Okul masrafları katlandı, Ford işçisi ek eğitim ödeneği istiyor

Arzu ERKAN
Kocaeli

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda yeni eğitim öğretim dönemi 12 Eylül’de başlayacak. Milyonlarca öğrenci yeni dönemin ilk ders zilinin çalmasını beklerken, indirim marketlerde bile su matarasının en düşük 70 liradan satıldığını belirten işçiler ise kaygılı. Okul forması, ayakkabı, kırtasiye ürünleri, beslenme çantası, servis gibi çeşitli ihtiyaç kalemlerini sıralayan işçiler, aldıkları ücretlerle bu masrafların altından kalkmanın mümkün olmadığının altını çiziyorlar. Sendikalı bir işyerinde çalıştıklarını söyleyen Ford Otosan işçileri, her sözleşmede sosyal haklar başlığı altında alınan öğrenim yardımlarının yetersizliğine vurgu yaparak, bu eylül ayında ek bir ödeme ile bu rakamın masraflara uygun olarak güncellenmesi gerektiğini ifade ediyor.

MAAŞ 7 BİN 500, OKUL MASRAFI 6 BİN 250 LİRA

Çocuğunu bir devlet okulunun ana sınıfına yazdırdığını, devlet okulu olmasına rağmen sadece malzeme listesine 3 bin 250 lira para harcadığını kaydeden Ford Otosan işçisi yaptığı masrafı şöyle aktarıyor: “Ana sınıfına başlayacak ama zannedersin üniversiteye kaydını yaptırdık. Malzeme yıllık alınıyormuş. Her çocuktan isteniyor, akıl almaz rakamlar bunlar. ‘Okul parası’ adı altında yıllık 2 bin lira verdik. Yetmedi 1000 lira da bağış istediler. Daha çocuk okulun kapısından girmeden 6 bin 250 lira para harcadım. Ya benim etim ne budum ne, aldığım maaş ortada. Elime 7 bin 500 lira geçiyor, açığı kapatmak için yüklen babam kredi kartına...”

BİR MATARA 70 LİRA

Biri 6. sınıfta, diğeri 11. sınıfta iki çocuğu olan başka bir Ford işçisi, henüz okullar açılmadığı ve ihtiyaç listesi verilmediği için nasıl bir masrafla karşılaşacağını bilmediğini, internette yaptığı aramalardan iki çocuk için en az 5 bin liralık bir masrafın kendisini beklediğini belirtiyor. Ford işçisi “Ben de eşim de ciddi bir tedirginlik yaşıyoruz. Eşim çalışmıyor, nasıl yapacağımı bilmiyorum. 19 yıldır fabrikadayım, aldığım para 12 bin lira. İndirim marketlere baktık en ucuz su matarası 70 lira. İki çocuk için 5 bini geçer. Zaten her fatura iki kat arttı, telefon, su, doğal gaz, elektrik, site aidatı, internet... Hani diyelim ki birinden kısalım, artık tasarruf yapacak bir şey de kalmadı. Ne olacak bilmiyorum” ifadelerini kullandı.

‘BEKLEYECEK TAKAT KALMADI’

Eşi çalışmayan, üç çocuğu olan başka bir işçi de çocuklarından birinin bu sene 1. sınıfa başladığını söyleyerek sadece okul kıyafetine 900 lira ödemek zorunda kaldığını aktarıyor. İşçi “Çocuklardan biri 1. sınıfa, biri 3. sınıfa gidiyor. En büyükleri üniversiteyi kazandı bu sene. İlköğretim masrafı iki çocuk için kırtasiye dahil ortalama 4 bin lira olur. Üniversiteyi hiç düşünmek istemiyorum. Aldığım maaş 9 bin 500 lira, aklıma geldikçe çıldıracağım. Boşa koyuyorum dolmuyor, doluya koyuyorum almıyor. Alım gücümüz düştü, her şey zamlanıyor, bizim maaş yerinde sayıyor. Eylülde enflasyon zammı alacakmışız. Yeter mi yetmez, enflasyonun üzerine refah payı olmadan olur mu? Beyaz yakaya yüzde 40 ek zam yaptılar, bize de enflasyon zammını bekleyin diyorlar. Bekleyecek takat kalmadı, biz de bu şirketin çalışanı değil miyiz, bizde ek zam istiyoruz” dedi.

