Almanya’da küçük kırıntılar paketi: Pakette ne var? Tepkiler neler?

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Almanya’da SPD, Yeşiller ve FDP 65 milyar avroluk ‘üçüncü yardım paketi’ üzerinde anlaşmaya vardı. Bir seferlik yardımların öne çıktığı paketi Paritaetische Verband, IG Metall ve Sol Parti olumluluklar içermekle birlikte yetersiz buldu.

Almanya'da hükümet partileri SPD, Yeşiller ve FDP arasında 19 saat boyunca süren görüşmelerin ardından 65 milyar avroluk üçüncü yardım paketi üzerinde anlaşmaya varıldı. Hafta içinde yapılan Bakanlar Kurulu toplantısının ardından bir araya gelen parti eş başkanları ve ilgili bakanlar, artan enerji fiyatlarına karşı köklü bir çözüm bulma yerine emeklililer, düşük ücretli işlerde çalışanlar ve değişik yardımlar alanlara kırıntı sayılabilecek bazı düzenlemeler yapmakla yetindiler. 65 milyar avroluk paketin içeriğini 4 Eylül Pazar günü Başbakan Olaf Scholz, Maliye Bakanı ve Hür Demokrat Parti (FDP) Genel Başkanı Christian Lindner, SPD Eş Genel Başkanı Saskia Esken ve Yeşiller Partisi Eş Genel Başkanı Omid Nouripour'un katılımıyla gerçekleşen ortak basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı. Alman halkının yüksek enerji fiyatlarından, artan yaşam maliyetlerden ve geleceklerinden “endişe” duyduğunun bilincinde olduğunu ifade eden Scholz “Ülkemiz zor bir dönemden geçiyor. Bu gerçeğin ifadesi edilmesi lazım” dedi. Scholz, hükümetinin de bu konularda kaygılı olduğunu vurgulayarak, bu zor duruma Rusya-Ukrayna savaşının sebep olduğunu savundu. Hükümet partileri tarafından yayınlanan 13 sayfalık belgede, “Yüksek enerji fiyatlarının hızla artan yükü nedeniyle hane halkı ve şirketler için zamanında ve orantılı bir rahatlama gerekli" denilerek, paketin toplam değerinin "65 milyar avronun üzerinde" olduğu ifade edildi. Pakette, başta enerji olmak üzere değişik alanlarda devasa kârlar yapan tekellerin fahiş karlarına dokunulmazken, hiçbir yardım almayan ancak maaşı enflasyon karşısında her geçen gün biraz daha eriyen işçi ve emekçilere ise kırıntı denilebilecek yardımlar yapıldı. Daha önce her çalışana 300 avro ödeme paketi dışında bırakılan emekliler de bu kez pakete dahil edilirken, üniversite öğrencilerine ise nedense 200 avro yeterli görüldü. Ayrıntılarını kutuda verdiğimiz pakette, kira yardımı alanlara bir kez daha geçici yardımın yapılması planlanırken, Hartz IV yardımı ise yılbaşından itibaren 499 avrodan 500 avroya çıkarılıyor.

