Avukatlık mesleği alarm veriyor: Avukatların kazançları giderlerini karşılamıyor

Murat UYSAL
İstanbul

Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi ancak barolar tarafından yapılan CMK atamalarına ilişkin ücret tarifesi henüz yenilenmedi. Geçtiğimiz günlerde baro başkanları toplantısından belirlenmeyen tarife nedeniyle CMK eylemi kararı çıktı. Demokrasi İçin Hukukçular grubundan Ahmet Ergin Resmi Gazete’de yayımlanan tarifeyi ve etkilerini değerlendirdi. Mesleğe yeni başlayan genç avukatları daha çok ilglendiren CMK atamalarına ilişkin ücret tarifesini Avukat Gülşen Başarır anlattı.

Resmi Gazete’de yayımlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin bir buçuk yılı kapsayacağını bu tarifenin yalnızca bir grup avukat için 3-4 aylık rahatlatıcı bir etkisi olacağını söyleyen Demokrasi İçin Hukukçular grubundan Avukat Ahmet Ergin, “Avukatların kısmen toplumun orta sınıfı olduğunu söyleyebiliriz ama enflasyon orta sınıfları da hızla yoksullaştırıyor. Geçtiğimiz yılın ekim ayında yapılan yüzde 25’lik zam daha yılın ilk iki ayında erimişti. Enflasyon bu şekilde devam ederse kısa zaman sonra bütün iyileştirmeler geriye gitmiş olacaktır” dedi.

"İYİLEŞTİRMELERİN BİRKAÇ AY SONRA ERİMESİ KAÇINILMAZ"

Her avukatın yayımlanan tarifeye uygun iş alamadığını söyleyen Ergin, “Aslında avukatların bu tarifenin altında iş almaları yasak ancak ülke gerçekleri, avukat sayısının fazlalığı, iş alanının azlığı özellikle genç ya da ofisini yeni açmış avukatları tarifenin altında ücretlerle dava almaya zorluyor. Dediğimiz gibi bu iyileştirmelerin birkaç ay sonra erimesi kaçınılmaz. İşçilere emekçilere yapılan zamlar nasıl birkaç ayı zor karşılıyorsa avukatlar için de bu durum geçerli. Bunun çaresi aslında ekonomik sistemin tümüyle değişmesidir. Daha kısa süreli tarifeler hazırlanabilir. Bu tarifeler 6 aylık 3 aylık tarifeler olabilir” diye konuştu. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nde barolar tarafından yapılan CMK atamalarına ilişkin ücret tarifesinin yenilenmediğini söyleyen Ergin, “CMK ücretleri şu an çok komik ücretler. Devlet belirlediği tarifede ‘Şu ücretin altında dava alamazsın ve bana şu kadar vergi vereceksin’ deyip tarifeyi güncelliyor ama hazine tarafından ödenen CMK ücretleri hakkında bir iyileştirme yapılmıyor. Normal tarifenin beşte biri rakamlarla avukatlar CMK davalarında angaryaya zorlanıyor” ifadelerini kullandı.

AĞIR ÇALIŞMA ŞARTLARI, PATRONLARIN KEYFİ KRİTERLERİ

Barolar tarafından yapılan CMK atamalarına ilişkin ücret tarifesi bugün en çok mesleğe yeni başlamış genç avukatları ilgilendiriyor. 20 yıl önce bir genç avukat yalnız CMK atamalarından kazandığı ücretle büro açıp işini kurabiliyorken bugün genç bir avukat CMK’den kazandığıyla geçinmekte dahi güçlük çekiyor. Mesleğe yeni başlamış Avukat Gülşen Başarır, genç avukatların iş ararken yaşadığı sıkıntılardan şöyle bahsetti: “İşe borçlu olarak başlıyorsun, çünkü stajyerlik döneminde çalışıyorsun ama maaş almıyorsun. Çok fazla mezun var, çalışma şartları çok ağır, patronların çalışma şartı olarak koyduğu hükümler de çok ağır. Artık sadece İngilizce değil yanında ek yabancı diller de aranıyor. Seninle beraber binlerce kişi mezun oluyor. Benim için ayrıca bir problem ise vakıf üniversitesi mezunu olmam.” Vakıf üniversitelerinden mezun olan avukatların birçok ön yargıyla karşılaştığını vakıf üniversitesi mezunu avukata “eksik” gözüyle bakıldığını ifade eden Başarır bir iş görüşmesinde yaşadıklarını: “Karşımdaki kişi, ‘Vakıf üniversitesi mezunu olduğun için sana bu soruyu sormak zorundayım’ deyip inanılmaz basit bir soru sordu. Bu soru sadece hukuk mezunlarının değil toplumdaki hemen herkesin bilebileceği bir soruydu. Bu çok gurur kırıcı bir şey, bu ön yargıyla birçok yerde karşılaşıyorsunuz. Genç avukata saygı gösterilmiyor, vakıf üniversitesi mezunuysa o saygıyı hiç göremiyor” diye anlattı.