ÖĞRENİM YARDIMI 870 LİRAYA ÇIKSA NE DEĞİŞECEK?

MESS grup sözleşmesi kapsamında eylül ayında “öğrenim yardımı” alacaklarını kaydeden başka bir Ford Otosan işçisi bu rakamın ise yetersiz olduğunun altını çiziyor. Ford işçisi “Sözleşmeye göre öğrenim yardımı olarak her bir çocuk için; ilkokula devam eden için yılda 486 lira, ortaokula devam eden için yılda 549 lira, liseye devam eden için yılda 674 lira, yüksekokula devam eden için yılda 972 lira brüt ödeme yapılıyor. Bu rakamlarda 1 Eylül’de TÜFE’ye göre artış yapılacak. Yıllık TÜFE şu anda 79.60, ağustosta çok büyük bir artış olacağını düşünmüyorum. 480 lira 870 lira olsun. Bir kalem, bir defter neredeyse 3 kat zamlandı. Değişen bir şey olmayacak, yani bu rakam asla yeterli değil” dedi.

FABRİKANIN YARISI VAKIFTAN ÖĞRENİM YARDIMI ÇEKTİ

Bir çocuğu 11. sınıfa geçen, diğeri de bu yıl üniversiteye yerleşmeye hak kazanan işçi, masrafları karşılayabilmek için Koç Emeklilik Vakfından öğrenim yardımı için 40 bin lira çektiğini belirtiyor. Ford işçisi “Sadece ben değil, fabrikanın neredeyse yarısı aynı şeyi yaptı. Koç grubunda çalışan işçiler zorunlu olarak Koç Holding Emekli ve Yardım Sandığı Vakfına üye olurlar. Her işçinin maaşının yüzde 6’sı vakıf için kesilir. 3 yılınızı doldurduğunuzda da ev almak, araba almak, hastalık, evlilik, öğrenim gibi çeşitli durumlarda bu paranın bir bölümünü çekebilirsiniz. Benim gibi birçok arkadaş da bu yıl öğrenim yardımına başvurdu. 40 bin lira çektim, 24 ay taksitle geri ödeyeceğim” diye konuştu.

Üniversiteye başlayacak çocuğu için okula kayıt, barınma gibi bir sürü sorunla boğuştuğunu, 11. sınıfa geçen çocuğunun masraflarına bile bakamadığını anlatan Ford işçisi, “11. sınıf için kırtasiye masrafı nereden baksan en az 2 bin lirayı bulur. Okulu 1 km uzakta ve sapa bir yerde kalıyor. Mecburen servise yazdıracağım. Servis ücreti 500 lira olmuş. Geçen yıl haftalık 120 lira harçlık veriyordum. Bu yıl mecburen en az 150 lira vermeliyim. Günlük 30 lira olsun da aç kalmasın derdindeyim. Ama tüm bu masrafların altından nasıl kalkacağımı bilmiyorum” dedi.

EK ÖĞRENİM YARDIMI YAPILSIN

İşçilerin ek zam talebinin görmezden gelindiğini, gerek Türk Metal’in gerek patronun eylül ayında yapılacak enflasyon zammına işaret ettiğini belirten Ford işçisi şöyle devam etti: “İşçi ek zam isteyince ‘Enflasyon alacaksınız’ diyorlar ama beyaz yakaya yüzde 40 zam yapıyorlar. Ek zam bizim de hakkımız, enflasyon alsak ne değişecek? Ayrıca bu öğrenim yardımları çok yetersiz, yıllardır söylüyoruz bunu ama sesimizi duyan yok. Her şey ateş pahası, eğitim bizim çocuklarımızın da hakkı değil mi? Ama bu koşullarda, bu ücretlerle altından kalkamıyoruz. Eylül ayında tüm işçilere öğrenim yardımı olarak sözleşmede yazan dışında ek ödeme yapılmalı. Bu da sözleşme ile güvence altına alınmalı ve her yıl enflasyon oranında artırılmalı. Fabrika tüm işçiye ya cumhuriyet altını versin ya da 5 bin liralık bir öğrenim yardımı yapsın. Borç, borç, borç, nereye kadar dayanalım? Sendika da bir işe yarasın da bu talebimiz için adım atsın...”