PARITAETISCHE VE IG METALL YETERSİZ BULDU

Üçüncü pakete de değişik kesinlerden haklı olarak tepkiler geldi. Almanya'nın en önemli sosyal kurumlarından biri olan “Paritaetische Verband” Başkanı Ulrich Schneider, açıklanan paketi şaşkınlık içinde karşıladıklarını ifade ederek şunlara dikkat çekti: “Kira yardımının kapsamının genişletilmesi önemli. Ancak bu paket önceki paketlere yapılan bazı yanlışlıkları düzeltmekle birlikte, yoksulları içinde bulundukları zor koşullardan kurtarmıyor. Temel gelir desteğinin (Hartz IV) 1 Ocak'tan itibaren 500 avronun biraz altına çıkarılması en iyi ihtimalle kötü bir şakadır. Paritätische, Ekim ayından itibaren standart ücretlerde 200 avroluk sabit bir artış yapılması talebinin arkasında duruyor. Ayrıca, elektrik masrafları da konut masraflarının bir parçası olarak tam olarak ödenmelidir.” IG Metall Sendikası Genel Başkanı Jörg Hofmann da yaptığı yazılı açıklamada, üçüncü pakette yer alan bazı düzenlemeleri olumlu bulduklarını ifade ederken, birçok konuda ise belirsizlikler olduğunu ifade etti. Hofmann yaptığı açıklamada, “Örneğin ek ödemelerde 3 avroluk vergi muafiyeti önemli bir rahatlama sağlayabilir. Olumsuz havanın dağıtılması için daha kapsamlı adımlara sonbaharda ihtiyaç var. Kısacası çok düşük gelirli haneler için etkili bir rahatlama kabul edilmiş olsa da, ortalama gelire sahip haneler için acil rahatlama etkisi yetersizdir. Bu başka ön koşullara bağlıdır. Bunun iyileştirilmesi gerekmektedir” dedi.

ÜÇÜNCÜ YARDIM PAKETİNDE NELER VAR? 

• Emeklilere bir kereye mahsus olmak üzere 300 avroluk ödeme yapılacak. Emeklilik kasası üzerinden yapılacak ödemenin ne zaman olacağı ise belirsiz.
• Yüksekokul öğrencilerine tek seferlik 200 avroluk ödeme yapılacak.
• Yılın başında, birinci ve ikinci çocuk için ödenen çocuk parasına 18 avro zam yapılacak.
• Eylül 2022'den Aralık 2022'ye kadarki dönem için konut yardımı (Wohngeld) alan kişilere bir kerelik 415 avroluk 'Isıtma Yardımı II' ödenecek. Bu miktar iki kişilik haneler için 540 avro ve sonraki kişiler için de 100 avro eklenecek.
• Konut yardımı, kalıcı bir iklim bileşeni ve kalıcı bir ısıtma maliyeti bileşenini de içerecek.
• Böylece artan enerji fiyatlarının yükü azaltılacak.
• Giderlerin yüksekliği nedeniyle evden çıkarma zorlaştırılacak.
• Halen 449 avro olan Harz IV yardımının yerine geçmesi planlanan yeni Vatandaşlık Parası (Bürgergeld) yılın başından itibaren yaklaşık 500 avro olacak.
• Almanya genelinde geçerli olacak, 49 ila 69 avro arasında değişen aylık abonmanlar olacak. Federal bütçeden 1,5 milyar avro ayrılacak. Aynı miktarda bir bütçenin de eyaletler tarafından ayrılması gerekiyor. Bu nedenle son haline eyaletler karar verecek.
• Özel haneler için temel tüketimi kapsayan belirli bir miktar elektrik, indirimli fiyatla sunulacak. Elektrik fiyatını mümkün olduğunca düşük tutmak için 1 Ocak 2023 için planlanan karbondioksit emisyonu ödemesi bir yıl ertelenecek.
• Gelecekte, belirli sosyal yardımların ayarlanması, fiili veya beklenen enflasyon oranına göre yapılacak.
• Düşük gelirli işlerden alınan sosyal giderler sınırı artırılacak. Halen 1300, Ekim'den itibaren 1600 avro olacak sınır önümüzdeki yılın başından itibaren 2000 avroya çıkarılacak. Böylece, düşük ücretli işlerde çalışanların eline daha fazla net para geçecek. Ödenmeyen emeklilik, sağlık vb. sosyal giderlerin devlet ya da işveren tarafından ödenip ödenmeyeceği konusunda bir açıklık yok.
• Çifte vergilendirme olarak ifade edilen emeklilerden alınan gelir vergisi 2023'den itibaren iki yıllığına alınmayacak. Emekli olup da 200-1200 arasında gelire sahip olanlardan vergi alınmayacak.