Bunun dışında velilerden ‘ihtiyaç maddeleri’ listesi adı altında ‘A4 kağıdı, sıvı sabun ve tuvalet kağıdı’ gibi diğer ürünler için 350-500 TL arasında paralar isteniyor.

‘OKULLARIN GİDERLERİNİ DEVLET KARŞILAMALI’

Eğitim Sen Genel Örgütlenme Sekreteri Ramazan Gürbüz, eğitimin parasız olmasının anayasal bir zorunluluk olduğuna dikkat çekerek “Fakat son 20-30 yıldır kayıt parası altında bir para toplanıyor” dedi. Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in kayıt parası adı altında para toplanmasına kesinlikle izin vermeyeceğine dair açıklamasını hatırlatan Gürbüz “Bu açıklama yeterli değil çünkü hiçbir şekilde velinin okulla parasal bir bağının olmaması gerekir. Giderlerin tamamen devlet tarafından karşılanması gerekir” diye konuştu. Türkiye’de herkesin, pratikte velilerin çocuklarını okula kaydederken kayıt parası ve bağışa zorlandığını bildiğini dile getiren Gürbüz “Bu kabul edilemez. Her yurttaşın eğitim alma temel bir hakkıdır evrensel bir haktır” diye konuştu.

‘VELİLERDEN SÜREKLİ PARA TOPLANIYOR’

Okul yönetimiyle velilerin mali sebeplerle olumsuz bir durumla karşı karşıya kalmasının bile başlı başına bir sorun olduğuna vurgu yapan Gürbüz, “Sadece kayıt parası değil. Okullar eğitim-öğretime başladıktan sonra sürekli velilerden para talep ediliyor. Sınıfların yeniden dizaynı, araç gereç ihtiyaçlarının sağlanması adı altında velilerden para toplanıyor. Veliler de çocuklarının zor durumda kalmaması için, ekonomik güçlüklere karşı para vermek zorunda kalıyor” ifadelerini kullandı.

‘MEB OKULLARA YETERLİ ÖDENEK VERMİYOR’

İstanbul Eğitim Sen 9 No’lu Şube Başkanı Hüseyin Özev, kayıt parası sorununun okulların açıldığı her dönem yaşandığına işaret ederek “Anayasa’da ilköğretimin zorunlu ve parasız olduğu yazdığı halde maalesef bu yaşanıyor. Milli Eğitim Bakanlığının ‘Kayıt parası alınmıyor’ açıklaması sadece söz olarak kalıyor. Çünkü MEB okullara yeterli ödenek vermiyor” dedi.

‘OKULLAR ARASINDA EŞİTSİZLİK VAR’

Devlet okulları arasındaki eşitsizliklere dikkat çeken Özev “Okullar arasında kadro ve altyapıyla ilgili eşitsizlikler var. Dolayısıyla veliler kendileri açısından iyi gördükleri okullara yöneliyor. Başka bir adresteki okula çocuğunu kaydettirmek istiyor ve okul idaresi de bunu bildiği için okulun bütçe açığını bu adres dışı dediğimiz çocukların velilerinden çıkarmaya çalışarak yüksek miktarlarda paralar talep ediyor” dedi.  

‘MEB BİLİYOR AMA GÖZ YUMUYOR’

MEB’in, okullar arasındaki eşitsizlikleri ortadan kaldırması gerektiğini dile getiren Özev “Bu eşitsizlik nedeniyle ekonomik, sosyal düzeyi yüksek olan bölgelerin okullarına talep artıyor. Örneğin Bakırköy’e, Bahçelievler’den, Bağcılar’dan öğrenciler gitmek istiyor. Okul idareleri de bunlardan önemli miktarlarda para talep ediyor. Bu usulsüz uygulamaların önüne geçmesi gereken MEB’dir. İstese asla izin vermez ama okullara yeterli ödeneği göndermediği için göz yumuyor” dedi. 3 katlı bir okulun her katında temizlik görevlisi olması gerektiğini ama bunların hiçbirinin kadrolu olmadığı, ücretli çalıştırıldığı bilgisini veren Özev “Yani bunların giderleri veliler tarafından karşılanıyor. Bunu cümle alem de biliyor. Bunun yolu okullara giderleri oranında bütçe tahsis etmek ve veliyle okul idaresini para konusunda karşı karşıya getirmemektir” ifadelerini kullandı.

‘KAYIT ÜCRETLERİ DUDAK UÇUKLATIYOR’

Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) Başkanı Ömer Yılmaz, ilkokul, ortaokul ve liseye kayıt döneminde velilerinden bağış adı altında istenen ücretlerin dudak uçuklatan cinsten olduğunu söyledi. Velilerden alınması aslında yasak olan bu paraların okullara yeterli ödenek ayrılmamasının bir sonucu olduğunu herkesin bildiğini dile getiren Yılmaz, taleplerini sıraladı: “Okullara verilecek ödenekler daha gerçekçi olmalı özellikle yoksul-yoksun okullar bu konuda gözetilmeli. Velilerin gönül rahatlığıyla okula gidip kayıt yaptırabileceği (Paranın konuşulmayacağı) bir sistem olmalı. Özellikle yoksulluk sınırı altında bulunan tüm aileler tespit edilerek bu ailelere eğitim ödeneği verilmeli.”

Milli Eğitim Bakanı Özer, her fırsatta "okul kaydı ile bağış arasında ilişki yok" dese de geçtiğimiz eğitim-öğretim yılında sadece Evrensel'de yayımlanan haberlerdeki örnekler bile tam tersini gösteriyor.