BİR ÖĞRENCİ İÇİN MASRAF 5 BİN 230 TL

İstanbul Bahçelievler’de bulunan kırtasiye ve mağazaları dolaşarak çıkardığımız fiyat listesine göre sadece bir öğrenci için harcanan kırtasiye masrafı en az 2 bin 132 TL’yi, okul kıyafeti ve çanta gibi giderler de eklendiğinde toplam masraf en az 5 bin 230 TL’yi buluyor.

• Matematik, Türkçe, Fen Bilgisi, Sosyal Bilgisi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri için defterler - 200 TL
• Müzik defteri - 25 TL
• 35*50 resim defteri - 65 TL
• Kurşun kalem - 3.5 TL
• Kırmızı kalem - 4 TL
• Uçlu kalem - 20 TL
• 2B resim kalemi - 10 TL
• Silgi-5 TL
• Proje çantası (resim çantası) - 82 TL
• Mavi dosya - 87 TL
• Sulu boya - 98 TL
• 12’lik kuru boya - 93 TL
• Pastel boya - 75 TL
• Fırça seti - 110 TL
• Cetvel takımı - 40 TL
• 2 yapıştırıcı - 35 TL
• 10 el işi kağıdı - 30 TL
• 10 fon karton - 40 TL
• Kaynak kitaplar (konu anlatımı ve soru bankası) -1060 TL
• Beslenme çantası - 145 TL
• Beslenme kabı - 60 TL
• Su matarası - 142 TL
• Kalemlik - 50 TL
• Ayakkabı - 270 TL
• Bot - 350 TL
• Spor ayakkabı - 270 TL
• Okul kıyafeti (eşofman takımı dahil) - 1460 TL
• Okul çantası - 400 TL

PARASIZ EĞİTİM HERKESİN HAKKI

Nesim KEMAL
Esenyurt - İstanbul

Yeni eğitim ve öğretim yılı başlarken okul telaşı velilerde kaygıya dönüşüyor. Öyle ki kağıt grubuna giren defter ve kitaplardan kalem, boya gibi kırtasiye ürünlerine kadar 1 yıl öncesine göre bile bir öğrenci için temel okul ihtiyaçları yüzde 200 zamlandı.

Aslında sorunun daha öğrencinin okul kayıt sürecinde başladığını görüyoruz. Her yıl MEB “Okula kayıt için velilerden para alınmayacak” diyerek topu okul idarecilerine atarak kendini kurtarsa da kayıt sürecinde idareciler “Biz bu parayı okulumuzdaki temizlik ihtiyaçları için kullanıyoruz. Merkezi olarak birçok konuda ihtiyaçlarımız için ödenek yollanmadığından biz de velilerin okulumuza bağışta bulunması için teklifte bulunuyoruz” diyerek durumu izah ediyorlar.

Ben de bir veli olarak kızımın 1. sınıfa kaydı için okula girdiğimde müdür yardımcısı elimize üzerinde IBAN yazılı kağıdı vererek “İster verin ister vermeyin zorlamayacağız ama vereceğiniz bağışı başta tuvalet olmak üzere temizlik giderleri için kullanacağız” diyerek yani velileri vicdanlarıyla baş başa bırakmaktı. Bunun böyle trajik bir hale getirilmesi niyetten bağımsız sorununun özünden uzaklaştırma gayretinden öteye gitmiyor. Eğitimin parasız ve kamusal bir hak olduğunu gerçeği yok sayılıyor.

Devletin eğitim kurumlarına sözde parasız başlayacak öğrencilerin velileri kayıt sürecinde mutlaka bağış vermeye ya da kırtasiye malzemesi almaya zorlanıyor. 1 paket A4 kağıdının en ucuzu 100 TL. Bazı okullarda 2 paket isteniyor. 1’den fazla öğrencisi olan aileler için durum daha da kötü.

Eğitim kamu hizmetidir asla ve asla paralı olamaz. Parasız ve bilimsel tüm herkesin hakkı olmalı. Vergiler neden toplanıyor ve ne için kullanılıyor? Milli Eğitim Bakanını dinlediğinizde kendileri “Alice Harikalar Diyarında”, her şeyi tozpembe gösteriyor ama veliler bunun koca bir yalan olduğunu görüyor.