"İŞÇİ PATRON İLİŞKİSİ AVUKATLARI İÇİN DE GEÇERLİ"

Her şeye rağmen iş bulabilen yani bağlı çalışan genç avukatların durumunu anlatan Başarır, “Herhangi bir sektörde nasıl işçi ve patron ilişkisi varsa bağlı çalışan avukat için de aynı ilişki geçerli. Fakat avukatlar çoğu zaman bunu dile getirmekten çekiniyor” diyor. Kendisinin bu ilişkiyi inkar etmediğini hatta bağlı avukat olarak çalıştığı dönemde kendisini “İşçi avukat” olarak tanımladığını söyleyen Başarır, “Kendi dosyanı alamıyorsun, bağlı çalışıyorsun, her ay maaşın yatıyor, sigortan ödeniyor. Nitelik olarak da işçi avukatsın. Nasıl ki işçiler için sözleşmesinin yapılmamasından, sigortasının ödenmemesinden, güvencesiz çalıştırılmasından şikayet ediliyorsa, aslında işçi avukatlar için de aynı durum geçerli” dedi. Genç avukatların daha çok hak gasbına uğradığını söylerek kendi iş deneyiminden örnek veren Başarır, “Bağlı çalıştığım 3 aylık dönemde aramızda bir iş sözleşmesi yoktu. Bir sabah işten çıkarıldıktan sonra kalan eksik maaşımı, ihbarımı alıp, çıktım. Daha sonra yönetmeliğe baktığımda çok daha farklı düzenlemelerin olduğunu gördüm. Bir şeyleri tecrübe ede ede öğreniyorsun ama karşı taraf genç avukatın bir şeyleri eksik bilfiğinin gayet farkında. Patronlar genellikle stajyer avukat çalıştırmayı tercih ediyor çünkü bir ücret ödemiyorlar. Fakat onlar da davaya giremiyor. Bu durumda da genç avukatları kullanıyorlar, alıp çalıştırıp 1 yıl dolmadan işten çıkarıp yeni bir genç avukat alıyorlar. Böylesi bir çalışma modelinin kendileri için daha kârlı olduğunu düşünüyorlar” diye konuştu.

"ARTIK AVUKATIN KAZANCI GİDERİNİ KARŞILAMIYOR"

Başarır, büroya bağlı çalışırken hem fiziksel hem de psikolojik olarak yıpranan ücret olarak bu yıpranmanın karşılığını alamayan, hakları gasbedilen genç avukatların en büyük hayalinin bağlı çalışmak yerine kendi bürolarını kurmak olduğunu söyledi. Ancak bu nokta da genç avukatın açacağı büroyu çevirebilmesi hiç olmazsa kirasını karşılayabilecek kadar kazanması gerekiyor Başarır bu meseleye dair şunları söyledi: “Genç avukatlar büroyu döndürecek kadar kazanamıyor. CMK ücretleri eskiden kendisi büro kuran genç avukatlar için kirasını, büro ihtiyaçlarını karşılayabileceği bir noktadaydı. CMK artık avukatların kendi giderlerini karşılayabileceği bürosunu kurabileceği bir iş halinden, geçinmesinin bile zor olduğu bir iş haline evrildi.” Genç avukatların piyasada iş bulamadığı için CMK sistemine sarıldığını söyleyen Başarır, “CMK’den sana gelen parada bir vergi kesintisi oluyor. Bu vergi kesintisiyle beraber alınan ücret inanılmaz derecede törpüleniyor. Ayrıca ülke şartları ve enflasyon nedeniyle cuma günü kazandığın 100 lirayı pazartesi günü tahsil ettiğinde 100 lira olarak kalmıyor. Kazandığın para tahsil gününe kadar da eriyor. CMK’ler genellikle genç avukatların yaptığı bir iş olarak tanımlanır ancak bugün genç avukatlar işini kurmak için değil geçimini sağlayabilmek yaşayabilmek için CMK yapmak zorunda kalıyorlar” dedi.

"CMK EYLEMLERİ AVUKATLARIN ÖNEMİNİ GÖSTERMİŞ OLACAK"

Genç avukatların sigortalarını dahi ödeyemediğini anlatan Başarır, “Bir kere benim kendi sigortamı yapabilmem için düzenli olarak SGK’ye ödeme yapmam gerekiyor ama ben kazanmıyorum ki onu ödeyebileyim. Kazandığım ücret benim yaşamama, kiramı ödememe bile ucu ucuna yetiyor. Bunu yaparken ben sosyal hayatım için para ayıramıyorum. Bunu sadece genç avukatlar değil çoğu zaman kıdemli avukatlar da yapamıyor. Çünkü artık avukatların kazançları giderlerini karşılayamıyor” ifadelerini kullandı. Bu noktada CMK eylemlerinin önemine dikkat çeken Başarır, “Baro seçimleri yaklaştı ve barolar artık CMK meselesinin önemli bir noktada durduğunu anladı çünkü çok fazla genç avukat var. Genç avukatlar da baro seçimlerinde önemli bir oy potansiyeline sahip. CMK eylemleri sacayağında savcı hakim ve avukat üçlüsünde avukatların ne kadar önemli bir rol oynadığını göstermiş olacaktır” dedi.